Các nhân viên sân bay Ramon thu dọn các mảnh vỡ sau vụ tấn công của Houthi. Ảnh: Times of Israel
Vào giữa trưa 7/9, một UAV do lực lượng Houthi tại Yemen phóng đi đã xuyên thủng hệ thống phòng không của Israel và đánh trúng khu vực sảnh đến của sân bay Ramon ở Eilat – cửa ngõ hàng không phía Nam của đất nước. Vụ nổ khiến một số hành khách bị thương do mảnh đạn, và buộc không phận khu vực phải đóng cửa tạm thời.
Trong khi Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) vẫn chưa đưa ra lời giải thích chính thức, nhiều chuyên gia an ninh và phân tích quân sự đã đưa ra các giả thuyết ban đầu về cách thức UAV của Houthi có thể vượt qua mạng lưới radar và tên lửa đánh chặn vốn rất tinh vi của Israel.
Theo nhà phân tích Yonah Jeremy Bob (báo Jerusalem Post), điều làm nên thành công của vụ tấn công lần này chính là sự phối hợp khéo léo giữa các yếu tố đánh lạc hướng, kiên nhẫn và bất ngờ. Ba UAV khác đã bị lực lượng phòng không Israel phát hiện và đánh chặn trước đó – hai trong số đó còn bị tiêu diệt trước khi xâm nhập lãnh thổ Israel. Sự kiện này khiến giới chức tin rằng mối đe dọa đã qua đi.
Ngay sau đó, IDF phát thông báo kết thúc tình huống khẩn cấp. Tuy nhiên, chính vào khoảnh khắc hệ thống phòng thủ "thả lỏng", một UAV khác – có thể xuất phát từ biên giới Jordan hoặc vòng qua phía Ai Cập – đã lặng lẽ vượt qua các mắt xích phòng thủ và đánh trúng mục tiêu.
Một số quan chức địa phương ở miền Nam Israel cho biết họ đã nhận thấy sự suy giảm đáng kể trong khả năng phòng thủ tại khu vực biên giới phía Nam sau cuộc chiến 12 ngày với Iran hồi tháng 6 vừa qua. Nguồn lực phòng không bị phân tán, trong khi Ramon chỉ là sân bay địa phương quy mô nhỏ – không được trang bị hệ thống bảo vệ mạnh như sân bay Ben Gurion, trung tâm hàng không quốc tế chính của Israel.
Ngoài ra, việc các UAV bị đánh chặn thường không được công bố rộng rãi để tránh hoang mang đã tạo ra tâm lý chủ quan. Người dân dần mất lòng tin vào hệ thống cảnh báo khi không có còi báo động mà vẫn xảy ra tấn công.
Các chuyên gia an ninh đề xuất năm giải pháp cấp bách để tránh lặp lại thảm họa tương tự.
Thứ nhất, cần siết chặt quy trình “báo yên”, theo đó sau khi đánh chặn đợt tấn công đầu tiên, không nên dỡ bỏ cảnh báo quá sớm. Cần luôn giả định khả năng có đợt tấn công tiếp theo.
Thứ hai, tăng cường năng lực phòng thủ tại miền Nam: Dù là sân bay nhỏ, Ramon đóng vai trò sống còn trong kết nối du lịch và nội địa. Nó xứng đáng được đầu tư radar, tên lửa đánh chặn và hệ thống phối hợp đa hướng.
Thứ ba, giải thích rõ ràng về cơ chế còi báo động, theo đó Người dân cần hiểu khi nào còi vang lên và khi nào thì không – sự minh bạch này sẽ củng cố niềm tin công chúng.
Thứ tư là chuẩn bị cho kịch bản tấn công hàng loạt. Dù hiện tại UAV chỉ xuất hiện rải rác, hệ thống phòng thủ cần sẵn sàng đối phó với kịch bản nhiều UAV tấn công cùng lúc từ nhiều hướng.
Cuối cùng là gia cố hạ tầng sân bay Ramon, theo đó các khu vực như mặt kính, mái nhà và lối vào cần được tăng cường khả năng chống mảnh văng và sóng xung kích mà không làm ảnh hưởng đến trải nghiệm hành khách.
Dù lực lượng Houthi hiện chỉ duy trì các đợt tấn công nhỏ lẻ, vụ việc lần này cho thấy họ vẫn là mối đe dọa nghiêm trọng nếu bị đánh giá thấp. Khi đối phương đủ kiên nhẫn, quan sát kỹ thói quen phòng thủ và biết cách lợi dụng sơ hở, những cuộc tấn công bất ngờ như ngày 7/9 có thể tái diễn – và hậu quả có thể sẽ còn nặng nề hơn.
Israel, từng tự hào với hệ thống phòng không được xếp hàng đầu thế giới, giờ đây buộc phải nhìn lại mình – không chỉ ở khía cạnh công nghệ, mà cả ở tư duy chiến lược và khả năng duy trì cảnh giác trong những khoảnh khắc tưởng như đã an toàn.