Tổng thống Mỹ Donald Trump chiều 20/5/2025 đã công bố dự án phòng thủ tên lửa Vòm Vàng. Ảnh cắt từ clip của Nhà Trắng/X
Theo đó, hệ thống phòng thủ tên lửa Vòm Vàng sẽ gồm 4 tầng, trong đó có một tầng đặt trên không gian và ba tầng đặt trên mặt đất, có 11 bệ phóng tầm ngắn bố trí khắp lãnh thổ Mỹ, Alaska và Hawaii.
Các bản trình chiếu có dòng khẩu hiệu “Go Fast, Think Big!” (tạm dịch: Tiến nhanh, nghĩ lớn!) được giới thiệu với 3.000 nhà thầu quốc phòng tại Huntsville (bang Alabama) hồi tuần trước, cho thấy mức độ phức tạp chưa từng có của hệ thống, vốn phải hoàn thành theo hạn chót năm 2028 do ông Trump đặt ra.
Dự án ước tính trị giá 175 tỷ USD, nhưng các bản trình chiếu cho thấy cấu trúc cơ bản của hệ thống vẫn còn nhiều điểm chưa rõ, do chưa xác định được số lượng bệ phóng, tên lửa đánh chặn, trạm mặt đất và địa điểm đặt tên lửa cần thiết. Một quan chức Mỹ nói: “Họ có rất nhiều tiền, nhưng vẫn chưa có con số mục tiêu về chi phí”.
Đến nay, Quốc hội Mỹ đã phê duyệt 25 tỷ USD cho Vòm Vàng trong dự luật chi tiêu và thuế của ông Trump được thông qua hồi tháng 7. Thêm 45,3 tỷ USD nữa được dành cho dự án này trong đề xuất ngân sách tổng thống năm 2026.
Theo thiết kế, Vòm Vàng là một lá chắn phòng thủ tên lửa nhiều tầng cho Mỹ, lấy cảm hứng từ hệ thống Vòm Sắt của Israel nhưng lớn hơn nhiều do phạm vi bảo vệ và mức độ phức tạp của các mối đe dọa.
Theo bản trình chiếu, kiến trúc hệ thống gồm bốn tầng tích hợp: tầng trên không gian đảm nhiệm phát hiện và theo dõi tên lửa cũng như phòng thủ tên lửa, còn ba tầng trên mặt đất gồm tên lửa đánh chặn, mạng radar và có thể cả laser.
Một điểm đáng chú ý là bãi phóng tên lửa lớn mới, dường như nằm ở vùng Trung Tây. Bãi phóng này dành cho tên lửa đánh chặn thế hệ mới (NGI) do Lockheed Martin sản xuất. Đây sẽ là một phần của tầng trên cùng, cùng với với hệ thống THAAD và Aegis cũng của Lockheed.
NGI là loại tên lửa hiện đại hóa dành cho mạng lưới phòng thủ tầm giữa (GMD) gồm radar, tên lửa đánh chặn và thiết bị khác. Đây là lá chắn chính bảo vệ Mỹ trước tên lửa đạn đạo xuyên lục địa từ các quốc gia bị coi là mối đe dọa.
Mỹ hiện có các bãi phóng GMD ở miền Nam California và Alaska. Kế hoạch này sẽ bổ sung một bãi phóng thứ ba ở Trung Tây để đối phó các mối đe dọa khác.
Các trở ngại kỹ thuật khác được nêu gồm độ trễ liên lạc trong “chuỗi tiêu diệt” của hệ thống. Các nhà thầu như Lockheed, Northrop Grumman, RTX và Boeing đều có nhiều loại hệ thống phòng thủ tên lửa. Đáng chú ý, bản trình chiếu không nhắc tới công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk, vốn từng tham gia đấu thầu hợp đồng Vòm Vàng cùng hãng phần mềm Palantir và nhà sản xuất hệ thống quốc phòng Anduril.
Lầu Năm Góc cho biết đang thu thập thông tin từ ngành này, giới học thuật, các phòng thí nghiệm quốc gia và cơ quan chính phủ khác để hỗ trợ Vòm Vàng, nhưng chưa công bố thêm thông tin ở giai đoạn đầu này.
Một mục tiêu quan trọng của Vòm Vàng là bắn hạ mục tiêu trong giai đoạn tăng tốc, tức là giai đoạn tên lửa bay chậm và ổn định khi rời khí quyển Trái đất. Hệ thống hướng tới triển khai tên lửa đánh chặn đặt trên không gian để nhanh chóng tiêu diệt tên lửa đang bay tới.
Bản trình chiếu nêu rằng Mỹ đã chế tạo cả tên lửa đánh chặn và phương tiện tái xâm nhập nhưng chưa từng chế tạo loại có thể chịu được nhiệt khi tái xâm nhập đồng thời vẫn nhắm trúng tên lửa đối phương.
Các tuyến phòng thủ cuối cùng gọi là tầng dưới và Phòng thủ Khu vực Hạn chế sẽ bao gồm radar mới cùng các hệ thống hiện có như Patriot, cùng một bệ phóng mới có thể phóng cả tên lửa đánh chặn hiện tại và tương lai để đối phó mọi loại mối đe dọa. Các hệ thống này có thể di động và triển khai nhanh, giảm phụ thuộc vào các địa điểm chuẩn bị sẵn.
Tướng Lực lượng Vũ trụ Mỹ Michael Guetlein – người lãnh đạo dự án Vòm Vàng – có 30 ngày từ 17/7 để lập nhóm dự án, 60 ngày tiếp theo để đưa ra thiết kế hệ thống ban đầu, 120 ngày để trình kế hoạch triển khai đầy đủ, gồm chi tiết vệ tinh và trạm mặt đất.