Cao Yongsheng (giữa) chăm lo hậu sự cho người đã khuất sau khi ra tù. Ảnh: AFP
Từng ngồi tù 17 năm vì tội giết người, Cao Yongsheng hiện kiếm sống bằng nghề làm dịch vụ tang lễ. Cao cho biết công việc này cho phép ông đem đến sự an ủi cho những người đã khuất và chuộc lại tội ác của mình.
Làm trong dịch vụ tang lễ, những người như ông Cao thường xuyên nhận được cuộc gọi vào lúc nửa đêm từ gia đình có người mất, nhận tắm rửa và mặc quần áo cho người quá cố, rồi đưa thi thể đến lò hỏa táng.
Công việc này là một phần trong dự án cải tạo, giúp đỡ các cựu tù nhân của tổ chức “Mama Waves You Off to Heaven” (Mẹ tiễn lên thiên đường), trong bối cảnh Trung Quốc còn thiếu các dự án giúp những người từng “lầm đường lạc lối” trở về hoà nhập với xã hội. Nhiều cựu tội phạm cho biết việc thiếu các chương trình cải tạo, đào tạo kỹ năng và chính thái độ phân biệt đối xử trong xã hội đã đẩy họ đến việc tái phạm sau khi ra tù.
“Đối với tôi, đây là một kiểu xá tội tâm linh”, người đàn ông 56 tuổi liếc nhìn quanh nhà tang lễ - nơi mình làm việc - ở thành phố Thẩm Dương, Đông Bắc Trung Quốc. Các kệ chất đầy quan tài, nhang và tiền vàng.
Tổ chức trên cho biết đây là sáng kiến duy nhất ở Trung Quốc tập trung vào việc cải tạo những người phạm tội nghiêm trọng, những người phải ngồi tù từ 10 năm trở lên. Dự án do các tình nguyện viên điều hành sẽ phụ trách đào tạo và hỗ trợ tài chính để các cựu tù nhân có thể bắt đầu công việc mới với một cuộc sống mới, giúp họ không đi vào vết xe đổ.
Ông Cao chia sẻ dự án này giúp ông không còn gặp phải những công việc bấp bênh và thu nhập không ổn định, có được một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc và cảm thấy gắn bó sâu sắc với cộng đồng. “Đó là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời tôi. Nếu không có dự án này, có lẽ không có tôi của ngày hôm nay”, ông Cao bày tỏ.
Kể từ khi thành lập cách đây 5 năm, dự án đã thu nhận hơn 50 cựu tù nhân. Những người tham gia nói rằng họ rất vui khi có một công việc ổn định. Sun Fengjun cho biết anh đã có một khoảng thời gian khó khăn sau khi được trả tự do vào năm 2013. Ngồi tù 20 năm vì tội hành hung, chớp mắt một cái Sun đã bước vào một xã hội bị biến đổi bởi sự bùng nổ kinh tế nhanh chóng.
“Tôi thậm chí không biết dùng điện thoại. Tôi không có gia đình, không còn gì hết. Chỉ có sự tự ti”, cựu tù nhân 52 tuổi nói. Không có kỹ năng, ông Sun còn khiến nhiều nhà tuyển dụng ái ngại khi thấy ông từng phạm tội.
Luật pháp Trung Quốc đề ra các nhà tù nên là nơi biến những kẻ phạm tội thành những công dân tuân thủ luật pháp thông qua sự kết hợp giữa trừng phạt và cải tạo, giáo dục và lao động. Tuy nhiên, các nhà vận động cho hay các tù nhân thường được đưa vào làm việc trong lĩnh vực sản xuất, học nghề nhưng hiếm khi học được các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống ở bên ngoài sau khi ra tù.
Theo Fu Guangrong – một nữ luật sư 69 tuổi kiêm người sáng lập chương trình, với nỗ lực làm việc chăm chỉ và phục vụ tốt, những cựu tù nhân có thể nhận được sự chấp thuận của người khác trong xã hội.
Li Shuang (45 tuổi) , cựu tù nhân tham gia dự án, cho biết trở thành một nhân viên nhà tang lễ đã giúp ông kiếm đủ tiền để hỗ trợ gia đình đồng thời khiến tâm hồn ông thanh thản. Li được trả tự do vào năm 2012 sau khi thụ án hơn 14 năm vì các tội danh bao gồm tấn công và cướp có vũ trang. “Chúng tôi còn trẻ và mắc sai lầm. Đường đời của chúng tôi gặp khúc ngoặt ở giữa. Bây giờ chúng tôi muốn chiến đấu trở lại, với hy vọng xã hội sẽ không coi thường chúng tôi”, Li bày tỏ mong muốn.