Máy bay chiến đấu MiG 29 tham gia cuộc tập trận phòng thủ trên không của NATO gần căn cứ không quân ở Lask, Ba Lan ngày 12/10/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo trang tin quân sự bulgarianmilitary.com ngày 16/3, một đoạn video mới được đăng tải trên mạng xã hội X đã ghi lại cảnh tượng một chiếc MiG-29 Fulcrum của Không quân Ukraine thực hiện cú lộn vòng trong quá trình thả bốn quả bom GBU-39 do Mỹ cung cấp nhắm vào vị trí của quân Nga.
Đoạn phim được tài khoản OSINTtechnical chia sẻ đã thu hút sự chú ý rộng rãi của cộng đồng mạng, làm dấy lên cuộc thảo luận sôi nổi về khả năng không chiến ngày càng phát triển của Ukraine và việc tích hợp công nghệ phương Tây vào phi đội bay thời Liên Xô. Nhưng đoạn video của chiếc MiG-29 thực hiện cú lộn vòng cũng đã làm dấy lên nhiều câu hỏi về hiệu quả thực tế của cách thả bom này, vì có bằng chứng tác động rõ ràng của bom, đặt ra nghi vấn về độ chính xác của cuộc tấn công.
Tích hợp công nghệ phương Tây vào máy bay thời Liên Xô
Việc tích hợp bom GBU-39 - loại "đạn dược dẫn đường chính xác" nặng 250 pound (hơn 100kg) thường được lực lượng Mỹ sử dụng - vào MiG-29 của Ukraine đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quan hệ quân sự giữa Kiev và các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ. Quá trình này bắt đầu từ cuối năm 2023, sau khi Mỹ cam kết tăng cường khả năng phòng thủ cho Ukraine.
Theo các báo cáo tình báo nguồn mở, việc tích hợp này đòi hỏi những sửa đổi đáng kể đối với hệ thống điện tử hàng không của MiG-29, bao gồm nâng cấp radar, GPS và hệ thống dẫn đường quán tính để xử lý các loại bom đạn tiêu chuẩn NATO.
Các nhà thầu quốc phòng Mỹ đã phối hợp cùng kỹ sư Ukraine từ Lữ đoàn Hàng không Chiến thuật 114 để thực hiện các nâng cấp này. Trước đó vào tháng 11/2024, kênh Telegram Sonyashnyk đã đưa tin về một hoạt động tương tự khi một chiếc MiG-29 thả tám quả bom GBU-39.
MiG-29 Fulcrum do cục thiết kế Mikoyan của Liên Xô phát triển vào thập niên 1970, ban đầu được thiết kế để cạnh tranh với các máy bay phản lực của Mỹ như F-15 và F-16, với ưu điểm là sự nhanh nhẹn, khả năng cất cánh và hạ cánh trên đường băng ngắn, cùng tính năng cơ động cao.
Trong cuộc xung đột Nga - Ukraine hiện nay, những chiếc MiG-29 đã được tái sử dụng cho các nhiệm vụ tấn công mặt đất, trinh sát và tuần tra trên không.
Khả năng chiến đấu và tổn thất
Mặc dù có tầm quan trọng chiến lược, nhưng phi đội MiG-29 của Ukraine đã phải chịu tổn thất đáng kể. Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng Nga ngày 10/3, lực lượng phòng không và máy bay chiến đấu Su-30SM2 của Nga đã bắn hạ một chiếc MiG-29 của Ukraine trong tuần trước đó, cùng với 50 thiết bị bay không người lái và đánh chặn 5 quả bom JDAM.
Dữ liệu từ Wikipedia cập nhật đến ngày 4/3/2025 cho thấy ít nhất 29 chiếc MiG-29 đã bị phá hủy và ba chiếc bị hư hại do lực lượng Nga gây ra kể từ khi xung đột nổ ra. Những tổn thất này phản ánh điểm yếu của lực lượng không quân Ukraine khi phải đối đầu với phi đội lớn và hiện đại hơn của Nga, bao gồm các biến thể MiG-29SMT và MiG-29K được nâng cấp.
Phi đội MiG-29 của Ukraine bao gồm nhiều mẫu khác nhau, từ MiG-29 cơ bản đến các phiên bản MiG-29S1M, MiG-29P1M, MiG-29UBM1 và MiG-29PU1M. Các máy bay này được trang bị hỗn hợp vũ khí Liên Xô và phương Tây, bao gồm tên lửa không đối không R-27 Alamo, R-73 Archer, và tên lửa AIM-9X theo tiêu chuẩn NATO.
Bom đường kính nhỏ GBU-39B xuất hiện trong video trên dựa vào hệ thống dẫn đường GPS và có thể tấn công mục tiêu cách xa hơn 70 km khi phóng từ độ cao lớn, giúp tăng cường khả năng tấn công tầm xa của Ukraine.
Máy bay cũng được nâng cấp với hệ thống điện tử hàng không hiện đại, bao gồm hệ thống liên lạc tương thích với NATO và định vị GPS/INS. Việc bảo trì và nâng cấp được thực hiện với sự hỗ trợ kỹ thuật và phụ tùng thay thế từ Ba Lan và Mỹ.
Việc triển khai GBU-39 trên MiG-29 nêu bật chiến lược của Ukraine nhằm tận dụng công nghệ phương Tây để đối phó với ưu thế trên không của Nga. Độ chính xác và tầm bắn của loại bom này cho phép phi công Ukraine nhắm vào các vị trí của Nga trong khi giảm thiểu khả năng bị vô hiệu hóa trước các hệ thống phòng không tiên tiến như S-400 và Pantsir.
Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của những cuộc tấn công này vẫn chưa được xác minh đầy đủ do thiếu bằng chứng về tác động cụ thể trong các cảnh quay được công bố.
Trong bối cảnh rộng lớn hơn của cuộc xung đột, MiG-29 đóng vai trò quan trọng nhưng cũng đầy thách thức trong chiến lược phòng thủ của Ukraine. Không quân Nga với các nền tảng hiện đại như Su-35 và Su-34 vẫn duy trì lợi thế về số lượng và công nghệ.