Người dân mua sắm tại siêu thị ở Paris, Pháp. Ảnh: THX/TTXVN
Ngày 15/7, Thủ tướng Pháp François Bayrou đề xuất xóa bỏ kỳ nghỉ lễ Phục sinh vào tháng 4 và kỷ niệm chiến thắng Chiến tranh Thế giới thứ hai vào ngày 8/5 khỏi danh sách 11 ngày nghỉ lễ mỗi năm. Ông Bayrou đánh giá: “Tình hình kinh tế đang rất nghiêm trọng”. Mỗi giây trôi qua, nước Pháp lại gánh thêm 5.000 euro nợ mới. Tổng nợ hiện đã lên tới 3.300 tỷ euro. Trong bối cảnh này, ông Bayrou cho rằng có lẽ nước Pháp cần suy nghĩ lại về cách sống và cả cách làm việc. Thủ tướng Pháp không phải là nhà lãnh đạo duy nhất đề xuất phương án này.
Đầu năm nay, Slovakia đã cắt giảm một trong những ngày lễ nhằm cải thiện tình hình tài chính, tương tự như động thái của Đan Mạch vào năm 2023, khi nước này xóa bỏ một ngày lễ sau lễ Phục sinh. Lý do là họ cần tạo ra không gian tài chính để đáp ứng ngân sách quốc phòng đang gia tăng.
Tại Mỹ, Tổng thống Donald Trump cũng cân nhắc về vấn đề này. Vào ngày 19/6, ông Trump viết trên mạng xã hội cá nhân than phiền rằng có "quá nhiều ngày nghỉ lễ ở Mỹ" và chúng đang gây thiệt hại hàng tỷ USD.
Nhưng liệu có đủ bằng chứng cho thấy các quốc gia có ít ngày lễ hơn sẽ đồng nghĩa với năng suất kinh tế cao hơn hay không?
Bằng chứng trái chiều
Chuyên gia Charles Cornes tại hãng tư vấn Cebr (Anh), chia sẻ với kênh DW (Đức): “Những dẫn chứng ủng hộ giả thuyết này còn khá hạn chế. Năng suất phụ thuộc nhiều hơn vào hiệu quả lao động, đầu tư vốn, kỹ năng nhân lực và công nghệ, chứ không đơn thuần ở số ngày nghỉ”.
Một số nghiên cứu cho thấy GDP có thể tăng nhưng mức tăng chỉ rất nhỏ nếu giảm bớt ngày nghỉ lễ.
Một nghiên cứu năm 2021 của các nhà khoa học Lucas Rosso và Rodrigo Andres Wagner tại Đại học Harvard cho thấy rằng các ngày lễ thực sự có thể làm tăng nhu cầu đối với một số tiểu mục GDP, nhưng khi các ngày lễ rơi vào cuối tuần và không được nghỉ bù, GDP sẽ tăng nhẹ.
Về lý thuyết, một ngày nghỉ làm của người lao động đồng nghĩa với việc năng suất của họ bằng 0 trong ngày đó. Cũng có lập luận cho rằng năng suất của người lao động cũng chậm lại vào những ngày gần ngày lễ, vì nhiều người nghỉ bù vào những ngày này để tối đa hóa thời gian nghỉ.
Mặc dù việc cắt giảm ngày lễ có thể dẫn đến tăng doanh thu thuế cho chính phủ, nhưng cũng có lập luận phản bác và cho rằng ngày nghỉ giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất của người lao động về lâu dài, đồng thời có thể ảnh hưởng đến năng suất.
Nhà phân tích Adewale Maye tại Viện Chính sách Kinh tế ở Washington (Mỹ) nói: "Có bằng chứng cho thấy nếu không có nhiều kỳ nghỉ lễ, người lao động có nguy cơ kiệt sức cao hơn, và điều này có thể dẫn đến suy giảm phúc lợi của người lao động một cách tổng thể".
Ngày nghỉ lễ và kỳ nghỉ có lương
Công nhân làm việc tại một nhà máy ở Pennsylvania, Mỹ. Ảnh tư liệu: Getty Images/TTXVN
Tranh luận về số ngày nghỉ lễ là một phần trong thảo luận về tổng số giờ làm việc. Đức, Anh và Hà Lan nằm trong số các quốc gia đang tìm cách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trì trệ bằng cách đảo ngược xu hướng giảm giờ làm việc trung bình.
Tuy nhiên, việc cắt giảm ngày nghỉ lễ là một ý tưởng tách biệt, khác với việc khuyến khích gia tăng tỷ lệ tham gia lao động như khuyến khích người làm bán thời gian tăng giờ làm, tương tự biện pháp Đức đang áp dụng. Thông thường, đề xuất này ít vấp phải phản ứng dữ dội hơn so với ý tưởng xóa bỏ hoàn toàn ngày nghỉ lễ quốc gia.
Theo một nghiên cứu năm 2020, khi cộng cả số ngày nghỉ lễ và số ngày nghỉ phép có lương theo quy định, hầu hết các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đều có từ 30 đến 36 ngày nghỉ được trả lương cho người lao động mỗi năm.
Một số quốc gia có tổng số ngày nghỉ nhiều nhất, như Áo (38 ngày), Đan Mạch (36 ngày) và Phần Lan (36 ngày) nằm trong nhóm có GDP bình quân đầu người cao nhất thế giới.