Bộ trưởng Bộ Nội vụ làm rõ những bất cập trong cải cách tiền lương

Video Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà chia sẻ: 

Khó ở cơ cấu phụ cấp và vị trí việc làm  

Thảo luận ở tổ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, Chính phủ đã chuẩn bị một cách kỹ lưỡng, thận trọng, bài bản và khoa học, đặc biệt, đánh giá giá tác động nhiều chiều khi cải cách tiền lương. 

Bộ trưởng Bộ Nội vụ chỉ ra khó khăn lớn nhất là vấn đề  thiết kế các bảng lương, gồm 5 bảng lương: Bảng lương về chức vụ, chức danh lãnh đạo; bảng lương công chức, viên chức gọi là chuyên môn nghiệp vụ chung và ba bảng lương lực lượng vũ trang. Bên cạnh đó là cơ cấu lại các phụ cấp.

Theo phân tích của Bộ trưởng Bộ Nội vụ: Hiện có nhiều phụ cấp nhưng khi cải cách sẽ sắp xếp lại 9 nhóm phụ cấp. Hiện đang vướng nhiều nội dung, trong đó, nguyên nhân chính là khi bãi bỏ mức lương cơ sở để về mặt bằng chung. Khi thiết kế các nội dung cải cách tiền lương phải dựa trên nguyên tắc của quan hệ tiền lương của Nghị quyết 27; tương ứng mức thấp nhất 4,5 triệu, mức trung bình là 6,5 triệu và mức cao nhất là 29 triệu đồng. Trong khung của quan hệ tiền lương đó, cùng nguyên tắc thiết kế cụ thể của từng bảng lương theo Nghị quyết 27 phát sinh bất cập lớn. Lớn nhất là tương quan của tất cả các đối tượng, không đảm bảo được sự công bằng hợp lý hài hòa. Có đối tượng được tăng cao trên 30%, có đối tượng chỉ dưới 5%, 7%, 15%. Nhưng nhiều đối tượng tăng thấp hơn so với lương hiện hưởng. Đặc biệt là bảng lương với chức vụ và chức danh lãnh đạo.  

Phát sinh thứ hai được Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà chỉ ra là, với cơ cấu hiện nay, tiền lương hiện hưởng 40 – 60, 40% là phụ cấp, 60% là lương cơ bản. Như thế tính cụ thể ra khoảng 67% lương phụ cấp. Nhưng còn thiết kế mới là 30 – 70, tương ứng mức 43% của lương cơ bản. Như vậy sụt giảm xuống 24% so với tổng thể quỹ lương cơ bản phần phụ cấp hiện hưởng. Vì vậy, những đối tượng muốn quan tâm đảm bảo theo tinh thần các Nghị quyết của Đảng như đối tượng giáo viên, y tế rất khó bởi lương hiện hưởng của họ đang có sàn phụ cấp cao. Chẳng hạn với giáo viên, vừa có mức thâm niên, phụ cấp đứng lớp hay phụ cấp nếu công tác ở vùng đặc biệt khó khăn…

"Nếu áp dụng mức mới, với giáo viên, tất cả các phụ cấp phải sắp xếp lại, không còn phụ cấp thâm niên, phụ cấp đứng lớp điều chỉnh lại phù hợp. Bởi tổng thể phụ cấp 30%. Đây là bất cập lớn nhất giữa các bảng lương", Bộ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh. 

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cũng cho biết, tất cả các cấp vừa phê duyệt xong Đề án về vị trí việc làm nhưng nhìn chung vẫn chưa đảm bảo yêu cầu chất lượng. Hơn nữa Bộ Chính trị, chưa ban hành được hệ thống việc làm trong hệ thống Chính trị. Dẫn đến khó thiết kế xây dựng vị trí việc làm gắn với mô tả khung năng lực vị trí việc làm.  

Bất cập tiếp theo mà Bộ trưởng Bộ Nội vụ nhấn mạnh là khi thực hiện cải cách tiền lương hết sức coi trọng sắp xếp bộ máy tổ chức và tinh giản biên chế. Điều này chúng ta nỗ lực nhưng kết quả không được như mong đợi, dấn đễn khó khăn triển khai nội dung của Nghị quyết 27.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho rằng, từ đầu năm 2024 đến nay, Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Chính phủ, Ban chỉ đạo quốc gia có nhiều cuộc họp, thảo luận, hội thảo từ cho thấy Chính phủ có nhiều nhiệm vụ trọng tâm nhưng vấn đề tiền lương vẫn được xác định là là nhiệm vụ hệ trọng và dành nhiều công sức để tính toán phương án, để đi đến thống nhất: Thực hiện Nghị quyết 27 về cải cách chính sách tiền lương theo lộ trình hợp lý, tường bước, thận trọng, chắc chắn, khả thi và hiệu quả. Rõ đến đâu làm đến đấy. Những gì khó khăn, vướng mắc bất cấp tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện, không cầu toàn, không nóng vội để đảm bảo ổn định và đảm bảo vấn đề lớn là không xáo trộn.

Vì vậy, việc cải cách tiền lương phải đảm bảo tăng lương cho các đối tượng có liên quan cán bộ công chức, viên chức, các lực lượng vũ trang, người lao động khu vực công, cũng như khu vực doanh nghiệp, bao trùm các đối tượng hưởng chính sách xã hội có liên quan, không riêng đối tượng gọn trong tinh thần Nghị quyết 27. Như vậy mới đảm bảo mục tiêu tăng lương, đồng bộ các đối tượng có liên quan.  

Thực hiện và làm rõ quản lý tiền lương, thu nhập

Bộ trưởng Bộ Nội vụ thông tin, việc thực hiện tăng lương từ 1/7/2024 rõ nhất là với khối doanh nghiệp. Khối này sẽ thực hiện luôn theo đúng tinh thần Nghị quyết 27 và đảm bảo theo Luật Lao động là điều chỉnh tăng lương 6%. Tiếp đó là hướng dẫn thực hiện cụ thể thực hiện cơ chế tiền lương cho doanh nghiệp Nhà nước.

Còn với khu vực công, thưc hiện 4/6 nội dung cơ bản: Nghiên cứu hoàn thiện chế độ nâng lương; Một điểm rất mới là thực hiện hưởng 10% lương cơ bản dành cho cơ quan đơn vị thực hiện khen thưởng một cách định kỳ đột xuất cho cán bộ, công chức viên chức hoàn thành xuất sắc nhiệm. Hoặc có những thành tích, kết quả tiêu biểu nổi trội khi thực hiện nhiệm vụ cơ quan, đơn vị giao; Phân cấp rất rõ trách nhiệm của người đứng đầu, với các đơn vị sự nghiệp cần có tính toán cụ thể...

Với những khó khăn bất cập, Bộ trưởng Bộ Nội vụ nêu giải pháp: Giữ nguyên hệ số lương cơ sở hiện nay, điều chỉnh từ 1,8 triệu đồng lên 2.340.000 đồng, tăng 30%. Mức này tăng cao nhất từ trước đến nay. Trong khi mức tăng này của năm 2023 là 20,8%.

Hiện nay có 34 cơ quan đơn vị có cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù. Do quá trình phát triển là cần thiết. Nhưng có cơ quan được hưởng rất cao, mức thấp nhất cũng cao hơn mặt bằng hiện nay là 1,8 lần, còn cao nhất là gấp 3 lần.

"Mức này rất lớn, chúng tôi báo cáo Bộ Chính trị, báo cáo Quốc hội, thống nhất phương án là một mặt rà soát lại để có cơ sở pháp lý điều chỉnh đề xuất cho phù hợp. Nhưng khi chưa thực hiện, vẫn giữ nguyên như bình thường đầy đủ các chính sách nhưng đi theo lộ trình là tịnh tiến. Có nghĩa, vừa bảo lưu với mức hiện hưởng, đợi điều chỉnh tiền lương đảm bảo công bằng tương quan chung", Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà chia sẻ.