Quang cảnh phiên tòa ngày 27/6/2022. Ảnh tư liệu: Phạm Kiên/TTXVN
Hội đồng xét xử gồm ba người: một thẩm phán, hai hội thẩm nhân dân, do thẩm phán Nguyễn Thanh Nhã làm chủ tọa phiên tòa. Một kiểm sát viên của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao và một kiểm sát viên của Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử tại phiên tòa.
Tổng số có gần 40 luật sư đăng ký tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho 22 bị cáo tại phiên tòa.
Trong vụ án này, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã truy tố 22 bị cáo về các tội: “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Trong số các bị cáo bị đưa ra xét xử có Mai Tuấn Anh (cựu Chủ tịch Tổng Công ty Phát triển đường cao tốc Việt Nam - VEC); Trần Văn Tám (cựu Tổng Giám đốc VEC); Nguyễn Mạnh Hùng, Lê Quang Hào (cựu Phó Tổng Giám đốc VEC); Hoàng Việt Hưng và Nguyễn Tiến Thành (cựu Giám đốc Ban Quản lý dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi)...
Tại giai đoạn 1 của vụ án, bị cáo Nguyễn Mạnh Hùng bị kết án 7 năm tù, Lê Quang Hào bị kết án 6 năm tù về cùng tội “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”.
Dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi là công trình trọng điểm quốc gia, do Tổng Công ty Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) làm chủ đầu tư, tổng chiều dài gần 140 km. Trong đó, giai đoạn 1, tuyến đường dài 65 km từ thành phố Đà Nẵng tới thành phố Tam Kỳ (Quảng Nam), thông xe tháng 8/2017. Giai đoạn 2, tuyến đường dài hơn 74 km, từ Tam Kỳ đến thành phố Quảng Ngãi (tỉnh Quảng Ngãi) thông xe tháng 9/2018.
Tuy nhiên, khi vừa đi vào sử dụng, đường cao tốc trên đã xuất hiện rất nhiều điểm hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới vận hành khai thác, an toàn giao thông, gây bức xúc trong nhân dân. Các vi phạm tại giai đoạn 1 đã được các cơ quan tố tụng tiến hành điều tra, truy tố, xét xử 36 bị cáo về tội “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”.
Tại giai đoạn 2, cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi dài 74 km, cáo trạng xác định dự án sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB) và do Tổ chức tư vấn CDM Smith Inc của Mỹ thực hiện giám sát thi công. Phụ trách thi công đều là những tập đoàn lớn của nước ngoài gồm Lotte E&C, Posco E&C (Hàn Quốc); Shandong Luquao Group - Sơn Đông, Jiangsu Provincial - Giang Tô (Trung Quốc). Việc chỉ dẫn kỹ thuật do liên danh các nhà thầu Nippon Koei - Nippon Engineering (Nhật Bản) - Chodai và Thai Engineering (cùng từ Thái Lan) thực hiện khảo sát, lập thiết kế kỹ thuật và dự toán.
Quá trình xây dựng, 22 bị cáo trong vụ án cùng nhiều người khác không tuân thủ quy định từ khâu lựa chọn vật liệu, thiết kế trộn, thi công… Khi nghiệm thu, các bị cáo không đo đạc đầy đủ và có những hạng mục được nghiệm thu dù vắng mặt đại diện Ban quản lý dự án.
Viện Kiểm sát cáo buộc, hành vi của của các bị cáo khiến cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi không đảm bảo chất lượng nhưng vẫn được đưa vào vận hành và sau đó hư hỏng. Việc này gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 460 tỷ đồng tại giai đoạn 2.
Ngoài việc đưa ra xét xử đối với 22 bị cáo trong vụ án, cơ quan điều tra xác định có 27 đối tượng người nước ngoài đã có hành vi phạm tội liên quan các gói thầu thuộc giai đoạn 2 dự án. Những người này là công dân Trung Quốc, Hàn Quốc, Anh, Austraylia, Philipines. Do đó, cơ quan chức năng đã gửi yêu cầu tương trợ tư pháp đến cơ quan có thẩm quyền của các quốc gia nêu trên nhưng đến nay chưa có kết quả. Vì thế, 27 người nước ngoài được tách hồ sơ, xử lý sau.
Trong vụ án, Bộ Giao thông vận tải được xác định là “Người quyết định đầu tư” và quản lý công trình. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, Bộ Giao thông vận tải và các cục, vụ chuyên môn đã 81 lần kiểm tra hiện trường nhưng không phát hiện vi phạm. Cơ quan điều tra cho rằng không có căn cứ xử lý hình sự với các cá nhân liên quan ở Bộ Giao thông vận tải. Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định những người này có trách nhiệm cá nhân trong công tác quản lý, theo dõi công trình nên đã đề nghị kiểm điểm, xử lý theo quy định của Đảng và chính quyền.