Chú trọng giáo dục chính trị, tư tưởng cho thanh thiếu niên

Tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên tiếp tục là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm của các cấp bộ Đoàn trong nhiệm kỳ X (2012-1017). Trong phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X, Tổng Bí thư đã nhấn mạnh: Cần coi trọng và làm tốt hơn nữa công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho thanh thiếu niên, coi đây vừa là yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài và là thước đo hiệu quả hoạt động của Đoàn và phong trào thanh niên trong giai đoạn cách mạng mới. 

Triển khai nhiều hình thức phong phú, đa dạng 

Với chức năng trường học xã hội của thanh niên, việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên là công tác quan trọng thường xuyên, liên tục của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Những năm gần đây, các cấp bộ Đoàn đã có nhiều đổi mới trong công tác này. Việc giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên được triển khai với những nội dung phong phú, đa dạng; giáo dục đạo đức cho thanh niên gắn với thực hiện và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đoàn thanh niên các cấp hướng mạnh tới giáo dục thanh niên có lối sống vì cộng đồng. Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Thanh niên cho thấy, nếu như năm 2008, 67,8% thanh niên được hỏi sẵn sàng tham gia các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng thì năm 2012 con số này đã tăng lên 75,4%. Cùng với việc giáo dục ý thức pháp luật cho đoàn viên thanh niên, từ đầu nhiệm kỳ Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX đến nay, giáo dục kỹ năng xã hội cho thanh thiếu nhi đã trở thành một trào lưu mới, thu hút được giới trẻ và cả xã hội. Tổ chức Đoàn đã phát triển nhiều mô hình giáo dục kỹ năng như chương trình "Học làm người có ích", "Học kỳ trong quân đội", "Học từ thiên nhiên", "Trải nghiệm nông thôn"... tạo ra sự hấp dẫn thanh niên, mang lại hiệu qủa lớn trong việc giáo dục kiến thức và các kỹ năng xã hội cho lớp trẻ. 

Tuy được quan tâm và đạt một số kết quả quan trọng nhưng công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên trong những năm gần đây, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa IX đánh giá vẫn còn có những mặt hạn chế, thiếu sót. Đoàn thanh niên chưa cụ thể hóa nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho phù hợp với các đối tượng thanh niên; việc đổi mới phương thức giáo dục chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa tác động sâu đến đông đảo đoàn viên, thanh niên. Tỷ lệ tập hợp thanh niên ở một số nơi còn thấp, nhiều hoạt động giáo dục chỉ đến với thanh niên tích cực, chưa đến với nhóm đối tượng thanh niên đặc thù. Công tác nắm bắt tình hình tư tưởng và dư luận trong thanh niên chưa kịp thời; nắm bắt các xu hướng của thanh niên trên mạng Internet còn yếu. Việc tổ chức các phong trào hành động cách mạng tuy diễn ra sôi nổi đều khắp nhưng có những nơi cách thức tổ chức yếu, còn mang tính hình thức, thiếu tính hiệu quả nên nảy sinh những dư luận không tốt, gây tác dụng ngược đối với công tác giáo dục của Đoàn; việc tổng kết và nhân rộng các mô hình cách làm hay còn hạn chế... 

Khai thác hiệu quả các nguồn lực xã hội trong giáo dục thanh thiếu nhi 

Xác định nhiệm vụ giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống thanh niên là công việc quan trọng và là quá trình liên tục, lâu dài, đồng thời là nhiệm vụ có ý nghĩa cấp bách của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho thanh niên sẽ tập trung vào 4 nhóm giải pháp chính về tổ chức hoạt động; phát huy các thiết chế giáo dục của Đoàn; công tác truyền thông của Đoàn và công tác cán bộ. Trong đó kiên trì phương châm giáo dục thông qua các phong trào hành động cách mạng, qua điển hình tiên tiến, khuyến khích ý thức tự rèn luyện của thanh niên gắn với tham gia sinh hoạt trong tổ chức Đoàn. Phát huy ưu thế của các phương tiện truyền thông hiện đại, đa phương tiện; sử dụng có hiệu quả các hình thức, công cụ giáo dục mới như Internet, mạng xã hội; khai thác có hiệu quả các nguồn lực xã hội trong công tác giáo dục thanh thiếu nhi. 

Trong việc tổ chức học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cần lựa chọn nội dung và hình thức phù hợp với từng đối tượng thanh thiếu nhi và nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị; chú trọng làm theo những lời dạy của Bác, cụ thể hóa thành những tiêu chí, chuẩn mực đạo đức, rèn luyện thường xuyên trong công việc của mỗi cán bộ, đoàn viên, thanh niên. Một điểm lưu ý đó là đổi mới phương pháp, nâng cao hiệu quả công tác nắm bắt tình hình tư tưởng và dư luận xã hội trong thanh thiếu niên; những xu hướng, trào lưu mới trong thanh niên để kịp thời có chủ trương công tác đúng, phù hợp. 

Đối với công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho thanh niên, sẽ tập trung triển khai sâu, rộng chương trình giáo dục ý thức công dân "Khi tôi 18"; phong trào "Sáng tạo trẻ", "Ba trách nhiệm"; cuộc vận động "Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới", "Xây dựng văn minh đô thị"; phong trào thanh niên tình nguyện; triển khai sâu rộng các mô hình giáo dục giá trị sống, kỹ năng xã hội như "Học kỳ trong quân đội", "Học làm người có ích". Tổ chức Đoàn tăng cường giáo dục thanh niên thông qua những tấm gương điển hình tiên tiến, cá nhân có thành tích vượt trội. Chú trọng xây dựng, phát hiện, nhân rộng những mẫu hình cá nhân tiêu biểu, vượt trội ở các nhóm đối tượng thanh niên, lấy "xây" để "chống", làm cho các giá trị tốt đẹp có sức lan tỏa trong cộng đồng thanh niên...

Quỳnh Hoa