Nền kinh tế đất nước tiếp tục bứt phá

Đây là những gam màu sáng của nền kinh tế đất nước trong năm 2019 được Thường vụ Quốc hội (TVQH) thảo luận trong Phiên họp thứ 38 của Ủy ban TVQH cho ý kiến về các báo cáo đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT - XH) và ngân sách Nhà nước năm 2019; kế hoạch phát triển KT - XH, dự toán ngân sách Nhà nước và phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2020 ngày 15/10.

Ổn định kinh tế vĩ mô

Báo cáo trước Ủy ban TVQH về KT - XH năm 2019, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, năm 2019 dù tình hình quốc tế biến động phức tạp, diễn biến không thuận lợi; chiến tranh thương mại Mỹ - Trung; giá cả thế giới biến động mạnh, rủi ro trên thị trường tài chính, tiền tệ quốc tế tăng. Bên cạnh đó, những khó khăn, hạn chế nội tại của nền kinh tế trong nước và thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu ảnh hưởng lớn tới đời sống người dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhất là ngành nông nghiệp.

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, thách thức, KT - XH năm 2019 tăng trưởng khá, năng suất lao động và chất lượng tăng trưởng tiếp tục được cải thiện, kinh tế vĩ mô ổn định vững chắc. Tốc độ tăng GDP ước đạt 6,8%, hoàn thành mục tiêu ở mức cao theo Nghị quyết của Quốc hội. Quy mô GDP tăng lên khoảng 266,5 tỷ USD, bình quân đạt 2.786 USD/người, năng suất lao động đạt khá.

Mô hình tăng trưởng chuyển dịch theo hướng tích cực, giảm dần sự phụ thuộc vào khai thác khoáng sản và tăng trưởng tín dụng, từng bước từng bước chuyển sang dựa vào khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.  

Tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được kiểm soát ở mức 2,7 - 3%. Thị trường tài chính, tiền tệ, ngoại hối ổn định, hệ số tín nhiệm quốc gia được cải thiện.

Tổng thu ngân sách Nhà nước ước vượt 3,3% dự toán; tổng chi cân đối ước đạt trên 1,6 triệu tỷ đồng, bội chi ngân sách Nhà nước bằng khoảng 3,4% GDP, nợ công giảm còn 57% GDP, bội chi ngân sách Nhà nước bằng khoảng 3,4% GDP, nợ công giảm còn 57% GDP. Tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội ước đạt 33,8% GDP, đạt mục tiêu đề ra. Khoa học công nghệ được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia phát triển mạnh.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được chú trọng, gắn kết hài hòa với phát triển kinh tế; đời sống nhân dân tiếp tục được cải thiện rõ rệt. Công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu có nhiều chuyển biến, nhất là nâng cao ý thức xã hội về bảo vệ môi trường. Cải cách hành chính, tư pháp được đẩy mạnh; công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí được triển khai quyết liệt. Quốc phòng, an ninh được tăng cường; trật tự an toàn xã hội được giữ vững; các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh…

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, trong năm 2019 với phương châm “kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, bứt phá, hiệu quả”, Chính phủ đã tăng cường công tác điều hành, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khẩn trương tổ chức triển khai tích cực các nhiệm vụ, giải pháp đề ra theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; kiên định mục tiêu tăng trưởng, kiểm soát lạm phát; không ngừng đổi mới, sáng tạo, hành động quyết liệt, quyết tâm phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu kế hoạch năm 2019.

Tạo cơ chế chính sách để thu hút đầu tư

Phát biểu tại Phiên họp, nhiều ý kiến đã chỉ ra còn những hạn chế, tồn tại và khó khăn, thách thức như kinh tế vĩ mô ổn định, nhưng một số yếu tố chưa thực sự vững chắc, nhất là trong bối cảnh chịu ảnh hưởng lớn của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công chậm. Tình hình sản xuất kinh doanh một số lĩnh vực gặp nhiều khó khăn…

Khu vực nông nghiệp chịu tác động, ảnh hưởng lớn của dịch tả lợn châu Phi, thiên tai, nắng nóng, hạn hán, biến đổi khí hậu; giá nhiều mặt hàng nông sản chủ lực giảm. Nhiều ngành công nghiệp tỷ lệ nội địa hóa thấp, phụ thuộc lớn vào đầu vào nhập khẩu. Việc thực hiện các đột phá chiến lược chưa đáp ứng yêu cầu. Quy trình ban hành văn bản pháp luật và một số quy định pháp luật còn bất cập Đời sống của một bộ phận người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng bị thiên tai còn nhiều khó khăn.

Giảm nghèo chưa bền vững, nguy cơ tái nghèo cao; khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền còn lớn. Tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên, sinh viên mới tốt nghiệp còn cao. Tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ngày càng lớn đến đời sống người dân. Những hạn chế, tồn tại nêu trên có nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Có nơi còn thiếu tinh thần quyết tâm, chậm đổi mới, chưa dám nghĩ, dám làm, chưa thực sự quyết liệt hành động; vẫn còn tình trạng quan liêu, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp. Kỷ luật, kỷ cương nhiều nơi còn bị buông lỏng, hiệu lực hiệu quả quản lý nhà nước và thực thi chính sách, pháp luật còn hạn chế.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, trên cơ sở dự báo bối cảnh quốc tế, trong nước, cần xác định mục tiêu tổng quát năm 2020, tập trung ổn định kinh tế vĩ mô; kiểm soát lạm phát; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tính tự chủ và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đẩy mạnh cải cách thể chế, khơi thông nguồn lực; tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, thuận lợi.

Thúc đẩy mạnh mẽ cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án quan trọng quốc gia, công trình trọng điểm; phát huy vai trò của các vùng kinh tế trọng điểm, các đô thị lớn, thị trường trong nước và các ngành dịch vụ, du lịch. Phát triển nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho rằng: Cần chú trọng các lĩnh vực văn hóa, xã hội; nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân. Tăng cường quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu. Tiếp tục tinh gọn bộ máy; tinh giản biên chế; cải cách hành chính, cải cách tư pháp, nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo điều hành và thực thi pháp luật.  

Tăng cường kỷ luật, kỷ cương; đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, lãng phí. Làm tốt công tác thông tin truyền thông, tạo đồng thuận xã hội, khơi dậy khát vọng, tự hào dân tộc. Củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại, thực hiện tốt vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020; giữ vững độc lập, chủ quyền, lãnh thổ quốc gia và môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển; nâng cao vị thế của quốc gia trên trường quốc tế.

“Từ nay đến cuối năm 2020, tiếp tục thực hiện Nghị quyết của Trung ương về tinh giản biên chế, sáp nhập tổ chức, bộ máy cấp xã, phương ở cơ sở, những đối tượng dôi dư thì bố trí như thế nào, chúng ta cũng cần tính đến”, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng: Năm 2020 là năm cuối của nhiệm kỳ, Chính phủ và Quốc hội cùng nhau "ngồi lại" để rà soát, cụ thể hóa Nghị quyết của Trung ương, những định hướng cho sự phát triển kinh tế vĩ mô khi chúng ta đã hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới. "Bộ Tài Nguyên và Môi trường cũng xem lại xem Luật Đất đai có điều nào, điểm nào chồng chéo với các luật khác để tìm ra giải pháp khắc phục. Không thể cứ vướng ở đâu, mắc ở đâu lại đổ lỗi cho pháp luật chồng chèo. Phải chứng minh cho Quốc hội biết nó chồng chéo ở Luật nào, điều nào trong luật?", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Kết luận buổi thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng: Mặc dù năm 2019 tình hình kinh tế thế giới có nhiều biến động; thiên tai, dịch bệnh trong nước xảy ra những bất lợi, nhưng KT - XH cả năm 2019 đã đạt và vượt 12/12 chỉ tiêu Quốc hội giao. Ủy ban TVQH đánh gía cao sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và cũng đồng tình với những nguyên nhân của hạn chế mà báo cáo Chính phủ nêu. 

"Tuy nhiên, cũng cần nhìn rõ những hạn chế để làm rõ một số chỉ tiêu tăng trưởng, vấn đề xuất siêu, nhập siêu, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, những giải pháp tích cực đối phó với chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc gây ra...", Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh. 

Chính phủ và Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tiếp thu toàn bộ ý kiến góp ý của TVQH nêu để sớm hoàn thiện, trình ra Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 tới đây.