Khai thác, buôn lậu gỗ- càng gần Tết, càng nóng

Một trong những lý do chính khiến diện tích rừng ngày càng suy giảm là hoạt động khai thác, vận chuyển, buôn bán gỗ và lâm sản trái phép vẫn đang diễn ra ngày càng tinh vi, thậm chí có chiều hướng tăng.

Lo cho những cánh rừng gỗ quý

Thời gian vừa qua, đơn thư của người dân gửi về một số cơ quan báo chí thể hiện bức xúc về tình trạng khai thác, vận chuyển gỗ trái phép đang diễn ra ở huyện Phù Yên (Sơn La). Người dân lo ngại nếu tình hình này tiếp diễn thì chỉ vài năm nữa, rừng Phù Yên sẽ bị phá trụi. Đây là nỗi lo của không riêng người dân Sơn La. Thực tế, những khu rừng pơ mu giàu có nổi tiếng của huyện Trạm Tấu (Yên Bái) đã và đang cạn kiệt. Hiện nay, nơi này đã trở thành một trong những khu vực trung chuyển gỗ trái phép giữa và vùng giáp ranh Sơn La.

Một xe ô tô chở gỗ lậu vừa bị thu giữ ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên. Ảnh: Thế Lập -TTXVN

Từ đầu năm tới nay, ở khu vực các tỉnh phía Bắc bị phát hiện đã có 343 vụ khai thác lâm sản trái pháp luật. Thông tin từ Cục Kiểm lâm (Tổng cục Lâm nghiệp- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), các đối tượng lâm tặc sử dụng phương tiện khai thác gỗ trái pháp luật bằng cưa máy nên rất cơ động, tốc độ khai thác gỗ và tàn phá rừng nhanh.

Theo ông Đỗ Thanh Hải, Trưởng phòng Quản lý bảo vệ rừng (Cục Kiểm lâm), tình trạng khai thác gỗ, lâm sản tập trung chủ yếu tại những khu vực còn nhiều rừng tự nhiên và còn nhiều gỗ có giá trị thương mại cao, các khu bảo tồn, vườn quốc gia trên địa bàn các tỉnh: Điện Biên (Khu Bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé), Bắc Kạn (Khu bảo tồn thiên nhiên Kim Hỷ và Vườn quốc gia Ba Bể) và Lạng Sơn (Khu bảo tồn thiên nhiên Hữu Liên). Tại các khu vực thuộc diện tích rừng bị thu hồi, các khu vực chấp thuận chủ trương cho chuyển đổi cải tạo rừng, các khu vực đang tận thu lâm sản, nơi có gỗ tốt, khu vực giáp ranh giữa các tỉnh, huyện, tình trạng khai thác trái pháp luật gỗ, lâm sản cũng diễn ra khá phức tạp.

Tăng vi phạm, thủ đoạn tinh vi

Trong 9 tháng đầu năm 2011, đã có 2.353 vụ mua bán, vận chuyển lâm sản trái pháp luật tại khu vực phía Bắc bị phát hiện. Nghiêm trọng hơn, tại các tỉnh Tây Nguyên và Đông Nam bộ, có tới 8.859 vụ vi phạm bị phát hiện, tăng 347% so với cùng kỳ năm 2010. Ở đây có hiện tượng một số xưởng chế biến gỗ đặt gần rừng, không theo quy hoạch, không gắn với nguồn nguyên liệu ổn định, đồng thời lại không được kiểm tra thường xuyên. Do đó, chính các xưởng này đã trở thành tụ điểm tiêu thụ gỗ bất hợp pháp.

Tình trạng mua bán, vận chuyển lâm sản trái pháp luật ngày càng tinh vi, phức tạp. “Khối lượng lâm sản bị vận chuyển trái pháp luật từng chuyến không nhiều nhưng chủ yếu là các loại gỗ đã được cưa thành thớt, gốc cây..., là các loại gỗ quý, hiếm có giá trị cao. Đối tượng lợi dụng chính sách thông thoáng của Nhà nước về xuất khẩu hóa hàng nông, lâm sản để đưa gỗ (chủ yếu thớt nghiến) độn dưới các hàng hóa khác, vận chuyển qua biên giới”, ông Đỗ Thanh Hải cho biết.

Chuỗi hành vi vi phạm từ khai thác, vận chuyển đến chế biến thường được các “đầu nậu” tổ chức chặt chẽ. Chúng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi trong khâu vận chuyển như: Thường xuyên thay đổi thời gian, phương thức, phương tiện vận chuyển; sử dụng giấy tờ hợp pháp để quay vòng nhiều lần, làm giả con dấu của ngành kiểm lâm; lợi dụng mực nước sông, suối lớn trong mùa mưa để vận chuyển gỗ trái pháp luật.

Nhiều cán bộ kiểm lâm lo ngại, kinh nghiệm nhiều năm cho thấy nạn khai thác, vận chuyển gỗ và lâm sản trái phép ngày càng phức tạp và tăng, nhất là thời gian gần Tết. Bởi lâm tặc có sự tiếp tay của một bộ phận cư dân gần rừng, tham gia làm cửu vạn cho chúng và cuối năm thường là dịp xong mùa màng, chuẩn bị Tết, đồng bào có tâm lý muốn có thêm thu nhập nên nguy cơ dân tiếp tay cho lâm tặc càng cao.

Nhức nhối chuyện dân tiếp tay cho lâm tặc

Theo ông Đỗ Thanh Hải, đối tượng khai thác gỗ trái pháp luật chủ yếu là người dân địa phương được sự hỗ trợ của các đầu nậu buôn bán gỗ.

Bên cạnh đó, vì mưu sinh, một số người dân các xã giáp ranh với những huyện nhiều rừng vẫn ngầm làm “cửu vạn”- một nghề tiềm ẩn nhiều nguy hiểm vận chuyển lâm sản trái phép, tiếp tay cho lâm tặc phá rừng.

Ông Nguyễn Quang Vinh - Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Yên Bái cho biết: “Đời sống của đồng bào dân tộc vùng cao gắn với sản xuất lâm nghiệp còn khó khăn do chính sách đầu tư về khoán bảo vệ rừng của tỉnh hiện nay còn rất thấp, đơn giá chỉ 100.000 đồng/ha nhận khoán”.

Để giảm nạn phá rừng, tiến tới ngăn chặn nạn phá rừng, cùng với chính quyền, lực lượng kiểm lâm và những lực lượng liên quan càng ngày càng cần phải quan tâm để giúp người dân địa phương phát triển kinh tế. “Bảo vệ rừng hiện nay không chỉ đơn thuần là việc canh giữ các trạm, chốt bảo vệ rừng. Cán bộ kiểm lâm, nhất là kiểm lâm địa bàn, ngoài kiến thức chung còn phải trau dồi thêm về nghiệp vụ bảo vệ rừng, về dân vận, về nghiệp vụ khuyến lâm, phát triển lâm nghiệp xã hội”, Phó Cục trưởng Cục Kiểm lâm Đỗ Trọng Kim nhấn mạnh.