Đặt người dân làm trung tâm trong hoạch định và thực thi chính sách

Yêu cầu cao về chất lượng và tiến độ

Đồng tình cao với dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Thái Nguyên) cho rằng, Báo cáo đã làm rõ những thành tựu nổi bật, nỗ lực và cải cách không ngừng của Quốc hội. Các thành tựu nổi bật trong đổi mới tư duy xây dựng pháp luật được phân tích trên bốn phương diện: Đổi mới trong cách tiếp cận xây dựng luật; giảm thời gian và thủ tục trong xây dựng luật; quy trình soạn thảo luật đã được đổi mới và cải cách căn bản; đổi mới tư duy trong tháo gỡ điểm nghẽn của pháp luật.

Để tiếp tục thực hiện việc đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm tổ chức sơ kết đánh giá việc triển khai chủ trương, luật chỉ quy định vấn đề khung, nguyên tắc trong khoảng 100 đạo luật đã được Quốc hội sửa từ Kỳ họp thứ 8 đến nay; từ đó rút ra những kinh nghiệm để thực hiện hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Cho rằng hiện nay, luật chỉ quy định vấn đề khung, có tính nguyên tắc, nhiều vấn đề mang tầm chính sách được cụ thể hóa trong nghị định của Chính phủ, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề xuất, Chính phủ tổ chức lấy ý kiến rộng rãi đối với những chính sách có phạm vi tác động rộng trong quá trình soạn thảo nghị định.

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo đổi mới công tác giám sát việc ban hành văn bản quy định chi tiết. Các cơ quan của Quốc hội tiến hành việc giám sát và sát sao việc xây dựng các nghị định, thông tư của Chính phủ và các bộ, ngành, đảm bảo tinh thần và ý chí lập pháp của Quốc hội sẽ được thể hiện đến tận các quy định chi tiết trong nghị định và thông tư.

Đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) cho rằng, báo cáo đã phản ánh đầy đủ toàn diện hoạt động của Quốc hội trong một nhiệm kỳ đặt trong bối cảnh đặc biệt, nhiều biến động lớn chưa từng có trong lịch sử như đại dịch COVID-19, đến đà suy giảm của kinh tế thế giới sau đại dịch, đặc biệt là yêu cầu phục hồi kinh tế, cải cách thể chế, sắp xếp tổ chức bộ máy và đẩy mạnh chuyển đổi số. Trong bối cảnh đó, Quốc hội đã hoàn thành một khối lượng rất lớn công việc với yêu cầu cao về chất lượng và tiến độ.

Tuy nhiên, đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng, trọng tâm trong giai đoạn tới không phải là tiếp tục ban hành nhiều luật mà cần chuyển mạnh sang yêu cầu ổn định pháp luật, bảo đảm tính dự báo, tính khả thi và chi phí tuân thủ hợp lý. Báo cáo cần nhấn mạnh rõ hơn, yêu cầu hạn chế tối đa tình trạng luật vừa ban hành đã phải sửa đổi, đồng thời tăng cường giám sát từ sớm đối với chất lượng chính sách ngay trong khâu xây dựng luật.

Bên cạnh đó là tiếp tục hoàn thiện thể chế để theo dõi đôn đốc, tái giám sát việc thực hiện các kết luận, kiến nghị sau giám sát; coi đây là một trọng tâm để nâng cao hiệu quả giám sát của Quốc hội. Báo cáo cần nhấn mạnh rõ hơn yêu cầu "gắn chặt quyết sách của Quốc hội với điều kiện đảm bảo để thực hiện", nhất là về nguồn lực, bộ máy và con người ở cơ sở, tránh "chính sách đúng nhưng triển khai chậm, hiệu quả không cao".

Về đổi mới, tổ chức và phương thức hoạt động của Quốc hội trong bối cảnh chuyển đổi số, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị, Báo cáo cần làm rõ hơn mục tiêu và yêu cầu của chuyển đổi số, không chỉ dừng lại ở việc ứng dụng kỹ thuật mà phải gắn với việc đổi mới toàn diện phương thức làm việc của Quốc hội. Theo đó, Báo cáo cần bổ sung định hướng tiếp tục phát triển mô hình Quốc hội số theo hướng liên thông, đồng bộ giữa lập pháp, giám sát và dân nguyện, bảo đảm thông tin dữ liệu phục vụ quyết sách được đầy đủ và kịp thời chính xác, nhất là phục vụ Quốc hội tham gia quyết định những vấn đề lớn của đất nước...

Quản lý rủi ro đi đôi với tạo cơ hội cho phát triển

Đóng góp ý kiến về Báo cáo nhiệm kỳ của Chính phủ, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nhận định, nhiệm kỳ qua diễn ra trong bối cảnh thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, khó lường; trong nước, dịch bệnh bùng phát dữ dội, thời tiết thiên tai cục bộ... gây thiệt hại nhiều về tài sản và tính mạng của người dân. Dưới sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, sự đồng thuận của người dân, doanh nghiệp, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, trước dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao.

Theo đại biểu, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo điều hành tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đảm bảo an sinh xã hội mọi lúc, mọi nơi. Trong tình trạng khẩn cấp, lãnh đạo Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và địa phương đều có mặt chỉ đạo kịp thời. "Các thành quả đạt được của Chính phủ nhiệm kỳ qua là rất ấn tượng, rất đáng trân trọng", đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh và bày tỏ sự kỳ vọng vào tương lai tươi sáng của đất nước.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện cơ chế điều hành kinh tế đa mục tiêu, tiếp cận theo chính sách, thay vì từng đạo luật đơn lẻ; triển khai thực hiện mạnh mẽ cơ chế thử nghiệm có kiểm soát chính sách để thử nghiệm các mô hình kinh tế mới trước khi luật hóa; quản lý rủi ro đi đôi với tạo cơ hội cho phát triển nhanh và bền vững.

Về hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị Chính phủ đẩy mạnh hơn nữa việc phân cấp, phân quyền gắn với kiểm soát quyền lực, trách nhiệm cá nhân, quy định rõ thời hạn bắt buộc ban hành văn bản hướng dẫn lấy kết quả thực thi thay cho hồ sơ quy trình làm tiêu chí đánh giá cán bộ.

Cùng với đó, Chính phủ tăng cường ưu tiên nguồn lực và cơ chế vượt trội cho các lĩnh vực như: trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn, công nghệ lõi, chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn, phát triển trung tâm đổi mới sáng tạo vùng và quốc gia, khuyến khích tư nhân đầu tư nghiên cứu, phát triển, khai thác thành tựu khoa học thành giá trị kinh tế thực.

Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hơn nữa cơ chế bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; xây dựng chiến lược truyền thông, chính sách quốc gia, coi truyền thông là cấu phần bắt buộc của chu trình làm chính sách; đồng thời tiếp tục đặt đời sống nhân dân làm trung tâm để mỗi người dân cảm nhận được rõ ràng thành quả của quá trình phát triển của đất nước.

"Nhìn tổng thể, nhiệm kỳ vừa qua đã để lại những dấu ấn đáng trân trọng. Tư duy điều hành đổi mới, hành động quyết liệt, kết quả toàn diện, việc thẳng thắn nhận diện tồn tại và đề xuất giải pháp ngay từ hôm nay là cơ sở quan trọng kế thừa thành tựu, vượt qua thách thức, kiến tạo giai đoạn phát triển mới, hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Với tinh thần Đảng lãnh đạo, Quốc hội quyết sách, Chính phủ hành động, nhân dân đồng thuận, đất nước sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, bền vững và vươn tầm trong tương lai", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, đại biểu Ngô Trung Thành (Đắk Lắk) đề nghị, cần khẩn trương rà soát, hoàn thiện thể chế pháp luật để vận hành tối ưu mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm phân quyền, phân cấp hợp lý, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm, có cơ chế kiểm soát hiệu quả nhằm khai thác tối đa dư địa tăng trưởng được mở ra từ cuộc cải cách đơn vị hành chính này.

Kiến nghị xây dựng đội ngũ cán bộ của kỷ nguyên mới, đại biểu Ngô Thành Trung nhấn mạnh: "Chúng ta có pháp luật tốt, đường lối đúng nhưng yếu tố quyết định thành công vẫn là con người. Vì vậy, cần sớm hoàn thiện pháp luật để xây dựng đội ngũ cán bộ có trách nhiệm, bản lĩnh, chuyên nghiệp, liêm chính, tinh thông công nghệ, có tư duy đổi mới và năng lực kiến tạo phát triển. Đặc biệt là có dư địa để cán bộ tự tin, dám hành động và mạnh dạn hành động vì lợi ích chung, vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng".