Chưa kịp phục hồi sau dịch, giá xăng dầu tăng mạnh khiến các doanh nghiệp vận tải lâm vào tình cảnh khốn khó. Ảnh: Đức Tưởng/TTXVN.
Theo Bộ Tài chính, khoảng 80 - 90% doanh nghiệp vận tải hành khách tuyến cố định phải kê khai tăng giá cước từ 10 - 15% đề bù đắp chi phí nhiên liệu và tăng từ 7 - 10% đối với giá cước vận tải hàng hóa. Đối với hoạt động vận tải hành khách công cộng tại các đô thị bằng xe buýt, hầu hết hiện đều được trợ giá, nên giá vé vẫn duy trì ổn địn,h nhưng chi phí phát sinh sẽ khiến chi phí trợ giá bị đội lên.
Theo kế hoạch vận tải năm 2022 của Tổng công ty đường sắt Việt Nam, tỷ lệ chi phí nhiên liệu trong cơ cấu giá thành vận tải chỉ chiếm 21,5%. Tuy nhiên, do tác động của việc tăng giá nhiên liệu, tỷ lệ này hiện lên đến 29%, khiến chi phí vận tải bị đội lên từ 15 - 20% so với kế hoạch ban đầu.
Để cạnh tranh về giá dịch vụ so với các phương thức vận tải khác, giá cước vận tải hành khách của ngành đường sắt hiện vẫn duy trì ổn định so với trước thời điểm biến động giá nhiên liệu nhằm thu hút hành khách. Đối với hoạt động vận tải hàng hóa, do đặc thù về hiệu quả sử dụng nhiên liệu của ngành đường sắt so với các phương thức khác nên mức tăng giá cước vận tải hàng hóa chỉ từ 3 - 5%. Đường thủy nội địa, chi phí nhiên liệu hiện nay đang chiếm khoảng 45 - 50% chi phí vận tải và 32 - 35% giá dịch vụ vận tải đường thủy nội địa. Để bù đắp cho mức tăng của giá nhiên liệu, giá dịch vụ vận tải đường thủy nội địa đã tăng khoảng 10% so với cùng kỳ.
Giá cước vận tải biển quốc tế hiện bắt đầu gia tăng trên toàn thế giới từ cuối năm 2020 do biến động của COVID-19 tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là tuyến vận tải đi Châu Âu và Châu Mỹ.
Tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo điều hành giá mới đây, đại diện Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cũng lo ngại tác động tiêu cực do ảnh hưởng giá nhiên liệu, do đó đề nghị các Cục Đường sắt Việt Nam, Hàng hải Việt Nam và Đường thủy nội địa Việt Nam nghiên cứu, đề xuất giảm phí, lệ phí trong các lĩnh vực.
Trong trường hợp cần giảm mức phí sử dụng kết cấu hạ tầng đường sắt; lệ phí ra, vào cảng biển; lệ phí ra, vào cảng, bến thủy nội địa để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vận tải do ảnh hưởng giá nhiên liệu tăng, Bộ GTVT yêu cầu các Cục khẩn trương đánh giá tình hình, tác động của việc giảm mức phí, lệ phí đối với đối tượng nộp phí, lệ phí và ngân sách Nhà nước. Từ đó, đề xuất giảm mức thu từng khoản phí, lệ phí và thời gian giảm thu phí, lệ phí, báo cáo Bộ để gửi Bộ Tài chính nghiên cứu, ban hành thông tư theo thẩm quyền.
Đối với giá cước vận tải, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã yêu cầu các bộ ngành quản lý chặt giá cước vận tải, đảm bảo mức tăng phù hợp; không để nguồn cung vật liệu xây dựng bị đứt gãy, xử lý nghiêm các trường hợp lợi dụng găm hàng, tăng giá, triển khai các biện pháp để công bố giá sớm, "công bố hàng tháng" để hỗ trợ doanh nghiệp…
Liên quan tới điều hành giá xăng dầu để kiềm chế lạm phát, chuyên gia kinh tế, TS Vũ Đình Ánh cho rằng: Việc khuyến khích doanh nghiệp “thắt lưng buộc bụng”, tiết giảm chi tiêu để giữ giá hàng hóa đến giờ phút này hoàn toàn không có tác dụng. Muốn kiềm chế lạm phát tại thời điểm này, không còn cách nào khác ngoài việc lập tức thông qua chính sách giảm thuế để ghìm đà tăng của giá xăng dầu. Tuy vậy, xăng dầu không phải là tác nhân duy nhất đẩy lạm phát tại Việt Nam tăng cao. “Áp lực lớn nhất của Việt Nam trong lúc này chính là việc kiểm soát nhập khẩu lạm phát. Giải pháp cơ bản là cần đẩy mạnh xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu. Nhận diện đầy đủ nguyên nhân như vậy thì cơ quan quản lý mới xây dựng được các giải pháp, chính sách cho từng nhóm để giảm áp lực lạm phát”, TS Vũ Đình Ánh cho biết.