Chia sẻ tại tọa đàm trực tuyến “Nâng cao năng lực của cơ quan quản lý thị trường trong xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng biện pháp hành chính” do Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) phối hợp với Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức ngày 22/10, ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trường Tổng cục QLTT nhận định, QLTT là lực lượng nòng cốt của Chính phủ trong việc xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) bằng biện pháp hành chính.
Trong suốt quá trình hoạt động, QLTT có ba nhiệm vụ chính: chống buôn lậu; chống gian lận thương mại và chống hàng giả và vi phạm quyền SHTT. Tuy nhiên, trong quá trình thực thi các nhiệm vụ, không chỉ QLTT mà các lực lượng khác cũng gặp không ít khó khăn. Bởi, mặt trận chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT rất là rộng, biểu hiện ở nhiều góc độ, khía cạnh, ở nhiều chủng loại mặt hàng và hành vi vi phạm ngày càng tinh vi.
Đặc biệt, trong thời gian gần đây, giả về nhãn hiệu, thương hiệu; giả về chất lượng, đo lường… diễn ra phổ biến ở mặt hàng xăng dầu, phân bón. Do vậy, để giữ ổn định thị trường, bảo vệ quyền và lợi ích của người tiêu dùng, của doanh nghiệp làm ăn chân chính, giai đoạn từ nay đến 2030, chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT sẽ là nhiệm vụ chính, trọng tâm của toàn lực lượng. Làm được điều này, việc nâng cao năng lực của cơ quan QLTT là điều kiện tiên quyết.
Ông Trần Hữu Linh, Tổng cục trường Tổng cục QLTT chia sẻ tại tọa đàm.
Nêu lên thực trạng xâm phạm quyền SHTT tại Việt Nam, bà Nguyễn Như Quỳnh, Phó Chánh Thanh tra phụ trách Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ nhận định, dù lực lượng chức năng cả nước đã tăng cường kiểm tra, kiểm soát nhưng tình trạng vi phạm quyền SHTT diễn ra rất nhiều và phổ biến đến mức báo động đỏ.
Số liệu thống kê từ Chương trình 168 về phối hợp hành động phòng và chống xâm phạm quyền SHTT cho thấy, năm 2020 các lực lượng chức năng của các Bộ, ngành đã xử phạt 1.300 vụ xâm phạm quyền SHTT, tổng số tiền xử phạt trên 25 tỷ đồng.
Các hành vi vi phạm diễn ra phổ biến như: buôn bán hàng hóa giả mạo, xâm phạm quyền SHTT trên môi trường mạng, nhiều vụ việc diễn ra theo hình thức xuyên biên giới; những vi phạm cạnh tranh không lành mạnh, nhái nhãn hiệu; vi phạm liên quan đến tên miền, quốc gia; vi phạm về tên thương mại, tên doanh nghiệp; xâm phạm quyền đối với sáng chế, giải pháp hữu ích và lần đầu tiên có vụ xâm phạm quyền đối với bí mật kinh doanh… Đặc biệt, trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19, hành vi vi phạm quyền SHTT diễn ra rất nhiều ở các mặt hàng liên quan đến phòng chống dịch như khẩu trang, đồ bảo hộ, găng tay y tế…
Bà Nguyễn Như Quỳnh nhận định, xâm phạm quyền SHTT thông qua nền tảng số sẽ trở thành hình thức phổ biến trong giai đoạn tới. Không chỉ vậy, các vụ việc liên quan đến xâm phạm quyền SHTT sẽ chuyển biến nhanh so với trước đây, với những thủ đoanh, tinh vi, khó lường và rất phức tạp.
PGS.TS Tạ Văn Lợi, Viện trưởng Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng, khi Việt Nam gia nhập nhiều Hiệp định thương mại tự do, nhất là những Hiệp định tự do thế hệ mới, thì cam kết về quyền SHTT là vấn đề đặt lên hàng đầu. Một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu của các nước phát triển là việc xác định SHTT của các sáng chế, phát minh. Chỉ những quốc gia nào bảo vệ được quyền SHTT thì nền kinh tế mới phát triển ổn định, vững mạnh.
Lấy ví dụ, PGS.TS Tạ Văn Lợi dẫn chứng, Nhật, Trung Quốc rất quan tâm đến vấn đề SHTT. Còn tại Việt Nam, nền kinh tế đã mở cửa 200%, vậy làm thế nào để thực hiện các cam kết về SHTT trong các Hiệp định mà Việt Nam đã tham gia nhưng không cản trở sự phát triển của nền kinh tế mà vẫn phát huy được tài sản SHTT là một bài toán khó cho cả Chính phủ và các cơ quan chức năng thực thi.
Ông Trịnh Quang Đức, Phó Cục trưởng Cục QLTT Hà Nội đề xuất, Tổng cục QLTT nhanh chóng hoàn thiện phần mềm về quản lý xử lý vi phạm hành chính để áp dụng đồng bộ hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin, đảm bảo tính thống nhất, thuận lợi cho việc cập nhật, tra cứu của các đối tượng vi phạm, chủ thể quyền, tổ chức, cá nhân, hiệp hội đại diện, các văn bản quy phạm pháp luật về kiểm tra, xử lý hàng giả, hàng vi phạm về sở hữu trí tuệ.