Bảo hiểm xe máy - ô tô được người dân rao bán trên vỉa hè. Ảnh: Trung Nguyên/Báo Tin tức.
Sau 10 năm thực hiện Nghị định 103/2008/NĐ-CP về chế độ bảo hiểm TNDS chủ xe cơ giới (bắt buộc), số lượng xe máy tham gia chưa đạt như kỳ vọng.
Theo Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính), trong 60 triệu xe máy, chỉ có 30% đã tham gia bảo hiểm bắt buộc; tỷ lệ bồi thường trên tổng doanh thu phí bảo hiểm bắt buộc đối với xe máy trong năm 2019 chỉ 6% , thấp hơn rất nhiều so với mức bình quân 40 - 70% của các loại bảo hiểm phi nhân thọ khác. Riêng với ô tô, tỷ lệ tham gia bảo hiểm là 90% và tỷ lệ chi trả bồi thường là 33%. Năm 2019, các doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) đã bồi thường cho 593.658 vụ tai nạn giao thông, trung bình 9 triệu đồng/vụ. Trong đó, có 101.214 vụ tai nạn xe máy, trung bình 5 triệu đồng/vụ.
Ông Phùng Ngọc Khánh, Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) thừa nhận: Do quy trình, hồ sơ bồi thường khó khăn khiến người mua ngại đòi bảo hiểm khi gặp sự cố. "Có những vụ tai nạn không nghiêm trọng, người dân gọi công an thì được bảo tự thoả thuận, còn gọi doanh nghiệp thì có bên nào đến không?", ông Phùng Ngọc Khánh băn khoăn.
Quy định Thông tư số 22/2016/TT-BTC ra ngày 16/02/2016 của Bộ Tài chính nêu: Phí bảo hiểm xe máy được áp dụng, chưa bao gồm 10% thuế giá trị gia tăng như sau: 55.000 đồng/năm đối với loại xe từ 50cc trở xuống (xe gắn máy) và 60.000 đồng/năm đối với xe trên 50cc.
Bên cạnh loại hình bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới, các DNBH đang triển khai thêm các hình thức bảo hiểm tự nguyện như: bảo hiểm bắt buộc TNDS của chủ xe cơ giới tự nguyện (phần vượt quá mức trách nhiệm dân sự bắt buộc của Nhà nước), tự nguyện vật chất xe, bảo hiểm tai nạn người ngồi trên xe (với mức phí 10.000 đồng hoặc 20.000 đồng tùy theo mức trách nhiệm bảo hiểm 5 triệu đồng/người/vụ hoặc 10 triệu đồng/người/vụ).
Theo ông Bùi Gia Anh - Tổng Thư ký IAV, để tăng cường tính giám sát và minh bạch, các DNBH cần chỉ đạo các đơn vị thành viên và đại lý bảo hiểm giải thích rõ cho chủ xe về quyền lợi và nghĩa vụ của người tham gia bảo hiểm tương ứng với từng loại sản phẩm bắt buộc hoặc tự nguyện, tránh gây hiểu lầm cho khách hàng.
Phía Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam khuyến nghị: Khách hàng cần thận trọng với các quảng cáo về bảo hiểm xe máy; tìm hiểu thông tin cụ thể trước khi quyết định mua; nghiên cứu kỹ quyền lợi khi tham gia bảo hiểm và nội dung của giấy chứng nhận bảo hiểm được cấp để tránh bị nhầm lẫn.
Bộ Tài chính cũng đang trình Chính phủ sửa đổi Nghị định 103/2008/NĐ-CP về bảo hiểm bắt buộc TNDS chủ xe cơ giới, trong đó sẽ có nội dung sửa đổi phù hợp với hình thức cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm điện tử. Điều này sẽ thuận tiện cho khách hàng có thể mua bảo hiểm ở bất cứ đâu và bất kỳ lúc nào; doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí, từ đó có thể nâng cao quyền lợi bảo hiểm cho khách hàng.
Chia sẻ với phóng viên báo Tin tức, luật sư Trần Thế Anh (Công ty Luật TNHH XTVN - Đoàn luật sư Hà Nội) cho rằng: Người dân tham gia bảo hiểm cần nâng cao nhận thức về vai trò bảo hiểm. Tránh trường hợp chỉ một vài tranh chấp giữa khách hàng và DNBH được đưa lên mạng xã hội, dẫn đến nhiều người có định kiến “bảo hiểm mua dễ, khó đòi”. Trường hợp chủ xe cơ giới hoàn tất toàn bộ hồ sơ theo yêu cầu mà DNBH vẫn gây khó khăn, người mua bảo hiểm có thể khiếu nại, thậm chí khởi kiện.
Trước những bất cập này, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng đã yêu cầu Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm khẩn trương soạn Dự thảo Nghị định về bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới ngay trong tháng 5/2020, theo hướng đơn giản hoá thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi để chi trả cho người dân và tăng giám sát hậu kiểm để tránh trục lợi bảo hiểm.
Theo đề xuất của Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, có thể không nhất thiết 100% hồ sơ cần tới chứng nhận của cơ quan chức năng. Các DNBH phải chủ động hơn trong việc lo hồ sơ bồi thường cho khách hàng.