Anh tiếp tục gia hạn thời gian thực thi Thỏa thuận Bắc Ireland

Chính phủ Anh dự kiến gửi văn bản thông báo về việc tiếp tục gia hạn thực thi Nghị định thư Bắc Ireland tới Quốc hội Anh vào đầu tuần này để các cuộc đàm phán về tương lai của văn kiện có thể tiếp tục diễn ra trong vài tháng nữa.

Cả Anh và EU cho biết hai bên đang tìm cách tránh lặp lại căng thẳng vào đầu năm nay và cho phép thêm thời gian để đàm phán các giải pháp cho các vấn đề do Nghị định thư Bắc Ireland gây ra.

Bộ trưởng phụ trách Brexit của Anh - ông David Frost - đã yêu cầu những thay đổi sâu rộng đối với nghị định thư mà ông đã cảnh báo là “không bền vững” ở hình thức hiện tại vì gánh nặng thủ tục mà các doanh nghiệp Anh đang phải đối mặt khi vận chuyển hàng hóa sang châu Âu. Theo các điều khoản của thỏa thuận, tất cả hàng hóa đi từ Vương quốc Anh đến Bắc Ireland phải tuân theo các quy tắc hải quan và quy định về sản phẩm của EU.

Trước đó, Anh và EU đã hai lần gia hạn thời gian thực thi thỏa thuận. Đầu tiên, Anh đơn phương gia hạn vào tháng 3 vừa qua, sau khi kết thúc khoảng thời gian chuyển tiếp theo Thỏa thuận Brexit. Động thái này đã gây ra căng thẳng chính trị giữa hai bên trong nhiều tháng. Sau đó, vào tháng 6, hai bên nhất trí gia hạn lần thứ hai để giảm bớt căng thẳng và nối lại các cuộc đàm phán. Lần gia hạn này sẽ hết hiệu lực vào tháng 10 tới.

Lần gia hạn mới sẽ cho phép các cuộc đàm phán được tiếp tục diễn ra theo yêu cầu của Anh về điều chỉnh lại nghị định thư. Tuy nhiên, giới chức hai bên cho biết các cuộc đàm phán vừa qua đạt được rất ít tiến triển, khi Anh và EU vẫn duy trì cách tiếp cận trái ngược nhau trong các vấn đề khúc mắc.

Theo các điều khoản của Nghị định thư Bắc Ireland, tất cả hàng hóa đi từ Vương quốc Anh đến Bắc Ireland phải tuân theo các quy định về hải quan và sản phẩm của EU, tạo ra một biên giới thương mại ở Biển Ireland và phân chia thị trường nội bộ của Vương quốc Anh. Việc kiểm tra biên giới mới được đưa ra như một phần của thỏa thuận do Thủ tướng Anh Boris Johnson đàm phán với EU vào tháng 10/2019, với mục đích “hoàn tất quá trình Brexit” và tránh việc thiết lập biên giới thương mại Bắc-Nam trên đảo Ireland, vốn đã bị xóa bỏ vào năm 1998 theo Thỏa thuận Thứ Sáu Tốt lành nhằm chấm dứt cuộc xung đột giáo phái kéo dài nhiều thập kỷ trên đảo Ireland.

Hiện EU và Chính phủ Ireland cho rằng Anh nên ký một thỏa thuận về nông sản với EU để giảm nhu cầu kiểm tra đối với các sản phẩm này, vốn đang gây ra phần lớn khó khăn giữa hai bên. Nhưng London cho biết nước này không thể chấp nhận mức độ phù hợp cần thiết với các luật và tiêu chuẩn của EU.

Nếu hai bên không thể tìm ra các giải pháp có thể chấp nhận được, Bộ trưởng Frost cảnh báo rằng gián đoạn thương mại giữa Anh và Bắc Ireland đã đủ nghiêm trọng để biện minh cho việc Anh sử dụng Điều 16, điều khoản tự vệ trong nghị định thư cho phép một trong hai hành động đơn phương nhưng có giới hạn để giảm thiểu tác động của thỏa thuận trong khi các giải pháp hai bên đã đồng ý đang được thương lượng.