Diễn biến vụ rơi máy bay quân sự
Theo đài RT, chiếc máy bay rơi khi đang bay về Vùng Belgorod, cách biên giới Ukraine khoảng 90km.
Vụ việc xảy ra vào 11 giờ 15 phút ngày 24/1 (giờ Moskva). Máy bay này đã rơi và phát nổ trên một cánh đồng gần làng Yablonovo ở quận Korochansky thuộc Vùng Belgorod, giáp Ukraine (xem video bên dưới - nguồn: RT):
Một số người đã quay lại cảnh vụ rơi máy bay và chia sẻ video trên mạng xã hội.
Theo Bộ Quốc phòng Nga, chiếc máy bay đang bay từ sân bay Chkalovsky đến Belgorod và đang chở tù binh Ukraine đi trao đổi với Kiev. Ngoài tù binh, còn có sáu thành viên phi hành đoàn và ba nhân viên đi cùng.
Thống đốc vùng Belgorod, ông Vyacheslav Gladkov cho biết tất cả những người trên máy bay đều thiệt mạng trong vụ tai nạn. Tuy nhiên, vụ rơi máy bay không gây ra bất kỳ thiệt hại nào cho nhà cửa hoặc người trên mặt đất. Máy bay rơi cách ngôi làng gần nhất từ 5 đến 6 km.
Theo các quan chức Nga, một chiếc máy bay khác chở thêm 80 tù binh Ukraine cũng đang bay vào thời điểm xảy ra vụ việc. Theo nghị sĩ Andrey Kartapolov, sau khi chiếc máy bay đầu tiên gặp nạn, chiếc máy bay thứ hai đã được lệnh chuyển hướng khẩn cấp.
Trong khi đó, phía Ukraine bác bỏ thông tin của phía Nga đưa ra, nói rằng máy bay quân sự nói trên đang chở tên lửa chứ không phải tù binh.
Phản ứng của Nga
Hiện trường vụ rơi máy bay. Ảnh: RT
Sau vụ việc, Bộ Quốc phòng Nga ra tuyên bố cáo buộc lực lượng Ukraine bắn hạ máy bay bằng hệ thống tên lửa phòng không. Bộ này tuyên bố rằng các radar của Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga đã ghi lại vụ phóng hai tên lửa của Ukraine từ làng Liptsy ở Vùng Kharkov.
Bộ này cũng tuyên bố rằng phía Ukraine đã được thông báo trước về chuyến bay và biết rằng máy bay chở tù binh, đồng thời lưu ý rằng việc trao đổi tù binh dự kiến diễn ra vào buổi chiều tại trạm kiểm soát Kolotilovka.
Phó chủ tịch thứ nhất Ủy ban Quốc phòng của Thượng viện Nga Viktor Bondarev cho biết phi hành đoàn của chiếc máy bay rơi đã kịp báo cáo về tác động từ bên ngoài vào chiếc máy bay. Căn cứ vào thông tin trên, ông Bondarev khẳng định chiếc máy bay này bị bắn rơi. Ông nhấn mạnh, qua đoạn clip đăng tải trên kênh Telegram, có thể nhìn rõ dấu vết điển hình của tên lửa và rất có thể không chỉ một chiếc.
Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng thuộc Hạ viện Nga, ông Andrey Kartapolov, cho rằng chiếc IL-76 bị bắn hạ bằng tên lửa phòng không Patriot hoặc Iris-T của phương Tây. Ông cũng đề xuất hủy bỏ bất kỳ cuộc đàm phán trao đổi tù binh nào nữa với Kiev.
Chủ tịch Hạ viện Nga Vyacheslav Volodin đã kêu gọi các nghị sĩ Nga kêu gọi Mỹ và Đức ngừng hỗ trợ Ukraine.
Bộ Ngoại giao Nga nói rằng hành động của Ukraine đặt ra câu hỏi về khả năng đạt được các thỏa thuận trong tương lai.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Dmitry Medvedev cho rằng vụ bắn rơi IL-76 có thể là kết quả của tình trạng bất ổn chính trị nội bộ ở Ukraine.
Nga đã yêu cầu triệu tập cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc để thảo luận về vụ việc. Pháp, nước chủ trì Hội đồng Bảo an trong tháng này, cho biết họ có thể triệu tập một phiên họp vào chiều 25/1.
Phản ứng của Ukraine
Cảnh sát gác trên tuyến đường gần hiện trường máy bay vận tải quân sự IL-76 của Nga bị rơi ở vùng Belgorod, ngày 24/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Sau vụ tai nạn, tờ báo Ukraine Ukrainskaya Pravda khẳng định rằng quân đội Ukraine xác nhận đã bắn rơi máy bay Nga và máy bay đó chở tên lửa S-300.
Tuy nhiên, ngay sau đó, tờ báo này đã biên tập lại tuyên bố trên, chỉ nói rằng Ukraine xác nhận đã biết về vụ tai nạn máy bay nhưng không thể xác nhận máy bay đang chở tù binh Ukraine.
Đại diện của Cơ quan Tình báo Ukraine, ông Andrey Yusov, cũng đã xác nhận có hoạt động trao đổi tù binh theo lịch trình.
Trong khi đó, Trụ sở Điều phối Ukraine về vấn đề liên quan tù binh đã từ chối xác nhận kế hoạch trao đổi, chỉ nói rằng họ đang thu thập và phân tích tất cả các thông tin cần thiết, đồng thời khuyến khích giới truyền thông cũng như người dân không suy đoán về vụ việc.
Bộ Tổng tham mưu Ukraine đưa ra một tuyên bố nói rằng Nga đã sử dụng các máy bay vận tải để chở tên lửa đến Belgorod dùng để tấn công Kharkov và do đó các máy bay này là mục tiêu quân sự hợp pháp. Tuy nhiên, cơ quan này không đề cập đến tù binh.
Về phần mình, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã hủy chuyến thăm tới nhiều khu vực của Ukraine cho đến khi làm sáng tỏ tình huống vụ bắn rơi máy bay Nga. Tổng thống Zelensky cũng không đồng tình với tuyên bố của Nga nói rằng lực lượng phòng không Ukraine đã bắn hạ máy bay Nga khi đang chở 65 tù binh Ukraine để trao đổi. Ông Zelensky nói trong một video đăng trên trang cá nhân: “Chúng ta phải xác định tất cả sự thật rõ ràng, càng nhiều càng tốt, vì máy bay đã rơi trên lãnh thổ Nga”.
Ông nói thêm rằng chính quyền Ukraine đang điều tra vụ việc và nỗ lực xác định số phận của tất cả tù binh. Dù cáo buộc Nga không quan tâm tới mạng sống của tù binh Ukraine, nhưng ông Zelensky không nêu tên thủ phạm trong vụ máy bay IL-76 rơi.
Ngày 25/1, ông Zelensky tuyên bố nước này sẽ kiên quyết đề nghị tiến hành cuộc điều tra quốc tế liên quan đến vụ rơi máy bay nói trên. Trên trang Telegram, Tổng thống Zelensky viết: “Tổng cục Tình báo Ukraine đang làm rõ số phận của tất cả những người bị bắt giữ. Cơ quan An ninh Ukraine đang điều tra mọi tình huống liên quan. Tôi đã chỉ thị cho Ngoại trưởng Ukraine cung cấp cho các đối tác của chúng ta những thông tin mà Ukraine có được. Nhà nước Ukraine sẽ kiên quyết đề nghị tiến hành cuộc điều tra quốc tế”.
Phản ứng của Mỹ
Về phía Mỹ, kênh CNN dẫn lời người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia, ông John Kirby cho biết Nhà Trắng đã nhận được thông tin về một chiếc máy bay quân sự của Nga bị rơi ở vùng Belgorod. Tuy nhiên, khi được hỏi liệu Mỹ có thêm thông tin liên quan hay không, ông Kirby nói: “Không, chúng tôi không biết”. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi đã xem các thông tin nhưng chúng tôi không thể xác nhận”.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia cho biết thêm rằng Mỹ đang cố gắng hết sức để có thể hiểu rõ hơn và có thêm thông tin về vấn đề đó.