Tại sao Triều Tiên công khai vai trò trong xung đột Nga - Ukraine?

Theo tờ Newsweek ngày 25/8, sau một thời gian dài duy trì vai trò bí mật, Triều Tiên đã chính thức công khai sự tham gia của mình trong cuộc chiến của Nga với Ukraine. Động thái này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt trong quan hệ song phương mà còn phản ánh những thay đổi địa chính trị có lợi cho cả Moskva và Bình Nhưỡng. Vậy, tại sao Triều Tiên lại quyết định thừa nhận sự tham gia đằng sau sự thay đổi chính sách ngoại giao đầy táo bạo này?

Mối quan hệ giữa Nga và Triều Tiên có nguồn gốc từ rất lâu đời. Liên Xô đã đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập Triều Tiên như một đối trọng với Hàn Quốc được Mỹ hậu thuẫn sau Thế chiến II. Mặc dù đóng góp quân sự hạn chế, Moskva đã cung cấp cố vấn, trang thiết bị và năng lực hạt nhân, giúp đỡ Triều Tiên trong cuộc chiến khốc liệt năm 1950-1953. Mối quan hệ này, theo Ngoại trưởng Triều Tiên Choe Son-hui, được mô tả là "những chiến công quốc tế của các sĩ quan và chiến sĩ Hồng quân đã đổ máu trong cuộc chiến giải phóng Triều Tiên".

Hãng Thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA) hôm 22/8 đưa tin, nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã gọi các binh sĩ Triều Tiên tham gia chiến sự cùng Nga trong xung đột với Ukraine là “những anh hùng và người yêu nước vĩ đại”, trong một lễ trao huân chương Nhà nước dành cho các chỉ huy và chiến sĩ thuộc đơn vị tác chiến hải ngoại của Quân đội Nhân dân Triều Tiên (KPA), với sự tham dự của thân nhân những quân nhân tử trận. Đây là lần đầu tiên Triều Tiên trao khen thưởng cho binh sĩ tham chiến ở nước ngoài. 

Trong bài phát biểu, ông Kim Jong-un ca ngợi lực lượng được triển khai tại khu vực tiền tuyến Kursk ở Nga là “những anh hùng và người yêu nước vĩ đại”. 

Sự hỗ trợ trực tiếp của Triều Tiên cho Nga trong cuộc chiến với Ukraine, được Mỹ và Hàn Quốc đánh giá lần đầu tiên cách đây 6 tháng, đã được Triề Tiên thừa nhận từ tháng 4 năm nay. Việc nhà lãnh đạo Kim Jong Un đến thăm đài tưởng niệm các binh sĩ thiệt mạng và tổ chức lễ trao huy chương đã công khai vai trò của Triều Tiên trong cuộc xung đột Nga - Ukraine. Theo ông Victor Cha, Chủ tịch Khoa Địa Chính trị và Chính sách Đối ngoại, kiêm Trưởng ban Hàn Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), điều này "phản ánh những thành tựu mà quân đội Nga và Triều Tiên đã đạt được trên thực địa tại khu vực Kursk".

Lợi ích chiến lược 

Đối với Triều Tiên, mối quan hệ mới được củng cố với Nga mang lại nhiều lợi ích to lớn, như bà Jenny Town, Giám đốc Chương trình Triều Tiên tại Trung tâm Stimson, đã nhận định. Những lợi ích này bao gồm:

Thứ nhất, nâng cao vị thế chính trị: Việc Triều Tiên công khai hỗ trợ Nga, một cường quốc hạt nhân và là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, giúp Bình Nhưỡng nâng cao vai trò của mình trên trường quốc tế. Bà Town cho rằng, "quốc gia Đông Bắc Á nhỏ này có thể tạo ra tác động to lớn đối với an ninh toàn cầu". 

Thứ hai, hỗ trợ kinh tế và quân sự: Ông Victor Cha mô tả mối quan hệ này là một "sự hợp tác trao đổi". Nga nhận được sự hỗ trợ quân sự từ Triều Tiên. Đổi lại, Moskva cung cấp lương thực, nhiên liệu và công nghệ vũ khí cho Bình Nhưỡng. Thỏa thuận phòng thủ chung được ký kết vào tháng 6 năm ngoái càng củng cố mối quan hệ này, tạo ra một mối liên kết quân sự chưa từng có tiền lệ trong lịch sử gần đây giữa hai quốc gia.

Thứ ba, nâng cao tinh thần dân tộc: Việc Triều Tiên công khai vai trò của mình trong cuộc chiến cho phép Bình Nhưỡng thể hiện như "một đóng góp quan trọng vào thành công" của Nga. Điều này, theo bà Town, củng cố lòng yêu nước và sự ủng hộ của người dân Triều Tiên.

Việc Triều Tiên triển khai quân trên chiến trường Nga - Ukraine đánh dấu lần đầu tiên kể từ sau xung đột Triều Tiên, một hành động thu hút sự chú ý của NATO. Tuy nhiên, sự hợp tác này dường như không chỉ giới hạn trong khuôn khổ cuộc chiến. Theo bà Town, mối quan hệ Nga - Triều Tiên đang được định hình như "nền tảng của một trật tự thế giới nhằm đối trọng với phương Tây", một xu hướng có thể sẽ kéo dài ngay cả khi xung đột ở Ukraine kết thúc.

Thành công quân sự của Triều Tiên trên chiến trường Ukraine cũng càng củng cố niềm tin của Bình Nhưỡng vào chiến lược quốc phòng của mình, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran. Chuyên gia Town nhận định rằng nếu chính sách của Mỹ vẫn tập trung vào việc phi hạt nhân hóa, mọi nỗ lực khôi phục ngoại giao với Triều Tiên đều sẽ thất bại.