Theo Itar-Tass, các trùm tư bản Ukraine, Igor Kolomoisky và Sergei Taruta đã đề nghị Kiev, để giải quyết các vấn đề đối nội, mời công ty đánh thuê tư nhân Greystone Ltd. Trên thực tế công ty này là một chi nhánh của Blackwater - công ty Mỹ tuyển mộ và sử dụng lính đánh thuê "nổi tiếng" về sự tàn bạo của các nhân viên tại nhiều nước. Theo các chuyên gia, dịch vụ lính đánh thuê có thể được sử dụng tại Ukraine cho cuộc tranh giành quyền lực.
Dữ liệu chính thức
Trang mạng của Greystone cho biết công ty thành lập năm 2004 như một chi nhánh của Xe Services. Chức năng của công ty là "cung cấp các tài sản hàng không, cũng như cung cấp dịch vụ trong lĩnh vực an ninh và huấn luyện nhân viên". Trang mạng viết: "Mục tiêu của chúng tôi là hỗ trợ công việc làm ăn của các ngài. Chúng tôi phối hợp chặt chẽ để đáp ứng nhu cầu của các ngài". Greystone đăng ký tại Barbados.
Góc tối của Blackwater
Xe Services là một tên khác của Blackwater, công ty này khởi đầu tại một thao trường nhỏ ở bang Bắc Carolina. Nhà sáng lập công ty, cựu đặc nhiệm SEAL, Erik Prince mua của nông dân địa phương một bãi lầy và dựng lên tại đó một trại huấn luyện tư. Thành công đầu tiên của Blackwater là năm 2000. Sau cuộc tấn công của al-Qaeda vào chiến hạm Mỹ USS Cole Prince các đối tác của công ty nhận được hợp đồng huấn luyện các thủy thủ.
Sự hiện diện của một loạt cựu quân nhân đặc nhiệm ở Blackwater đã tạo điều kiện đáng kể cho công ty hợp tác với khách hàng chính. Dưới thời Tổng thống Mỹ Bush "con", Blackwater trở thành một trong những đối tác chính của Lầu Năm Góc tại Iraq và Afghanistan. Để thực hiện các công việc đặc biệt khó khăn, Blackwater thuê công dân thế giới "thứ 2" hay "thứ 3" - người Philipinnes, Bosnia và thậm chí là công dân đảo Fiji xa xôi.
Tại Iraq, hoạt động của Blackwater gây sự chú ý của các cơ quan thực thi luật pháp. Tháng 9/2007, nhân viên đội quân tư nhân này đã bắn hạ trên đường phố thủ đô Iraq hơn 17 người người tình nghi cản trở di chuyển của đoàn xe chở các nhà ngoại giao Mỹ. Một sự kiện đáng nhớ khác là việc nhân viên Blackwater bắn bảo vệ Phó Tổng thống Iraq. Hành động của công ty này cũng bị báo giới chú ý do một số thông tin về sự tàn bạo của quân nhân Mỹ tại Iraq.
Tổng giám đốc công ty Erik Prince rơi vào tình thế khó khăn. Ông nỗ lực kéo công ty khỏi sự chỉ trích, khi công ty ông nhận được từ ngân sách Mỹ khoản tiền lên tới 300 triệu USD. Tuy nhiên ông cũng không tránh được những cáo buộc. Năm 2007, Prince phải ra điều trần trước Thượng viện Mỹ. Tháng 2/2009, ông đổi tên công ty thành Xe Services (cái tên này xuất hiện trên trang mạng của Greystone). Song điều này cũng không thể ngăn Prince bị đưa ra xét xử và tháng 8/2010, công ty phải nộp vào ngân sách Mỹ 42 triệu USD để giải quyết vụ việc tiền xét xử. Năm 2009, Erik Prince từ chức Giám đốc Xe Services rồi cùng gia đình rời Mỹ.
Cuộc chiến với nền dân chủ
Theo phóng viên Jeremy Skahill của tạp chí Mỹ "The Nation", Greystone có thể được thành lập năm 2010 để "rũ bỏ trách nhiệm". Skahill cho rằng người sáng lập Greystone có thể vẫn là Prince. Ban đầu công ty được thành lập để nhận về mình mọi trách nhiệm trong trường hợp chúng bị quy kết cho Prince hay những người không dễ chịu ở Iraq.
Theo Men's Journal, tháng 11/2010, người sáng lập Blackwater di cư sang Abu Dhabi. Prince tuyên bố các phóng viên đã hủy hoại kế hoạch của ông, song sẵn sàng cho các đề xuất mới. Họ không phải đợi lâu. Năm 2011, phóng viên "New York Times" phát hiện Prince không nghỉ ngơi và tham gia vào hoạt động với những kẻ đánh thuê ở UAE. Theo báo này, Sheikh của Abu Dhabi, Mohammed bin Zayed Al Nahyan dường như đã sử dụng tư vấn của Erik Prince để thành lập tiểu đoàn gồm 800 người nước ngoài. Bài báo viết: "Các binh sĩ này có thể được sử dụng ở UAE, nếu nhà chức trách phải xử lý các cuộc biểu tình dân chủ". Bài báo đã đề cập tới khả năng tiểu đoàn lính nước ngoài là người Nam Phi, những kẻ đã tham gia vào việc đàn áp làn sóng biểu tình trên lục địa này.
"New York Times" đặc biệt lưu ý rằng Prince không nhận được hợp đồng của Sheikh về việc thành lập tiểu đoàn, mà chỉ có nhiệm vụ "quan sát công việc và tuyển mộ". Bài báo cũng nói người sáng lập Blackwater không có quan hệ trực tiếp với công ty này, vốn nhận được đơn hàng thành lập tiểu đoàn từ Sheikh.
Các dự án của Greystone
Theo các dữ liệu chính thức, một trong những văn phòng của Greystone được đặt tại Abu Dhabi. Website công ty không đề cập tới những dự án đã hoàn tất tại Vịnh Persique tuy nhiên một trong các đường link ở trang mạng này cho biết công ty đã huấn luyện 68 phi công, 29 thành viên phi hành đoàn và 46 chuyên gia bảo dưỡng máy bay ở "Trung Đông". Ngoài ra công ty đã đào tạo 700 nhân viên ở 10 quốc gia (không được nêu tên).
Trong khi đó Erik Prince tìm cách cải thiện hình ảnh của mình. Ông xuất hiện trước các phóng viên mùa thu 2013, để nói về cuốn sách của mình, "Chiến sĩ dân sự" trong đó ông biện minh cho hoạt động của Blackwater. Trong một cuộc phỏng vấn với ABC, ông còn công khai lấy làm tiếc vì đã hợp tác với Bộ Quốc phòng Mỹ.
Công việc tại Ukraine
Thành viên Hiệp hội của nhóm chống khủng bố Alpha, Trung tá dự bị Andrei Popov lưu ý rằng Greystone đã "hợp tác" với người Mỹ ở Iraq. "Họ phối hợp với cơ quan tình báo Mỹ. Những nhiệm vụ mà tình báo Mỹ không thể ra quyết định cụ thể hay không muốn dính líu - họ sẽ giao cho đội quân tư nhân".
Theo chuyên gia này, Greystone sử dụng chủ yếu các cựu lính đặc nhiệm, nhân viên tình báo hay chuyên gia về khu vực. "Họ có thể đảm bảo và thực hiện các chức năng hỗ trợ như tình báo, chuyển thông tin, đảm báo đưa các nhóm tới".
Theo ông Popov, Greystone sẽ thực hiện lệnh của các "ông chủ". "Họ sẽ bảo vệ quyền lợi của những người phương Tây. Về mặt chính thức, họ sẽ ký thỏa thuận với những người nào đó đang trong ban lãnh đạo (Ukraine). Họ sẽ đảm bảo thực hiện các biện pháp đặc biệt để xác định đối thủ của chính quyền. Họ không tham gia vào hoạt động đảm bảo an ninh trong các sự kiện đông người".
Công cụ sức mạnh
Tổng biên tập tạp chí "Quốc phòng", ông Igor Korotchenko cho rằng ban lãnh đạo Ukraine có thể thuê các công ty tư nhân thực hiện các nhiệm vụ khó xử.
Chuyên gia này bình luận: "Trước tiên, hiện tại Ukraine không có công cụ sức mạnh để khôi phục trật tự. Thứ 2, cần tiến hành đàn áp các đối thủ chính trị và đánh lạc hướng kênh phản đối của người nói tiếng Nga ở Đông-Nam Ukraine. Vì thế họ mời các công ty quân đội tư nhân - những chuyên gia có thể tiến hành hoạt động do thám - phá hoại, ám sát, nếu thấy cần thiết".
Korochenko bình luận tiếp: "Họ làm việc vì tiền. Tại Mỹ, phần lớn các công ty quân đội tư nhân hợp pháp có lính líu tới Lầu Năm Góc và CIA. Họ gồm các nhà chuyên nghiệp - cựu nhân viên tình báo và quân đội. Tính tới sự dính líu của Mỹ, việc mời một công ty Mỹ xem ra có vẻ hợp lý từ quan điểm của chế độ ở Kiev".
Duy Trinh