Theo hãng tin AP của Mỹ, hội nghị nhằm thể hiện sự đoàn kết của các nước thành viên và thảo luận về việc thành lập một quỹ khẩn cấp trong khu vực để ứng phó cuộc khủng hoảng nghiêm trọng do đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 gây ra.
Tin cho biết do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, hàng chục cuộc họp bên lề cũng như các nghi thức bắt tay và chụp ảnh tập thể vốn là truyền thống của hội nghị thường niên khối ASEAN đã không thể diễn ra như thường lệ. Mặc dù vậy, hội nghị lần này vẫn có một lễ khai mạc đầy màu sắc với những bài hát và điệu nhảy truyền thống diễn ra tại đầu cầu Hà Nội - thủ đô của Việt Nam, nước giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, nơi có sự tham dự của khoảng 200 quan chức Việt Nam và các nhà ngoại giao nước ngoài. Họ ngồi gần nhau, không cần đeo khẩu trang, trong khi các nguyên thủ quốc gia khác theo dõi sự kiện từ xa qua các màn hình lớn.
Theo AP, phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh đại dịch COVID-19 là một phép thử đối với ASEAN. Dịch bệnh đang thổi bùng lên những thách thức trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế và xã hội, làm gia tăng bất đồng giữa các cường quốc. Trong khi đó, hãng tin AFP của Pháp trích dẫn phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết dịch bệnh COVID-19 mới bùng phát, lan rộng từ đầu năm 2020 đã cuốn đi thành quả loài người đã tích lũy trong nhiều năm; cướp đi sinh mạng và đe dọa cuộc sống của hàng triệu người.
Các quốc gia Đông Nam Á đã bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 theo các mức độ khác nhau, trong đó Indonesia vật lộn với hơn 50.000 ca bệnh, trong đó hơn 2.600 người đã tử vong, còn nước Lào nhỏ bé chỉ báo cáo 19 trường hợp. Tuy nhiên, khu vực gồm 650 triệu dân này vẫn là một điểm nóng COVID-19 tại châu Á, với hơn 138.000 bệnh nhân - vượt qua cả Trung Quốc, nơi khởi phát dịch bệnh này. Dịch COVID-19 đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng và đẩy các nền kinh tế hàng đầu ASEAN, gồm Singapore, Indonesia, Thái Lan và Malaysia đứng trước bờ vực của cuộc suy thoái nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ qua.
Theo hãng tin AP, ASEAN sẽ thành lập Quỹ ứng phó đại địch COVID-19 nhằm hỗ trợ các quốc gia thành viên mua vật tư y tế và đồ bảo hộ y tế. Hiện Thái Lan đã cam kết đóng góp 100.000 USD, trong khi các nước đối tác của ASEAN, gồm Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc cho biết sẽ công bố về khoản đóng góp sau khi các điều khoản liên quan quỹ này được hoàn tất. Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo khối ASEAN cũng đề xuất thành lập một kho dự trữ vật tư y tế trong khu vực.