Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), mặc dù một vài loại vaccine ngừa COVID-19 đã có hiệu quả trong các đợt thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối, như vaccine của Pfizer/BioNtech, nhưng các nghị sĩ khắp khu vực châu Á – Thái Bình Dương vẫn đang rất thận trọng. Họ chỉ đặt mục tiêu triển khai chương trình tiêm chủng kéo dài từ vài tuần cho tới nửa cuối năm sau.
Tại Nhật Bản, trong khi chương trình tiêm chủng chưa thể bắt đầu trước tháng 2/2021, Cơ quan Thiết bị Y tế và Dược phẩm nước này nhấn mạnh tính cần thiết trong việc thu thập dữ liệu thử nghiệm đối với người dân Nhật Bản thay vì đơn thuần dựa vào kết quả thử nghiệm ở nước ngoài.
Đối với Australia, Thủ tướng Scott Morrison loại trừ khả năng nhanh chóng phê duyệt việc sử dụng vaccine của Pfizer/BioNTech, trong khi khẳng định sẽ tiếp tục dõi theo diễn biến tiêm chủng tại Anh và Mỹ.
Ngày 14/12, Singapore trở thành quốc gia châu Á đầu tiên phê duyệt sử dụng vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer/BioNTech – được đánh giá là đạt hiệu quả 95% trong các đợt thử nghiệm giai đoạn cuối. Chương trình tiêm chủng tại nước này bắt đầu vào ngày 30/12 với đối tượng đầu tiên tiêm vaccine là nhân viên y tế làm việc tại Trung tâm Dịch bệnh Truyền nhiễm Quốc gia (NCID).
Bên cạnh vaccine Pfizer/BioNTech, các vaccine khác của Moderna và Oxford-AstraZeneca, cũng như Sinovac của Trung Quốc cũng sẽ sớm được phê duyệt.
Sau khi được thông qua, các loại vaccine mà các nước khác nhau sử dụng sẽ phụ thuộc vào những thỏa thuận trước đó đã ký kết với các nhà sản xuất và chương trình COVAX do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tài trợ. COVAX là sáng kiến toàn cầu được thành lập để đảm bảo tiếp cận vaccine công bằng cho các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Bên cạnh số lượng liều sẵn có, các chính phủ cũng có những vấn đề cần cân nhắc khác như giá cả, yêu cầu bảo quản và nhận thức của công chúng.
“Giá cả là một vấn đề ảnh hưởng đến loại vaccine được một chính phủ lựa chọn, bao gồm giá vaccine và quan trọng hơn là cơ sở hạ tầng cần thiết để lưu trữ và vận chuyển vaccine”, John Siu Lun Tam – giáo sư vi sinh tại Đại học Bách khoa Hong Kong (Trung Quốc) – nhận định.
Bảng tuyên truyền kêu gọi người dân đeo khẩu trang ngăn chặn COVID-19. Ảnh: AP
Bất chấp những nỗ lực của Sáng kiến COVAX, vẫn xuất hiện những lo ngại về việc các quốc gia có thu nhập thấp hơn trong khu vực bị bỏ lại phía sau.
Thái Lan, nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á, tuyên bố sẽ đi đầu trong triển khai vaccine ở khu vực sông Mekong bằng cách cấp phép cho công nghệ của Oxford-AstraZeneca để sản xuất hàng triệu liều vaccine, coi đây là "sản phẩm công cộng". Trong khi đó, Myanmar, Lào và Campuchia đặc biệt tin tưởng vào cam kết của COVAX cung cấp 20% liều lượng theo yêu cầu với mức giá được trợ cấp.
Campuchia, nơi mà Thủ tướng Hun Sen kêu gọi các nhà tỷ phú giúp đặt hàng vaccine, đang thương lượng với Nga để mua vaccine có giá cả phải chăng nhằm bổ sung cho 1 triệu liều được COVAX bảo đảm.
Hồi tháng 11, trong hội nghị cấp cao ASEAN, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nói rằng nước này sẽ thực hiện “các hành động thiết thực để đảm bảo giá vaccine phải chăng và sẵn có”.
Tính đến thời điểm hiện tại, Indonesia đã đặt hàng 125,5 triệu liều vaccine Sinovac, trong khi Philippines đang cũng đang tìm kiếm thỏa thuận từ 20 đến 50 triệu liều vacicne. Đối với Singapore, số liều đặt trước vẫn chưa công bố con số cụ thể.
Mặc dù tự nhận bản thân là đi đầu trong khu vực về chương trình tiêm chủng, Thái Lan cũng chỉ đảm bảo mua được lượng vaccine cho chưa đầy 20% dân số thông qua hợp đồng 80 triệu USD với Oxford-AstraZeneca. 26 triệu liều vaccine này dự kiến được vận chuyển tới Thái Lan sau tháng 5 hoặc tháng 6. Hy vọng đang đổ dồn về một loại vaccine nội địa với giá thành rẻ hơn và dự kiến thử nghiệm lâm sàng vào tháng 4 năm sau.
Thira Woratanarat, nhà dịch tễ học hàng đầu tại trường Đại học Chulalongkorn, cho biết: “Những thách thức của chúng tôi bao gồm sự không tương ứng giữa cung và cầu”.
Người dân tại New Delhi chờ đến lượt xét nghiệm COVID-19. Ảnh: Bloomberg
Tại Ấn Độ - quốc gia đã nghiên cứu và phát triển 9 loại vaccine, chính phủ bắt đầu lo ngại về nguồn nhân lực cần thiết để thực hiện chương trình tiêm chủng cho hơn 1,3 tỷ dân. Các chuyên gia y tế công cộng ở địa phương đã bày tỏ nghi ngờ về kế hoạch của chính phủ trong huy động 154.000 trong số 239.000 nữ y tá hộ sinh (ANM) của quốc gia cho chiến dịch tiêm chủng hàng loạt.
Tuy nhiên, theo ông T. Sundararaman - điều phối viên của nhóm vận động Phong trào Sức khỏe Nhân dân, những nữ y tá hộ sinh rất cần thiết cho các chương trình khám thai, sinh sản tại nhà và kế hoạch hóa gia đình.
“Việc điều động các nữ hộ sinh sẽ ảnh hưởng đến chương trình khác. Thay vì thách thức trong quá trình vận chuyển vaccine, cũng có những khó khăn trong việc tiêu chuẩn hóa và tính hiệu quả của vaccine”, ông Sundararaman cho hay.
Mặc dù New Delhi vẫn chưa đưa ra một khung chương trình tiêm chủng cụ thể, song Bộ trưởng Y tế nước này ám chỉ Ấn Độ có thể bắt đầu chương trình từ tháng 1 năm sau, trong trường hợp các điều kiện về an toàn được đáp ứng.
Tại Philippines, ông Carlito Galvez Jr., người phụ trách kế hoạch tiêm chủng quốc gia, ước tính phải mất từ 3 đến 5 năm mới thực hiện tiêm chủng ngừa COVID-19 cho 60-70% dân số. Các nhà chức trách dự kiến đưa ra khung chương trình mỗi năm chỉ tiêm vaccine được cho 20 triệu đến 30 triệu người.
Một số quốc gia trong khu vực cũng có thể sẽ phải đối mặt với sự hoài nghi của người dân về mức độ hiệu quả của các loại vaccine mới.
Bóng ma vaccine vẫn luôn ám ảnh người dân Nhật Bản. Năm 2013, giới chức y tế nước này đã phải ra lệnh ngừng tiêm vaccine HPV sau khi sau khi các tác dụng phụ được báo cáo bao gồm đau cơ, rối loạn giấc ngủ, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh. Mặc dù tỷ lệ tiêm vaccine cho trẻ em ở Nhật Bản vẫn cao, giống như ở các quốc gia thu nhập cao khác, tỷ lệ tiêm vaccine HPV đã giảm từ hơn 70% xuống dưới 1%, dẫn đến hơn 5.000 ca tử vong vì ung thư cổ tử cung vốn có thể phòng ngừa, theo một nghiên cứu được công bố hồi tháng 4.
Chính nỗi ám ảnh này đã khiến giờ đây, khi xuất hiện vaccine ngừa COVID-19, người dân Nhật Bản cũng không mấy mặn mà và sẵn lòng đi tiêm. Một nghiên cứu vào tháng 10 của Ipsos cho thấy 69% người Nhật "đồng ý" hoặc "đồng ý một phần" rằng họ sẽ dùng vaccine Covid-19 khi có. Con số này giảm so với mức 75% được ghi nhận vào tháng 8.
“Hiện nay, có tin đồn vài trăm người đã tham gia thử nghiệm lâm sàng vaccine Pfizer tại Nhật Bản. Nhưng tôi nghĩ con số này chưa đủ để chứng minh vaccine an toàn và hiệu quả. Tôi không chắc Cơ quan Thiết bị Y tế và Dược phẩm Quốc gia sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào”, Masayuki Miyasaka, giáo sư miễn dịch học tại Đại học Osaka, bày tỏ lo ngại.