Binh sĩ Mỹ hỗ trợ người dân sơ tán khỏi Afghanistan, tại sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul ngày 18/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Tại cuộc điều trần kéo dài 6 giờ, Bộ trưởng Lloyd Austin cho biết sự sụp đổ bất ngờ của quân đội Afghanistan đã khiến Lầu Năm Góc bất ngờ. Ông Austin nêu rõ: “Sự thật là quân đội Afghanistan mà chúng tôi cùng đối tác huấn luyện đã nhanh chóng sụp đổ, trong nhiều trường hợp họ còn không bắn nổi một phát súng nào, điều này khiến chúng tôi ngạc nhiên”. Theo ông Austin, sẽ là không trung thực nếu đưa ra một nhận xét khác về sự sụp đổ của quân đội Afghanistan.
Bộ trưởng Lloyd Austin thừa nhận "những tính toán sai lầm" trong cuộc chiến kéo dài nhất của Mỹ, bao gồm cả tình trạng tham nhũng trong hàng ngũ lãnh đạo chính quyền Afghanistan. Bên cạnh đó, ông cũng khen ngợi lực lượng Mỹ đã sơ tán 124.000 người Afghanistan, dù thừa nhận quá trình này “không hoàn hảo”.
Trong khi đó, Tướng Mark Milley cho biết ông đã xác định từ cuối năm 2020 rằng việc Mỹ rút quân nhanh chóng khỏi Afghanistan mà không đáp ứng các điều kiện cụ thể có nguy cơ làm mất đi những thành quả đã đạt được tại quốc gia Tây Nam Á này, thậm chí dẫn đến sự sụp đổ của quân đội và Chính phủ Afghanistan, châm ngòi cho một cuộc nội chiến hoặc lực lượng Taliban giành quyền lực. Ông Milley khẳng định những đánh giá của ông luôn nhất quán, không nên đặt ra những khung thời gian cụ thể, mà hãy đưa ra các điều kiện.
Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ đồng thời cảnh báo về khả năng tổ chức khủng bố Al-Qaeda tập hợp lại tại Afghanistan và âm mưu tấn công nước Mỹ là "viễn cảnh thực sự có khả năng xảy ra", thậm chí chỉ trong vòng 12 tháng tới. Tướng Mark Milley nêu rõ: “Tôi không hề ảo tưởng về những kẻ mà chúng ta đang đối phó”.
Nói về uy tín của Mỹ đối với các đồng minh và đối tác toàn cầu sau khi rút quân khỏi Afghanistan, Tướng Mark Milley cho rằng đã "bị tổn hại", song Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đánh giá uy tín của Washington vẫn vững chắc.
Theo kế hoạch, các ủy ban của Thượng viện và Hạ viện Mỹ giám sát quân đội tiến hành các phiên điều trần từ ngày 28-29/9. Ngoài Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mark Milley, chỉ huy Bộ Tư lệnh trung tâm Mỹ Frank McKenzie cũng sẽ ra điều trần. Giới quan sát cho rằng các nghị sĩ đảng Cộng hòa sẽ xoáy vào những cáo buộc về sai lầm của chính quyền Tổng thống Joe Biden khi chấm dứt cuộc chiến kéo dài và tốn kém ở Afghanistan.
Cả Tướng Mark Milley và Tướng Kenneth McKenzie đều khẳng định đã đích thân khuyến nghị Tổng thống Joe Biden cần duy trì khoảng 2.500 binh sĩ tại Afghanistan sau thời hạn chót rút quân là ngày 31/8 vừa qua, do quan ngại rằng lực lượng Taliban vẫn chưa cắt đứt quan hệ với Al-Qaeda.