Quan hệ Việt Nam - Argentina: 50 năm không ngừng vun đắp và phát triển 

Trải qua chặng đường nửa thế kỷ, quan hệ Việt Nam - Argentina ngày càng phát triển mạnh mẽ và gặt hái được nhiều thành quả đáng khích lệ.

Quan hệ chính trị - ngoại giao ngày càng gắn bó và tin cậy

Việt Nam và Argentina tuy xa cách về địa lý, nhưng nhân dân hai nước có mối quan hệ hữu nghị, luôn dành cho nhau tình đoàn kết và sự ủng hộ quý báu. Việt Nam luôn trân trọng và ghi nhớ phong trào quần chúng nhân dân Argentina đoàn kết ủng hộ nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây.

Argentina là một trong ba nước Mỹ Latinh (sau Cuba và Chile) thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam (ngày 25/10/1973). Sự kiện lịch sử này cho thấy ngay từ rất sớm, Việt Nam và Argentina đã có mối quan tâm và tình cảm sâu sắc đối với quan hệ giữa hai đất nước có vị trí địa lý cách xa nhau.

Việc hai nước mở Đại sứ quán tại hai thủ đô giữa những năm 90 của thế kỷ XX và tiếp theo đó là các chuyến thăm thường xuyên của lãnh đạo cấp cao hai nước đã tạo động lực mạnh mẽ để thúc đẩy các mối quan hệ chính trị, kinh tế, văn hóa giữa Việt Nam và Argentina.

Đặc biệt, sau khi hai nước nâng tầm quan hệ lên Đối tác toàn diện vào năm 2010, mối quan hệ giữa hai nước đã có những bước phát triển mới rất tích cực trên tất cả các lĩnh vực. Hiện hai nước đang trao đổi về khả năng thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược theo lĩnh vực. Đây là đề xuất của phía Argentina nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mauricio Macri hồi tháng 2/2019.

Hai nước đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao, về phía Việt Nam có các chuyến thăm Argentina của: Chủ tịch nước Trần Đức Lương (tháng 11/2004); Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An (tháng 3/2006); Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (tháng 4/2014); Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (tháng 7/2014); Chủ tịch nước Trần Đại Quang gặp Tổng thống Argentina Mauricio Macri bên lề Diễn đàn “Vành đai, con đường” tại Bắc Kinh, Trung Quốc (tháng 5/2017); Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp Tổng thống Argentina Mauricio Macri tại Hội nghị thượng đỉnh G7 mở rộng tại Canada (tháng 6/2018); Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ thăm Argentina (tháng 7/2018); Đồng chí Phan Đình Trạc-Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương-thăm và làm việc (tháng 10/2022); Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức (tháng 4/2023)…

Về phía Argentina, có các chuyến thăm Việt Nam của: Tổng thống Carlos Menem (tháng 2/1997); Tổng thống Cristina Fernandez (tháng 1/2013); Bộ trưởng Ngoại giao và Tôn giáo Argentina Jorge Faurie thăm chính thức nhân dịp hai nước kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (tháng 7/2018); Tổng thống Mauricio Macri thăm cấp Nhà nước (tháng 2/2019); Bộ trưởng Ngoại giao, Ngoại thương và Tôn giáo Santiago Andres Cafiero thăm chính thức (tháng 7/2022)…

Đáng chú ý gần đây, chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tới Argentina vào tháng 4/2023 là điểm nhấn quan trọng nhất trong quan hệ chính trị giữa hai nước. Đây là chuyến thăm cấp cao đầu tiên của lãnh đạo Việt Nam đến Argentina kể từ năm 2010, với thành phần và chương trình hoạt động thực chất, hiệu quả, đã góp phần quan trọng thúc đẩy và làm sâu sắc hơn mối quan hệ gắn bó giữa hai nước.

Trong cuộc hội đàm giữa Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Chủ tịch Hạ viện Argentina Cecilia Moreau (ngày 24/4/2023), hai nước đã nhất trí thúc đẩy trao đổi các chuyến thăm trên tất cả các kênh Đảng, Nhà nước, Nghị viện và giao lưu nhân dân; phối hợp tổ chức các hoạt động ý nghĩa kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước; triển khai hiệu quả các thỏa thuận hợp tác, thúc đẩy hợp tác nông nghiệp, kinh tế-thương mại, khoa học công nghệ, giáo dục, du lịch, thể thao, văn hóa…, đồng thời mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực mới như công nghiệp công nghệ cao, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, chống biến đổi khí hậu, tăng trưởng bền vững; tăng cường hợp tác giữa các địa phương; qua đó, triển khai toàn diện hợp tác Việt Nam - Argentina, tiến tới xem xét xác lập khuôn khổ Đối tác Chiến lược theo lĩnh vực công-nông nghiệp và năng lượng.

Ngoài ra, trong khuôn khổ chuyến thăm, lãnh đạo các bộ ngành và địa phương hai nước đã ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác trong các lĩnh vực an ninh, hỗ trợ tư pháp, hợp tác khoa học... Về truyền thông, Thông tấn xã Việt Nam và hãng Thông tấn quốc gia Argentina (Telam) cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác nghiệp vụ nhân chuyến thăm này.

Hai nước đã thiết lập nhiều cơ chế và ký kết nhiều văn kiện quan trọng thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực thế mạnh. Các cơ chế hợp tác như: Cơ chế tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng ngoại giao giữa hai nước (đã tiến hành được 8 phiên, trong đó phiên thứ 8 tổ chức trực tuyến vào tháng 5/2021); Bộ trưởng Ngoại giao hai nước tiến hành điện đàm (tháng 4/2022); Ủy ban hợp tác liên chính phủ (thành lập từ năm 1999) họp định kỳ 2 năm/phiên và đã tiến hành 7 phiên, trong đó phiên thứ 7 theo hình thức trực tuyến (tháng 8/2021).

Các Hiệp định, thỏa thuận đã ký kết như: Khuyến khích và bảo hộ đầu tư, Hợp tác kinh tế-thương mại, Hợp tác công và nông nghiệp, Bản ghi nhớ về hợp tác trong xúc tiến đầu tư, Hợp tác thú y, Bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực phát thanh, Bản ghi nhớ về hợp tác chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, Bản ghi nhớ về hợp tác chống buôn người…

Ngoài hợp tác song phương, hai nước ủng hộ nhau và hợp tác hiệu quả tại các diễn đàn đa phương như Liên hợp quốc, Tổ chức thương mại thế giới, Diễn đàn hợp tác Đông Á-Mỹ Latinh (FEALAC) và Hợp tác Nam-Nam trong khuôn khổ Liên hợp quốc. Trên cơ sở quan hệ chính trị tốt đẹp, Việt Nam mong muốn nhận được sự ủng hộ của Argentina bầu Việt Nam vào Ủy ban Di sản thế giới nhiệm kỳ 2023-2027, ủng hộ Việt Nam làm thành viên của Ủy ban Liên hợp quốc về Luật Thương mại quốc tế (UNCITRAL) nhiệm kỳ 2025-2031 và tăng cường hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới tại các tổ chức quốc tế và diễn đàn đa phương.

Hợp tác kinh tế-thương mại còn nhiều dư địa để phát triển

Cùng với quan hệ chính trị-ngoại giao tốt đẹp, hợp tác về kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Argentina tiếp tục phát triển, trở thành nền tảng cho quan hệ lâu dài giữa hai nước.

Năm 2022, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 6, thị trường xuất khẩu lớn thứ 5 của Argentina trên thế giới và là đối tác chủ chốt trong hợp tác NAM-NAM của Argentina tại Đông Nam Á, trong khi Argentina là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại Mỹ Latinh.

Thương mại song phương đã tăng 400% so với 10 năm trước, từ 875 triệu USD năm 2011 lên 4,5 tỷ USD năm 2021 và 4,85 tỷ USD năm 2022. 9 tháng năm 2023 đạt 2,85 tỷ USD. Hai nước đặt mục tiêu mục tiêu kim ngạch thương mại đạt 10 tỷ USD vào năm 2025. 

Điểm đáng chú ý là nhập khẩu của Việt Nam từ Argentina chủ yếu là các sản phẩm ngũ cốc và thức ăn gia súc, phục vụ tích cực cho phát triển ngành chăn nuôi trong khi nhập khẩu của Argentina từ Việt Nam chủ yếu là các sản phẩm điện thoại và điện tử, phục vụ tốt cho quá trình chuyển đổi số ở nước này.

Các Bộ, ngành hai bên hiện đã xác định tiềm năng và thế mạnh bổ trợ cho nhau, đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực sẵn có theo hướng thực chất và mở rộng thêm lĩnh vực hợp tác mới như năng lượng, khai khoáng... Theo Đại sứ Argentina tại Việt Nam Luis Pablo Maria Beltramino, cơ cấu kinh tế hai nước mang tính bổ trợ. Argentina sẵn sàng đa dạng hóa sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của Việt Nam và ngược lại, Việt Nam có nhiều mặt hàng chất lượng cao, như công nghệ, dệt may và da giày, đều là những sản phẩm quen thuộc tại thị trường quốc gia Nam Mỹ.

Về đầu tư, mặc dù Argentina và Việt Nam có nhiều tiềm năng hứa hẹn về đầu tư, nhưng cho đến nay, số lượng nhà đầu tư đăng ký còn hạn chế. Tính đến tháng 9/2023, Argentina có 5 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đầu tư 158 nghìn USD.

Ngoài ra, quan hệ giao lưu văn hóa và nhân dân giữa hai nước cũng phát triển tương đối nhanh chóng với những điểm nhấn, như việc xây dựng tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Công viên Việt Nam ở thủ đô Buenos Aires. Cùng với đó, ngày càng có nhiều địa phương của hai nước xây dựng quan hệ kết nghĩa với nhiều hình thức đa dạng và phong phú góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của các địa phương.

Đưa quan hệ Đối tác toàn diện sang giai đoạn mới

Nhìn lại 50 năm qua, mối quan hệ Việt Nam và Argentina đã đạt được nhiều thành tựu trên các kênh hợp tác quan trọng. Trên nền tảng bề dày 50 năm quan hệ, hai nước đang đứng trước những cơ hội mới để đưa quan hệ lên một tầm cao mới.

Năm 2023 đánh dấu cột mốc đặc biệt trong quan hệ Việt Nam - Argentina khi hai nước kỷ niệm 50 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (25/10/1973-25/10/2023) và 13 năm quan hệ Đối tác toàn diện (2010-2023). Để kỷ niệm dấu mốc quan trọng này, hai nước đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa được tổ chức.

Về chính trị, sự kiện quan trọng là việc Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam thăm chính thức Cộng hòa Argentina theo lời mời của Chủ tịch Hạ viện Cộng hòa Argentina Cecilia Moreau vào tháng 4/2023 vừa qua.

Về văn hóa, gần đây nhất là sự kiện quảng bá ẩm thực, thịt bò và rượu vang do Đại sứ quán Argentina tại Việt Nam tổ chức. Trước đó, Đại sứ quán Argentina tại Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Nhà hát Lớn Hà Nội đồng tổ chức một buổi hòa nhạc với sự tham gia của nghệ sĩ piano cổ điển nổi tiếng người Argentina, bà Mirian Conti. Để kỷ niệm Ngày Quốc khánh Cộng hòa Argentina, cầu Nhật Tân cũng đã được thắp sáng với màu Quốc kỳ Argentina, thể hiện tình hữu nghị lâu dài giữa Argentina - Việt Nam.

Một hoạt động rất có ý nghĩa nữa là vào ngày 13/9/2023, theo đề nghị của nhóm nghị sĩ hữu nghị Argentina - Việt Nam, Ủy ban đối ngoại Hạ viện Argentina đã trình Hạ viện thông qua nghị quyết đánh giá cao dấu mốc 50 năm trong quan hệ giữa hai nước. Nghị quyết này cho thấy Argentina đánh giá cao quan hệ giữa hai nước trong bối cảnh các đảng phái ở Argentina đang tập trung vận động cho cuộc bầu cử tổng thống và nghị viện vào ngày 22/10/2023, việc tất cả các đảng phái trong Hạ viện đều nhất trí thông qua Nghị quyết này thể hiện sự thống nhất của Argentina trong quan hệ đối với Việt Nam.

Và còn rất nhiều hoạt động ý nghĩa khác nữa đã, đang và sẽ được tổ chức trong năm 2023, mở ra kỳ vọng đưa quan hệ hai nước ngày càng phát triển tốt đẹp hơn nữa. Theo Đại sứ Argentina tại Việt Nam Luis Pablo Maria Beltramino, trải qua chặng đường nửa thế kỷ, quan hệ Việt Nam - Argentina ngày càng phát triển mạnh mẽ và gặt hái được nhiều thành quả đáng khích lệ. Trên nền tảng bề dày quan hệ 50 năm,  hai nước đang đứng trước những cơ hội mới để đưa quan hệ lên một tầm cao mới.

Với nỗ lực chung của Chính phủ và nhân dân hai nước, quan hệ Đối tác toàn diện giữa Việt Nam và Argentina sẽ không ngừng được củng cố và tăng cường hơn nữa, vì lợi ích của nhân dân hai nước, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.