Kể từ sau Đại hội lần thứ VI Đảng Cộng sản Cuba (tháng 4/2011), Cuba đã triển khai và thực hiện Nghị quyết về Đường lối chính sách kinh tế và xã hội - Lộ trình cập nhật hóa mô hình kinh tế nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nền kinh tế nước này.
Khách du lịch tham quan phố cổ ở thủ đô La Habana. Ảnh: AFP/TTXVN |
Bám sát chủ trương của văn kiện và thực hiện chỉ đạo “Hãy bắt tay vào việc” của Chủ tịch Raul Castro, Cuba đã từng bước triển khai và đạt được những thành tựu đáng kể. Trong lĩnh vực đối nội, Cuba tập trung thực hiện các biện pháp thúc đẩy sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp và công nghiệp nhẹ để phục vụ nhu cầu thiết yếu của nhân dân, giảm nhập khẩu.
Song song với những chính sách tăng gia sản xuất, Cuba cũng mạnh dạn đẩy mạnh mô hình kinh tế tự doanh, thử nghiệm mô hình hợp tác xã phi nông nghiệp, đồng thời từng bước tháo gỡ những rào cản trong việc tiếp cận thị trường bán buôn, chính sách vay ngân hàng hoặc vay tín dụng bằng tiền peso.
Bên cạnh đó, Cuba còn chủ trương cắt giảm khoảng 1,5 triệu lao động dư thừa trong các cơ quan, xí nghiệp nhà nước, đồng thời tạo điều kiện cho lực lượng này tham gia mô hình kinh doanh cá thể.
Đến nay, hơn 400.000 người được phép cấp giấy kinh doanh cá thể, trong đó đa số là những người trước đây không có việc làm, những người về hưu hoặc trong diện tinh giảm biên chế. Việc khuyến khích mở rộng kinh tế tư nhân được kỳ vọng sẽ đóng góp khoảng 40%-45% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này.
Trong giai đoạn 5 năm thực hiện cập nhật hóa mô hình kinh tế, chính phủ Cuba nhận thấy nếu không cải thiện môi trường đầu tư yếu kém, đất nước khó có thể thoát khỏi tình trạng trì trệ. Do vậy, Luật đầu tư nước ngoài mới cùng với Danh mục các cơ hội cho đầu tư nước ngoài đã ra đời vào tháng 11/2014.
Danh mục 200 dự án đầu tư chủ yếu tập trung vào các ngành năng lượng, du lịch - nghỉ dưỡng và nông nghiệp - thực phẩm. Dự án đặc khu kinh tế cảng biển Mariel nằm ở phía Tây thủ đô La Habana cũng là điểm nhấn của chính sách mời gọi đầu tư, và được kỳ vọng trở thành đầu tàu thúc đẩy lĩnh vực này của Cuba trong 25 năm tới. Hiện tại đã có khoảng 200 công ty từ hơn 3 0 quốc gia có ý định đầu tư vào đây.
Song song với phát triển kinh tế, Chính phủ Cuba vẫn dành sự quan tâm lớn đối với chất lượng cuộc sống của người dân, và dồn mọi nguồn lực cho giáo dục và y tế. Có thể khẳng định rằng Cuba là một trong số nước có tuổi thọ cao, hệ thống giáo dục tốt, các cơ sở y tế có chất lượng.
Nền giáo dục Cuba được xếp ngang hàng với Đan Mạch, lĩnh vực y tế cũng đứng ngang hàng với những nước phát triển nhất trên thế giới. Cuba là nước đi đầu trong các nỗ lực chống ung thư, HIV và tích cực tham gia lực lượng y bác sĩ quốc tế phòng chống các dịch bệnh tại nhiều nước trên thế giới.
Tuy nhiên, việc triển khai cập nhật mô hình kinh tế của Cuba vẫn gặp không ít khó khăn, trong đó việc thống nhất hai đồng tiền CUP (đồng peso nội tệ) và đồng CUC (đồng peso chuyển đổi, có giá trị hơn đồng USD) vẫn chưa được triển khai. Mức tăng trưởng kinh tế vẫn chưa thật sự khởi sắc. Cách quản lý, xây dựng phát triển kinh tế của đảo quốc này vẫn tồn tại nhiều bất cập.
Trên lĩnh vực đối ngoại, trong 5 năm qua, Cuba đã đạt được những kết quả to lớn, trong đó phải kể tới việc Cuba và Mỹ bình thường hóa quan hệ song phương và La Habana cải thiện hợp tác với Liên minh châu Âu cũng như nhiều tổ chức khu vực và quốc tế khác.
Quan hệ Cuba –Mỹ có những cải thiện mang tính bước ngoặt. Hai nước đã thiết lập lại quan hệ ngoại giao, mở ra thời kỳ mới cho đối thoại song phương nhằm giải quyết nhiều vấn đề cùng quan tâm. La Habana luôn khẳng định sẵn sàng thúc đẩy quan hệ với Washington và kiên định con đường xã hội chủ nghĩa.
Cuba đã nhiều lần nhấn mạnh rằng để bình thường hóa hoàn toàn quan hệ, Washington phải xóa bỏ hoàn toàn lệnh bao vây cấm vận kinh tế, tài chính, thương mại chống La Habana, cũng như trả lại Vịnh Guantanamo - phần lãnh thổ Mỹ đang chiếm đóng trái phép làm căn cứ quân sự. Cuba đồng thời sẵn sàng đối thoại với Washington về tất cả các vấn đề như nhân quyền, tự do ngôn luận, tự do báo chí, tôn giáo và các vấn đề khác.
Trong khi đó, quan hệ Cuba –EU cũng có những bước tiến rõ rệt. Hai bên đã đạt được Thỏa thuận về đối thoại chính trị và hợp tác, thiết lập lại quan hệ song phương vốn bị gián đoạn trong khoảng thời gian dài.