Kênh CNN (Mỹ) dẫn lời Giám đốc bệnh viện nhà tù Bilibid (NBP) Ernesto Tamayo cho biết có đến 5.200 tù nhân tại cơ sở giam giữ này chết mỗi năm, nguyên nhân chủ yếu là do mắc các bệnh truyền nhiễm.
Phát biểu tại phiên điều trần của Thượng viện Philippines về Luật giảm án vì cải tạo tốt, ông Tamayo cho rằng tình trạng quá tải đã dẫn đến bệnh lao phổi bùng phát không thể kiểm soát. Đa số các trường hợp tử vong là do tù nhân bị bệnh lao phổi - căn bệnh rất dễ lây lan trong điều kiện giam giữ quá đông phạm nhân.
Bệnh viện nhà tù Bilibid nằm ở thành phố Muntinlupa, ngoại ô thủ đô Manila, hiện là nơi giam giữ 26.000 tù nhân, trong đó có nhiều đối tượng giết người hàng loạt và các trùm băng đảng buôn bán ma túy. Có đến 43% tù nhân tại đây bị tống giam vì tội giết người và gây thương tích. Nơi này cũng đã trở thành tâm điểm của các vụ bê bối trong nhiều tháng trở lại đây.
Sự phẫn nộ của công chúng bắt đầu vào tháng 8 khi nhiều tin đồn lan truyền rằng một cựu thị trưởng hiện trong thời gian thi hành án vì tội hiếp dâm và giết người năm 1993 sẽ sớm được trả tự do vì cải tạo tốt.
Sau đó vào tháng 9, một nhân chứng cho biết các quan chức nhà tù đã ngỏ ý rút ngắn thời hạn thi hành án của chồng cô với mức phí 50.000 Peso (khoảng 970 USD). Thỏa thuận này cuối cùng đã không trót lọt mặc dù người phụ nữ đã trả tiền cho các quan chức.
Các cáo buộc ngày càng xuất hiện nhiều hơn tại nhà tù. Hồi tháng 9, nhiều thượng nghị sĩ tố cáo các tù nhân có thể “sống như những vị vua” trong phòng giam chỉ với một khoản phí nhất định. Điều này là minh chứng rõ ràng cho cáo buộc các quan chức nhà tù đã nhận hối lộ, lấy vốn để buôn lậu điện thoại di động, thuốc lá và tivi.
Trong một phiên điều trần, các thượng nghị sĩ cũng vạch trần hiện tượng tù nhân giả bệnh để được chuyển đến ở bệnh viện bên ngoài nhà tù. Theo lời chứng thực từ các phạm nhân cũ, một số tù nhân NBP thậm chí còn có đầu bếp và y tá riêng trong bệnh viện nhà tù.
Tình trạng quá nhiều tù nhân tử vong trong nhà tù đã khiến nhiều người sửng sốt. Tuy nhiên, đây không hẳn là một vấn đề mới. Các nhà tù khác trên khắp Philippines cũng đang đối mặt với những vấn đề tương tự. Tại nhà tù đông nhất của Philippines ở thành phố Quezon, hơn 4.000 tù nhân đang phải sống chen chúc nhau những căn phòng chật hẹp, xiêu vẹo.
Theo các nhà phê bình, tình trạng quá tải này là hậu quả của chiến dịch chống túy khắc nghiệt nhất trong lịch sử của Tổng thống Duterte. Đầu năm 2016, nhà tù thành phố Quezon chứa khoảng 3.600 tù nhân. Nhưng chỉ 7 tuần sau khi ông Duterte nhậm chức, con số đó đã tăng lên 4.053 người.
Theo một thống kê năm 2018, tổng số tù nhân Philippines bao gồm cả những người bị giam giữ trước khi xét xử và trong trại tạm giam là 188.278 người.