Một điểm xét nghiệm COVID-19 ở bang Florida. Ảnh: AFP/TTXVN
Để làm rõ nguồn gốc, thời điểm bùng phát COVID-19, WSJ đã tiến hành phỏng vấn giới chuyên gia, rà soát hàng trăm trang tài liệu nghiên cứu từ nhiều nguồn nhằm kết nối dữ liệu, mô tả lại quá trình virus SARS-CoV-2 quét qua nước Mỹ.
Kết quả nghiên cứu mới nhất về gien, dịch tễ học và thuật phân tích dữ liệu cho thấy, COVID-19 đã lây lan cộng đồng trong thời gian dài trước khi được phát hiện ra. Dưới đây là một số mốc thời điểm quan trọng.
Ngày 2/1/2020: Xét nghiệm tại Ohio cho thấy, 5 người có triệu chứng giống COVID-19 đã có kháng thể với virus SARS-CoV-2, đủ tiêu chí để xác định có thể xuất hiện các ca lây nhiễm. Những người này sống ở hai vùng khác nhau trong bang, cách nhau đến hơn 320km. Kết quả này chưa mang tính kết luận, nhưng các chuyên gia mô hình cho rằng nói phù hợp với tốc độ lây lan của đại dịch sau đó.
Ngày 17/1/2020: Việc đo thân nhiệt được tiến hành với du khách đường hàng không, nhưng chỉ áp dụng với số người đến từ Vũ Hán, Trung Quốc – nơi khởi phát COVID-19. Phạm vi cũng chỉ dừng ở một số sân bay tại San Francisco, Los Angeles và New York. Công tác kiểm soát sàng lọc được một vài người bị ốm, nhưng giới khoa học cho rằng nhiều ca lây nhiễm đã bị bỏ sót.
Trong tháng 1, có tới hơn 500.000 người từ Trung Quốc nhập cảnh vào Mỹ. Nước Mỹ lúc đó vẫn coi nguy cơ là từ bên ngoài. Nhưng giờ đây giới nghiên cứu cho rằng, những ca lây nhiễm đầu tiên tại Mỹ xuất phát từ hoạt động di chuyển trong nội địa.
Ngày 25/1/2020: Số liệu của Viện Khoa học thuộc Đại học Northeastern cho thấy virus tại thời điểm này có thể đã lây lan, phát tán với khoảng 10 ca nhiễm mới/ngày, tính riêng tại California.
Ngày 3/2/2020: Dịch bệnh bắt đầu nổi lên ở New York. Những phân tích về gien sau này cho thấy ít nhất có 7 chủng virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện tại thành phố New York, nguồn lây chủ yếu là từ châu Âu và các bang khác tại Mỹ.
Ngày 6/2/2020: Một phụ nữ 57 tuổi tại hạt Santa Clara, bang California tử vong. Xét nghiệm sau đó cho thấy bà nhiễm virus SARS-CoV-2. Đây cũng được coi là bệnh nhân đầu tiên tại Mỹ tử vong vì COVID-19, dù nguyên nhân lây bệnh chưa được làm rõ.
Ngày 17/2/2020: Việc xét nghiệm tại Mỹ gần như bị ngưng lại do một số vấn đề liên quan đến kit xét nghiệm. Theo nghiên cứu của Đại học Northeastern, đó là điều kiện thuận lợi để virus lây lan ra khoảng 15 bang.
Ngày 21/2/2020: Lây nhiễm cộng đồng tính đến thời điểm này có thể đã xuất hiện ở 24 bang. Nghiên cứu mẫu bệnh phẩm thu thập được từ tay nắm khóa cửa tại một tòa nhà công cộng ở Gainesville, bang Florida, cho thấy đã có xuất hiện virus SARS-CoV-2 trên bề mặt tay cầm. Phân tích gien sau đó cho cho kết quả chủng virus này giống với chủng được phát hiện ở vùng Puget Sound, bang Washington cùng thời điểm trong tuần.
Ngày 26/2/2020: Đâu là nguyên nhân khiến dịch bệnh lây lan nhanh chóng? Tụ tập đông người - như trường hợp hội thảo về kĩ thuật cấy mỡ trẻ hóa (Biogen) tại Boston từ 26-27/2, có thể là một phần nguyên nhân. Chủng virus nhiều khả năng đến từ một người Pháp và lây ra số tham dự. Kết quả phân tích gien cùng lịch sử truy vết cho thấy những người này đã phát tán chủng virus tới North Carolina.
Ngày 29/2/2020: Thời điểm cuối tháng 2, lây nhiễm cộng đồng đã xuất hiện ở 37 bang tại Mỹ - nghiên cứu mô hình do Đại học Northeastern tiến hành cho kết quả.
Ngày 5/3/2020: Loại hình du lịch du thuyền cũng là một tác nhân làm lây lan đại dịch. Đầu tháng 3, dư luận dồn sự chú ý vào việc du thuyền Grand Princess đậu quanh vịnh San Francisco sau nhiều ngày mắc kẹt trên biển.
Nhưng theo Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ, xét nghiệm được tiến hành với du khách có mặt trên 9 du thuyền đi qua sông Nile sau thời điểm 11/2 cho thấy có tới hơn 100 người Mỹ dương tính với virus SARS-CoV-2. Số này sau đó đi về rải rác ở 18 bang và Quận Columbia.
Ngày 14/3/2020: Phải tới ngày 14/3 CDC mới ban hành lệnh cấm khởi hành, đi lại với du thuyền, muộn hơn hai ngày so với thời điểm Nhà Trắng ban hành lệnh cấm đi lại với khách du lịch từ châu Âu bằng đường hàng không. Nhưng tại thời điểm này, virus đã lây lan trên khắp nước Mỹ.