Người dân xếp hàng lấy nước từ mạch nước ngầm ở St. James, Cape Town, Nam Phi. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Các nhà khoa học từ lâu đã khẳng định biến đổi khí hậu làm gia tăng tần suất và cường độ hạn hán. Tuy nhiên, điều ít được biết rõ là khi nào và ở những đâu điều kiện khô hạn cực đoan sẽ dẫn tới thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nước uống. Thành phố Cape Town của Nam Phi từng đối diện nguy cơ “Ngày Không Nước” năm 2018, khi nguồn nước máy cho hàng triệu dân hầu như cạn kiệt. Năm 2019, tình trạng tương tự đã xảy ra tại thành phố Chennai của Ấn Độ.
Trong nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Nature Communications, các nhà nghiên cứu cảnh báo tần suất “Ngày Không Nước” có thể gia tăng nhanh hơn dự đoán. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các mô hình khí hậu mới nhất để ước tính thời điểm nhu cầu nước vượt quá nguồn cung từ mưa, sông và hồ chứa. Kết quả cho thấy trong vòng 15 năm tới, khoảng 35% các vùng khô hạn có thể rơi vào tình trạng này, đặc biệt tại khu vực Địa Trung Hải, miền Nam châu Phi và một số phần của Bắc Mỹ.
Theo kịch bản phát thải cao, đến năm 2100 tình trạng này có thể ảnh hưởng tới khoảng 750 triệu người trên toàn cầu, trong đó 2/3 sống tại các thành phố và phần còn lại ở nông thôn. Các đô thị khu vực Địa Trung Hải được cho là chịu tác động nặng nề nhất với 196 triệu cư dân bị đe dọa, trong khi các vùng nông thôn ở châu Á cùng Bắc và Nam châu Phi cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Theo tác giả Vecchia Ravinandrasana thuộc Đại học Quốc gia Pusan (Hàn Quốc), nghiên cứu chỉ ra biến đổi khí hậu do con người gây ra cùng mức tiêu thụ nước ngày càng tăng là những nguyên nhân chính dẫn tới “Ngày Không Nước”. Ngay cả khi thế giới kiềm chế được mức tăng nhiệt độ ở ngưỡng 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, hàng trăm triệu người vẫn phải đối mặt tình trạng thiếu nước chưa từng có.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang làm thay đổi chu trình nước, gây khô hạn nghiêm trọng ở nhiều nơi và mưa lớn cực đoan ở nơi khác, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng “Ngày Không Nước” không chỉ là nguy cơ xa vời mà đã trở thành thực tế cận kề, đòi hỏi các thành phố phải có kế hoạch ứng phó kịp thời và hiệu quả.