Vì sao dòng vốn ngoại liên tục rút mạnh khỏi thị trường chứng khoán Việt Nam?

Đây là tháng thứ 15 liên tiếp dòng vốn ngoại rút khỏi thị trường chứng khoán Việt Nam.

Áp lực từ chính sách và tác động của Fed

Theo phân tích của các công ty chứng khoán (CTCK), các quỹ ETF là nhóm chịu ảnh hưởng lớn nhất trong sự sụt giảm dòng vốn ngoại vào Việt Nam. Trong tháng 1/2025, quỹ VanEck, một trong những quỹ ETF lớn nhất tại Việt Nam, đã thực hiện bán ròng 423 tỷ đồng. Các quỹ khác như Xtrackers FTSE Vietnam và Fubon lần lượt rút 88 tỷ đồng và 58 tỷ đồng. Điều này khiến tổng giá trị bán ròng của các quỹ ETF lên đến con số đáng chú ý, chiếm phần lớn trong tổng số tiền rút khỏi thị trường.

Ngoài các quỹ ETF, các quỹ đầu tư chủ động cũng ghi nhận sự rút vốn mạnh mẽ. Theo SSI Research, các quỹ chuyên đầu tư vào Việt Nam đã rút khoảng 804 tỷ đồng trong tháng 1/2025. Dòng vốn chủ động này chủ yếu tập trung vào việc rút khỏi các cổ phiếu lớn, đặc biệt là những doanh nghiệp có quy mô vốn hóa lớn. Sự rút lui của dòng vốn này càng làm gia tăng áp lực lên thị trường, đặc biệt là tại HOSE, nơi các chỉ số chứng khoán chủ chốt ghi nhận sự giảm điểm.

Cụ thể, trong tháng 1/2025, chỉ số VN-Index kết thúc ở mức 1.265,05 điểm, giảm nhẹ 0,14% so với tháng 12/2024. Các chỉ số VN-Allshare và VN30 cũng ghi nhận sự giảm lần lượt là 0,24% và 0,53%. Mặc dù một số ngành như tài chính, công nghệ thông tin và chăm sóc sức khỏe ghi nhận sự tăng trưởng, nhưng không đủ sức kéo toàn bộ thị trường lên.

Theo nhận định của các chuyên gia chứng khoán, nguyên nhân là do sự thiếu vắng của dòng tiền ngoại tiếp tục kìm hãm đà tăng trưởng của các chỉ số, trong bối cảnh thanh khoản thị trường vẫn ở mức thấp. Cụ thể, dòng vốn của nhà đầu tư nước ngoài trên HOSE trong tháng 1/2025 ghi nhận giá trị giao dịch tổng cộng lên đến hơn 46.270 tỷ đồng, chiếm hơn 12% tổng giá trị giao dịch của toàn thị trường.

Tuy nhiên, nhà đầu tư ngoại đã thực hiện bán ròng với giá trị lên tới hơn 6.474 tỷ đồng. Đây là một con số đáng chú ý, phản ánh sự thận trọng và lo ngại của nhà đầu tư nước ngoài đối với triển vọng của thị trường Việt Nam trong ngắn hạn. Việc bán ròng liên tục trong thời gian dài đã tác động tiêu cực đến tâm lý nhà đầu tư và khiến thanh khoản của thị trường giảm sút. Tình trạng này cũng đồng nghĩa với việc các chỉ số trên HOSE không thể đạt được sự tăng trưởng mạnh mẽ dù nền kinh tế Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng ổn định.

Lý giải một trong những yếu tố lớn nhất khiến dòng vốn ngoại rút mạnh khỏi thị trường, các nhà phân tích của các CTCK cho rằng, đó là tác động từ chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn, đặc biệt là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Việc Fed điều chỉnh lãi suất khiến các nhà đầu tư có xu hướng chuyển vốn về các thị trường phát triển, đặc biệt là Mỹ, nơi mà các chỉ số chứng khoán như S&P 500 ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ. Khi Fed duy trì chính sách thắt chặt, dòng vốn từ các quỹ ETF rút khỏi các thị trường mới nổi, bao gồm cả Việt Nam để tìm kiếm lợi suất tốt hơn.

Ngoài ra, tình hình tỷ giá biến động và các chính sách kinh tế trong nước không ổn định cũng khiến các nhà đầu tư nước ngoài thận trọng. Bất chấp các nỗ lực cải cách và thu hút vốn ngoại, sự thiếu rõ ràng trong các quy định về sở hữu nước ngoài và thay đổi chính sách liên tục vẫn tạo ra môi trường không chắc chắn cho các nhà đầu tư. Điều này càng khiến dòng vốn từ các quỹ ngoại có xu hướng "né tránh" thị trường Việt Nam.

Thêm nữa, các quỹ ETF, vốn là kênh đầu tư phổ biến cho nhà đầu tư nước ngoài, cũng đã có sự thay đổi lớn trong chiến lược đầu tư. Với mức độ rút vốn lớn từ các quỹ lớn như VanEck và Xtrackers FTSE Vietnam, điều này cho thấy các nhà đầu tư đang chuyển hướng sang các thị trường khác an toàn và dễ đoán hơn trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.

Chờ cơ hội từ triển vọng nâng hạng thị trường

Mặc dù dòng vốn ngoại liên tục rút khỏi TTCK Việt Nam trong thời gian qua, nhưng vẫn tồn tại những yếu tố tích cực có thể thu hút dòng vốn ngoại quay lại trong tương lai. Một trong những yếu tố quan trọng nhất chính là triển vọng nâng hạng thị trường Việt Nam lên thị trường mới nổi theo đánh giá của FTSE Russell.

Theo ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc Chiến lược thị trường tại CTCK VPBank (VPBankS), việc nâng hạng thị trường lên thị trường mới nổi sẽ tạo ra cú hích lớn cho TTCK Việt Nam. “Khi Việt Nam được nâng hạng, dòng vốn từ các quỹ lớn sẽ đổ vào mạnh mẽ. Các nhà đầu tư quốc tế sẽ chú ý nhiều hơn đến thị trường Việt Nam, không chỉ vì yếu tố tăng trưởng kinh tế mà còn vì các tiêu chuẩn minh bạch và quy định quản trị tốt hơn”, ông Sơn nhận định.

Việc nâng hạng sẽ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam thu hút các quỹ ETF quy mô lớn, những quỹ này thường chỉ đầu tư vào các thị trường mới nổi, thay vì các thị trường cận biên như hiện nay. Khi Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi, các quỹ đầu tư quốc tế sẽ dễ dàng tham gia vào thị trường nhờ vào các tiêu chuẩn minh bạch và ổn định cao hơn. Điều này sẽ không chỉ gia tăng thanh khoản mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của TTCKVN.

Tương tự, TS Hồ Sỹ Hòa, Giám đốc Nghiên cứu và Tư vấn đầu tư tại Công ty Chứng khoán DNSE cho rằng: “Ba yếu tố chính có thể hỗ trợ khối ngoại quay lại thị trường Việt Nam gồm mức định giá hấp dẫn, triển vọng tăng trưởng của doanh nghiệp và ngành, cùng với quá trình nâng hạng thị trường”.

Bên cạnh đó, các chính sách hỗ trợ, như việc sửa đổi Luật Chứng khoán, mở rộng room ngoại cho các nhà đầu tư nước ngoài, cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn để thu hút dòng vốn này. Thực tế, một số chính sách mới như thông tư số 68/2024/TT-BTC cho phép nhà đầu tư ngoại giao dịch mà không cần phải có đủ tiền trước (Non Pre-funding solution - NPS), cũng như các biện pháp công bố thông tin minh bạch hơn sẽ giúp giảm bớt rào cản và gia tăng niềm tin cho các nhà đầu tư quốc tế.

Bên cạnh đó, với sự tăng trưởng ổn định của nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp then chốt như công nghệ, tiêu dùng và bất động sản, các nhà đầu tư ngoại có thể thấy đây là cơ hội dài hạn hấp dẫn. Đặc biệt, những cải cách trong việc minh bạch hóa thông tin, công bố báo cáo tài chính bằng tiếng Anh và các chính sách về sở hữu nước ngoài cũng giúp tạo dựng niềm tin mạnh mẽ cho các nhà đầu tư quốc tế.

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Đức Khang, Trưởng phòng Phân tích tại Công ty Chứng khoán Pinetree, khi các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục cải thiện kết quả kinh doanh và tiến hành các đợt phát hành cổ phiếu, đặc biệt là các công ty có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong các lĩnh vực như công nghệ, bán dẫn và trí tuệ nhân tạo, dòng vốn ngoại sẽ có cơ hội quay lại với thị trường. Những tên tuổi lớn như Masan, Vingroup, FPT hay Vietcombank sẽ tiếp tục là tâm điểm thu hút vốn từ các quỹ đầu tư, đặc biệt là khi thị trường chứng khoán Việt Nam đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế về minh bạch, quản trị doanh nghiệp và công khai thông tin.