Bị cáo Nguyễn Thanh Phượng tại phiên tòa.
Vụ án này do vợ chồng chủ doanh nghiệp tư nhân Gia Bảo (chuyên kinh doanh vật liệu xây dựng tại phường 1, thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu) thực hiện.
Có 3 bị cáo bị truy tố ra tòa, gồm: Nguyễn Thanh Phượng (sinh năm 1973, địa chỉ Phường 1, thành phố Bạc Liêu); Nguyễn Thanh Hằng (sinh năm 1961, chồng bị cáo Phượng); Châu Thái Lang (sinh năm 1960, địa chỉ huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An), là người chạy xe ôm.
Vợ chồng bị cáo Hằng, Phượng bị truy tố ra tòa về 2 tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại điểm a, khoản 4, Điều 139 Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 và tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức” quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 267 Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009. Châu Thái Lang bị truy tố về tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức” quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 267 Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009.
Trước đó, vào năm 2020, vụ án này đã được Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu đưa ra xét xử sơ thẩm vào hai ngày (2-3/9/2020).
Phiên tòa sơ thẩm lần 1, Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thanh Phượng 18 năm tù về 2 tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”; bị cáo Nguyễn Thanh Hằng nhận 12 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; bị cáo Châu Thái Lang 3 năm tù về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”. Tuy nhiên sau đó, vụ án đã bị kháng cáo, kháng nghị và tại phiên tòa phúc thẩm lần 1, Tòa án nhân dân cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã tuyên hủy án, trả hồ sơ điều tra bổ sung.
Theo cáo trạng số 08 ngày 18/2/2022, bị cáo Nguyễn Thanh Phượng đứng tên đăng ký các Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) số BK 689786, địa chỉ đất số 164, đường Nguyễn Văn Linh, Khóm 10, Phường 1, thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu; Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BA 150831, địa chỉ đất ấp Tân Tạo, thị trấn Châu Hưng, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu; Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sử dụng nhà ở và tài sản gắn liền với đất số BL 169590 của căn hộ số 1206A, địa chỉ số 184 Lê Đại Hành, Phường 15, Quận 11, TP Hồ Chí Minh.
Các tài sản trên được thế chấp vay vốn tại các ngân hàng tại Bạc Liêu. Để có tiền trả nợ vay của nhiều người, bị cáo Nguyễn Thanh Phượng nảy sinh ý định làm giả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các thửa đất nêu trên để gán nợ, khất nợ, thế chấp, chuyển nhượng và ủy quyền cho nhiều người. Từ mối quen biết tình cờ với Châu Thái Lang, là người vừa chạy xe ôm vừa "làm cò" lấy số khám bệnh tại Bệnh viện Y Dược TP Hồ Chí Minh, biết Lang có nhận làm sổ đỏ giả nên bị cáo đã nhờ làm sổ đỏ giả hòng lừa tiền của nhiều người.
Trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến năm 2017, Nguyễn Thanh Phượng nhiều lần liên hệ (điện thoại hoặc gặp trực tiếp) thỏa thuận thuê Châu Thái Lang làm giả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mỗi giấy giả Phượng chi cho Lang từ 6 đến 12 triệu đồng. Việc giao nhận sổ đỏ giả và trả tiền qua dịch vụ xe Phương Trang, Anh Tuấn hoặc tiệm vàng Trang Ngọc từ Bạc Liêu lên TP Hồ Chí Minh và ngược lại.
Từ những sổ đỏ giả này, Nguyễn Thanh Phượng và Nguyễn Thanh Hằng đã cùng nhau ký chuyển nhượng, thế chấp, ủy quyền tạo điều kiện cho Nguyễn Thanh Phượng chiếm đoạt của nhiều người tổng số tiền 6,16 tỷ đồng. Tổng cộng, bị cáo Phượng đã nhờ bị cáo Lang làm cho mình 5 sổ đỏ giả, bị cáo Lang hưởng lợi từ việc làm sổ giả là 50 triệu đồng.
Cụ thể, từ tháng 8/2016 đến tháng 10/2016, vợ chồng bị cáo Phượng đã dùng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả, số BL 169590 thế chấp, sau đó ký hợp đồng ủy quyền cho Trang Thành Long, chiếm đoạt 1,06 tỷ đồng; tháng 12/2016, dùng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sử dụng nhà ở và tài sản gắn liền với đất giả, số BA 150831, ký hợp đồng chuyển nhượng cho Trương Kiến Phong chiếm đoạt 1,5 tỷ đồng; tháng 7/2017, dùng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sử dụng nhà ở và tài sản gắn liền với đất giả, số BL 169590, ký hợp đồng ủy quyền cho Nguyễn Thị Hồng Diễm chiếm đoạt 2,6 tỷ đồng; tháng 8/2017, dùng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sử dụng nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất giả, số BK 689786, ký hợp đồng chuyển nhượng cho Đào Chí Tâm chiếm đoạt 1 tỷ đồng. Kết quả giám định, các Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà ở gắn liền với đất là giấy giả, bằng phương pháp in phun màu.
Cáo trạng truy tố, bị cáo Nguyễn Thanh Phượng phải chịu trách nhiệm hình sự với tổng số tiền 6,16 tỷ đồng; bị cáo Nguyễn Thanh Hằng phải chịu trách nhiệm hình sự với tổng số tiền 5,1 tỷ đồng.
Vụ án còn liên quan đến hàng loạt văn phòng công chứng, như Văn phòng công chứng Cao Thị Niềm, Phòng công chứng số 1 (thuộc Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu) đã công chứng các hợp đồng cho các bên từ những Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả mà không phát hiện ra. Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định, các công chứng viên không biết các giấy trên là giả nên không đặt ra xử lý.
Ngoài ra, liên quan đến sai phạm tại Văn phòng đăng ký đất đai huyện Vĩnh Lợi trong việc xác nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BA 150831 giữa 2 bị cáo Nguyễn Thanh Phượng và Nguyễn Thanh Hằng cho Trương Kiến Phong. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu đã ra Quyết định bổ sung Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “Thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, tách thành 1 vụ án hình sự riêng ra để điều tra, xử lý.
Sau 1 ngày xét xử, Hội đồng xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh đã tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thanh Phượng 16 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, 3 năm tù về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”, tổng hợp hình phạt 19 năm tù; bị cáo Nguyễn Thanh Hằng 13 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, 2 năm tù về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”, tổng hợp hình phạt 15 năm tù. Bị cáo Châu Thái Lang 3 năm tù về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”.
Ngoài hình phạt tù, về trách nhiệm dân sự, Hội đồng xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu còn tuyên buộc 2 bị cáo Phượng, Hằng có trách nhiệm trả cho các bị hại số tiền 5,66 tỷ đồng; buộc bị cáo Lang nộp lại 50 triệu đồng do hưởng lợi bất chính để sung vào công quỹ nhà nước.