Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và New Zealand ngày 13/7. Ảnh: TTXVN phát
Kiểm điểm hợp tác thời gian qua, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các đối tác hoan nghênh tiến độ triển khai các kế hoạch hành động, đánh giá cao tiến triển trên các mặt hợp tác, tích cực góp phần thúc đẩy phục hồi bao trùm và tăng trưởng bền vững. Các đối tác khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, tôn trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, cùng ASEAN thúc đẩy đối thoại, hợp tác và ứng phó các thách thức chung, đóng góp hiệu quả hơn nữa cho hòa bình, an ninh, ổn định, và phát triển bền vững.
Với New Zealand, các bộ trưởng hoan nghênh kết thúc đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Australia - New Zealand, làm sâu sắc hơn hợp tác kinh tế, thương mại. ASEAN đánh giá cao hỗ trợ của New Zealand trong các nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp và nâng cao năng lực cho Trung tâm Điều phối hỗ trợ nhân đạo của ASEAN. Hội nghị thông qua Tuyên bố hợp tác chung về Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Với Ấn Độ, hai bên thông qua Phụ lục Kế hoạch Hành động triển khai quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vừa được thiết lập cuối năm 2022, nhấn mạnh ưu tiên tăng cường hợp tác biển, kết nối, kinh tế số, an ninh mạng, y tế, môi trường, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia… ASEAN đề nghị Ấn Độ tiếp tục dành quan tâm cho thu hẹp khoảng cách phát triển và hợp tác phát triển tiểu vùng khu vực.
Hội nghị ASEAN - Nga nhất trí thông qua Tuyên bố chung kỷ niệm 5 năm quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN - Nga (2018-2023), cam kết đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn nữa hợp tác thiết thực, nhất là trên những lĩnh vực Nga có thế mạnh và ASEAN có nhu cầu. Các nước hoan nghênh tiến triển hợp tác hai bên, nhất là trong phối hợp ứng phó các thách thức an ninh phi truyền thống và đề xuất triển khai nhiều sáng kiến trong khuôn khổ “Năm hợp tác khoa học và công nghệ” năm 2022.
Hội nghị ASEAN - Australia đánh giá cao những tiến triển tích cực trong triển khai Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, đặc biệt là Sáng kiến Australia vì Tương lai ASEAN với khoản đóng góp trị giá 204 triệu AUD (138,9 triệu USD). ASEAN đánh giá cao các cam kết của Australia về thúc đẩy thương mại và đầu tư hai chiều, đồng thời mong muốn Australia tiếp tục mở rộng tiếp cận thị trường và kết nối doanh nghiệp. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác hướng tới phát triển bền vững, ủng hộ tổ chức Đối thoại Cấp cao ASEAN-Australia về Biến đổi khí hậu và Chuyển đổi năng lượng do Lào, Australia và Việt Nam đồng chủ trì vào cuối năm nay tại Việt Nam.
Tại Hội nghị ASEAN - Trung Quốc, các nước hoan nghênh tiến triển trong đàm phán nâng cấp Hiệp định thương mại tự do, phản ánh cam kết xây dựng môi trường kinh tế bao trùm, toàn diện, hiện đại và dựa trên luật lệ. Các bộ trưởng hài lòng ghi nhận tiến triển trong đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) với việc kết thúc vòng đọc văn kiện lần thứ 2 và thông qua Tài liệu hướng dẫn thúc đẩy sớm hoàn tất COC thực chất và hiệu quả. Hai bên nhất trí lấy năm 2024 là Năm Giao lưu nhân dân ASEAN-Trung Quốc, thúc đẩy hữu nghị, hiểu biết và kết nối văn hóa giữa người dân các nước.
Phát biểu tại các hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đánh giá cao những tiến triển sâu rộng trong hợp tác giữa ASEAN với các đối tác, đề nghị các đối tác ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trên thực tế, tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, cùng đóng góp xây dựng vào hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực. Bộ trưởng đã đề xuất các định hướng thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN với các đối tác, nhất là trong triển khai các hiệp định thương mại tự do, tăng cường đầu tư, du lịch, phát triển nguồn nhân lực, kết nối hạ tầng, hợp tác tiểu vùng, cũng như mở rộng ưu tiên hợp tác ứng phó biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, tăng trưởng xanh…
Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực tại các hội nghị, các nước ASEAN và Đối tác đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và bảo đảm hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy các nỗ lực tăng trưởng bao trùm và phát triển bền vững hiện nay, là lợi ích và trách nhiệm chung của tất cả các nước.
Chia sẻ ý kiến của các nước, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đề nghị các đối tác ủng hộ lập trường và các nỗ lực chung của ASEAN về Biển Đông và các vấn đề quốc tế, khu vực khác; kêu gọi các đối tác chung tay cùng ASEAN tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế. Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới xây dựng COC thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, vì Biển Đông hoà bình và hợp tác.