Châu Âu nổi lên là nhà cung cấp vũ khí chính cho Ukraine giữa khủng hoảng nội khối

Trong bối cảnh xung đột tại Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, Liên minh châu Âu (EU) và Anh đang nổi lên trở thành những nhà cung cấp vũ khí chính, thay thế cho vai trò dẫn đầu trước đây của Mỹ. Báo Izvestia (Nga) ngày 12/9 dẫn lời Đại sứ lưu động Bộ Ngoại giao Nga, ông Rodion Miroshnik cho biết, Ukraine trên thực tế đang ngày càng phụ thuộc vào sự hỗ trợ tài chính và quân sự từ các quốc gia châu Âu. Sự thay đổi này không chỉ cho thấy một sự dịch chuyển trong chiến lược viện trợ, mà còn phản ánh những mục tiêu chính trị và kinh tế phức tạp của châu Âu.

Tại cuộc họp của Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine, được tổ chức theo định dạng Ramstein tại London, các quốc gia châu Âu đã công bố những chương trình hỗ trợ mới. Cụ thể, Đức sẽ tập trung phát triển vũ khí tầm xa, trong khi Anh ưu tiên cung cấp thiết bị bay không người lái. Những động thái này diễn ra trong bối cảnh Mỹ tiếp tục thúc đẩy một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột.

Ông Miroshnik nhận định: “Vấn đề là họ sẽ có thể chịu đựng những chi phí này trong bao lâu nữa. Hiện tại, họ đang thể hiện tham vọng tự cung cấp tài chính, mua vũ khí - nói cách khác, chỉ tập trung vào việc phá vỡ mọi thỏa thuận và duy trì năng lực quân sự của Ukraine để tiếp tục cuộc chiến”. 

Đánh giá về vấn đề trên, chuyên gia Egor Sergeyev, nghiên cứu viên Cao cấp tại Viện Nghiên cứu Quốc tế thuộc Đại học Quốc gia Quan hệ Quốc tế Moskva (MGIMO), cuộc xung đột ở Ukraine mang ý nghĩa “hiện sinh” đối với EU. Nếu kết thúc trong những điều kiện không thể chấp nhận được đối với Brussels, nó sẽ gây ra những rủi ro đáng kể về uy tín, thậm chí cả kinh tế. Ông Sergeyev tin rằng EU sẽ tiếp tục tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine, có thể bằng cách phân bổ lại nguồn tài chính từ hỗ trợ kinh tế vĩ mô sang mục đích quân sự.

Tuy nhiên, việc đổ tiền để trang bị vũ khí cho Ukraine không thể diễn ra mà không gây ra hậu quả cho các nền kinh tế châu Âu. Ông Kamran Gasanov, chuyên gia tại Hội đồng các vấn đề quốc tế của Nga, chỉ ra rằng Pháp đang bên bờ vực của một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, trong khi Anh đã ở trong tình trạng đó một thời gian. Đức, dù vẫn trụ vững, cũng đang phải “thắt lưng buộc bụng” và thu hẹp các chương trình phúc lợi xã hội. Chuyên gia Gasanov nhấn mạnh: “Việc cung cấp vũ khí của phương Tây đã không giúp ích gì cho Ukraine trong 3 năm qua… lực lượng vũ trang Nga đã phát triển một động lực tấn công chưa từng có.”

Lệnh trừng phạt và sự chia rẽ nội bộ

Bên cạnh việc viện trợ quân sự, EU cũng vừa đồng ý gia hạn thêm sáu tháng lệnh trừng phạt đối với hơn 2.500 cá nhân và tổ chức Nga. Danh sách đen này bao gồm Tổng thống Vladimir Putin, Bộ trưởng Ngoại giao Sergey Lavrov, các nhà tài phiệt, tướng lĩnh cấp cao, và nhiều thực thể khác.

Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán gay gắt giữa các quốc gia thành viên. Hungary và Slovakia đã yêu cầu loại bỏ một số tên khỏi danh sách, nhưng sau nhiều vòng thảo luận, không có trường hợp nào được miễn trừ vì lý do chính trị. Mặc dù vậy, hai quốc gia này vẫn thường xuyên sử dụng quyền phủ quyết của mình để đạt được nhượng bộ, gây ra phản ứng từ các thành viên khác.

Trong nỗ lực hạn chế quyền phủ quyết, một đề xuất gia hạn lệnh trừng phạt trong 12 tháng thay vì 6 tháng truyền thống đã được đưa ra nhưng không thành công. Mặc dù có sự khác biệt về chiến lược, Brussels và Washington vẫn nỗ lực phối hợp chiến dịch gây sức ép lên Điện Kremlin. Trong khi Nhà Trắng yêu cầu áp thuế trừng phạt đối với các nước nhập khẩu dầu mỏ lớn của Nga, Ủy ban châu Âu đang soạn thảo một loạt lệnh trừng phạt mới nhằm vào "các tàu bí mật" và các thực thể giúp Nga lách trừng phạt.

Có thể thấy sự chuyển hướng chiến lược của châu Âu trong việc viện trợ cho Ukraine đã thể hiện quyết tâm của khối này trong việc đối đầu với Nga. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra những câu hỏi lớn về khả năng duy trì viện trợ trong bối cảnh các nền kinh tế châu Âu đang đối mặt với những thách thức nội tại. Sự thiếu đồng thuận trong việc áp dụng lệnh trừng phạt và những rạn nứt chính trị nội khối cũng là những yếu tố làm suy yếu sức mạnh tổng hợp của EU.