Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN-Việt Nam. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN
Xin Thứ trưởng cập nhật tiến độ thực hiện những sáng kiến nước Chủ tịch ASEAN 2020 – Việt Nam đề ra trong năm nay? Việt Nam đặt mục tiêu gì tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37?
Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các hội nghị cấp cao liên quan là hội nghị cấp cao nhất, quan trọng nhất trong năm ASEAN 2020. Các kết quả của cả năm sẽ được thể hiện tại đây, do đó, thành công của hội nghị sẽ đánh dấu thành công của cả năm. Đến nay, tiến độ thực hiện các sáng kiến của Việt Nam cùng việc dự kiến các kết quả của cả năm đang được triển khai và cơ bản hoàn tất. Điều này sẽ được thể hiện thông qua các văn kiện hiện đang được thương lượng. Hiện các bên đang làm việc rất tích cực để hoàn tất những văn kiện đó.
Mục tiêu quan trọng nhất của Việt Nam tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 là sự thành công và hội nghị chỉ thành công khi tất cả những công việc chúng ta đề ra, thực hiện có kết quả từ đầu năm đến nay được công bố. Đây là kỳ vọng nhất của Việt Nam tại hội nghị lần này.
Nhìn lại năm ASEAN 2020, Việt Nam đã nỗ lực vượt khó như thế nào để hoàn thành trọng trách Chủ tịch ASEAN, thưa Thứ trưởng?
Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 vào thời điểm cực kỳ khó khăn. Cái khó đầu tiên đó là sự bùng nổ dịch COVID-19 hoàn toàn bất ngờ, làm đảo lộn toàn bộ những công việc Việt Nam chuẩn bị trong hai năm 2018- 2019 dành cho năm 2020. Tiếp theo, trong khi tất cả các nước đều lo ứng phó với dịch bệnh, tập trung bảo vệ sinh mạng người dân, làm sao để đảm bảo những mục tiêu lâu dài để xây dựng, phát triển cộng đồng tiếp tục được duy trì? Đây là thách thức với nước Chủ tịch ASEAN 2020. Do đó, Việt Nam buộc phải thích ứng bằng cách chuyển đổi lại các kế hoạch để đáp ứng đúng những gì các nước ASEAN đang cần nhất. Việt Nam đã chuyển sang việc ưu tiên chống COVID-19. Bên cạnh đó, do không muốn dừng tất cả những công trình của ASEAN từ trước đến nay, không muốn quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN bị đứt đoạn, Việt Nam tiếp tục đưa ra các sáng kiến duy trì việc xây dựng Cộng đồng. Đây cũng là một thách thức vô cùng lớn với nước Chủ tịch ASEAN khi khối lượng công việc có lúc tăng gấp 2-3 lần. Mặc dù vậy, với những nỗ lực không ngừng từ đầu năm đến nay, Việt Nam đã đạt được kết quả mong muốn đối với các mục tiêu đặt ra trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020.
Trong quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, thời gian qua, những sáng kiến của Việt Nam cùng những nỗ lực chung của ASEAN đã giúp khu vực đứng vững trước đại dịch COVID-19 và sớm đi vào phục hồi. Do đó, những kết quả được thông báo tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 37 sẽ định hướng kế hoạch cho ASEAN tới sau 2025, bảo đảm cho định hướng phát triển ASEAN. Bởi vậy, những đóng góp của Việt Nam không chỉ cho công việc trước mắt mà ở cả những giai đoạn lâu dài.
Thứ trưởng đánh giá như thế nào về sự kết nối của các nước ASEAN trong việc phục hồi kinh tế để đảm bảo đời sống người dân sau dịch bệnh?
Tôi cho rằng, càng khó khăn, càng phải gắn kết với nhau. Trên thực tế, chủ đề của Năm ASEAN 2020 là: "Gắn kết và chủ động thích ứng", rất phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh hiện nay. ASEAN trong năm bùng nổ dịch COVID-19 đã gắn bó hơn với nhau. Các nước đã cùng nhau đặt ra các sáng kiến phối hợp trong phòng, chống COVID-19 cũng như những kế hoạch tiếp tục triển khai các chương trình kết nối tổng thể của ASEAN. Cũng trong năm ASEAN 2020, Việt Nam đã gắn hợp tác tiểu vùng với các chương trình phát triển cũng như kết nối của ASEAN để tăng thêm sức mạnh chung; đồng thời tích cực thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các quốc gia; không để bất cứ một khu vực nào, bất cứ một nước nào bị tụt lại phía sau.
Thứ trưởng có thể cho biết về đề xuất thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và bệnh truyền nhiễm mới?
Trước tình hình dịch bệnh hiện nay, các nước trong khối đều nhận thấy sự cần thiết là phải có một trung tâm ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và bệnh truyền nhiễm mới để điều phối các hoạt động cũng như hỗ trợ tất cả các nước trong những tình huống y tế khẩn cấp. Khi ý tưởng này được đưa ra, Nhật Bản thể hiện mong muốn sẵn sàng hỗ trợ cho việc thành lập trung tâm. Các nước cũng tích cực đàm phán để xây dựng, thống nhất về một dự án tiền khả thi đối với trung tâm này. Hiện các nước đang tiếp tục bàn thảo về cách thức triển khai ý tưởng này. Tuy nhiên, với sự nhất trí cao, tại hội nghị này các nhà lãnh đạo dự kiến sẽ tuyên bố thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và bệnh truyền nhiễm mới.
Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!