Trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, việc ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc và thuận lợi cho hoạt động bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt đối với một số lĩnh vực Việt Nam có tiềm năng, lợi thế; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển thị trường sở hữu trí tuệ; tạo môi trường thuận lợi cho tiếp thu, hấp thụ, làm chủ và ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến.
Quan điểm xây dựng Luật nhằm thể chế hóa, cụ thể hóa kịp thời chủ trương của Đảng, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật và các cam kết quốc tế; giải quyết khoảng trống pháp lý trước xu thế phát triển mới; xác định các vấn đề vướng mắc để kịp thời sửa đổi, tháo gỡ, tạo thuận lợi cho hoạt động xác lập, khai thác quyền sở hữu trí tuệ; đổi mới tư duy và phương thức quản lý nhà nước về hoạt động sở hữu trí tuệ, giảm thiểu gánh nặng về thủ tục hành chính cho tổ chức, cá nhân liên quan.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Sở hữu trí tuệ tập trung vào 5 nhóm nội dung chính sách: Hỗ trợ tạo ra và khai thác thương mại các đối tượng quyền sở hữu trí tuệ nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo; đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho việc đăng ký, xác lập quyền sở hữu trí tuệ; nâng cao hiệu quả của hoạt động bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ; bảo đảm thi hành đầy đủ cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo hộ sở hữu trí tuệ trong quá trình hội nhập; cập nhật các vấn đề mới trong bảo hộ sở hữu trí tuệ trên thế giới phù hợp với chính sách và trình độ phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam.
Đáng chú ý, dự thảo Luật không phát sinh thủ tục hành chính mới và bảo đảm phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và quy định pháp luật về phân quyền, phân cấp, việc ứng dụng, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, việc bảo đảm bình đẳng giới, chính sách dân tộc.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Theo Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng bày tỏ tán thành sự cần thiết, mục đích xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ nêu tại Tờ trình của Chính phủ. Hồ sơ dự án Luật đã được Chính phủ chuẩn bị nghiêm túc, công phu, đáp ứng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Nội dung dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, cơ bản bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cơ bản tán thành nội dung chính sách về tài chính dựa trên quyền sở hữu trí tuệ; đồng thời đề nghị làm rõ nội dung "chưa đáp ứng điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán" là theo quy định của pháp luật nào và thế nào là cơ chế "quản trị riêng" đối với quyền sở hữu trí tuệ để bảo đảm minh bạch, chặt chẽ, khả thi trong tổ chức thực hiện.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện các quy định của dự thảo Luật liên quan trí tuệ nhân tạo để đáp ứng yêu cầu phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ; đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, tăng cường phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số trong quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ.
Về cấp giấy chứng nhận cho tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan (sửa đổi Điều 56 của Luật Sở hữu trí tuệ), Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị không quy định nội dung bổ sung về tiêu chí (khoản 1a) và thủ tục hành chính "công nhận" của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (khoản 1b) đối với các tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan để tránh trùng lặp, mâu thuẫn với quy định của Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành; đồng thời, không làm phát sinh thủ tục hành chính đối với việc thành lập các tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan.
Dự thảo Luật bổ sung quy định tổ chức dịch vụ đại diện quyền tác giả, quyền liên quan là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị đánh giá kỹ tác động chính sách so với yêu cầu cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh theo Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Trường hợp vẫn bổ sung quy định nêu trên thì đề nghị cần bổ sung nội dung chuyển tiếp tại Điều 3 của dự thảo Luật cho phù hợp, đầy đủ.
Bên cạnh đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp trung gian trong việc cung cấp các thông tin xác định, định danh đối tượng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ để có cơ sở xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực này...