Trong những năm gần đây, các nước châu Âu nói chung và Pháp nói riêng luôn quan tâm đến vấn đề ngân sách, đặc biệt là ngân sách hưu trí. Chính sách hưu trí tại Pháp thời gian qua đã liên tục được cải cách và được tiến hành với rất nhiều tranh cãi giữa các “đối tác” xã hội, từ nhà nước, giới chủ cho đến các nghiệp đoàn.
|
Vấn đề ngân sách hưu trí đang được các nước châu Âu đặc biệt quan tâm. |
Cuối tháng 2 vừa qua, chính phủ Pháp đã thành lập Ban nghiên cứu các phương án cải cách chế độ hưu trí trước khi đưa ra bàn thảo chi tiết với các đối tác xã hội. Nhiệm vụ của ban này là xác định những lộ trình cải cách để đảm bảo cân bằng các chế độ hưu trí trong ngắn hạn, trung và dài hạn, tăng cường sự công bằng, bền vững và hợp lý đối với người có bảo hiểm xã hội. Những kết luận của ban này sẽ được trình lên chính phủ vào tháng 6 năm nay. Ban nghiên cứu này hội tụ những chuyên gia về hưu trí, an sinh xã hội, các nhà kinh tế và cả chuyên gia tâm lý. Đây vẫn chỉ là những bước chuẩn bị, còn việc chính phủ có trình ra một dự luật cải cách hưu trí ngay trong năm nay hay không thì vẫn chưa có câu trả lời.
Nhìn chung, chính phủ Pháp muốn chấm dứt thâm hụt ngân sách của hệ thống hưu trí vào năm 2020. Đây là một mục tiêu đầy tham vọng vì tính đến cuối thập niên này, thâm hụt ngân sách hưu trí cộng dồn lại từ tất cả các chế độ lương hưu khác nhau có thể lên đến 21 tỷ euro, trong đó thâm hụt trong cơ quan hành chính là nặng nhất, với mức 7 tỷ euro.
Theo kết quả nghiên cứu của ngân hàng HSBC, nhiều người Pháp không tiết kiệm đủ cho tuổi già bởi đa số vẫn dựa hoàn toàn vào chế độ hưu trí của nhà nước. Có tới hơn 1/3 dân Pháp, tức là khoảng 36%, không tiết kiệm gì cho tuổi già và khoảng 23% thừa nhận là không chuẩn bị về hưu một cách đầy đủ. Cũng theo kết quả nghiên cứu này, 50% người Pháp coi nhà nước là nguồn đảm bảo lương hưu cho họ mà không hề tính đến tình hình thâm hụt ngân sách hưu trí trầm trọng. Tỷ lệ này ở Pháp là cao nhất trên thế giới, trong khi trung bình trên thế giới chỉ có 16% người dân tin rằng nhà nước có thể chi trả lương hưu cho họ. Ở Pháp, chỉ giới trẻ là kém tin tưởng vào nhà nước, với 30% tin rằng an sinh xã hội sẽ đảm bảo cuộc sống của họ sau khi về hưu. Thay vào đó, hiện nay người ta tin vào quyển sổ tiết kiệm hơn, thậm chí tỷ lệ người dồn tiền vào gửi ngân hàng tăng lên so với việc mua bất động sản như trước đây.
Kể từ lần cải cách hưu trí vào năm 2010, tuổi nghỉ hưu với người lao động Pháp là 62. Tuổi nghỉ hưu để nhận được lương hưu trọn vẹn sẽ dần dần được đẩy lên 67 tuổi. Kể từ 2011, mỗi năm độ tuổi nghỉ hưu sẽ tăng thêm 4 tháng. Thời gian làm việc và đóng góp là phải từ 160 đến 166 quý. Đây là cơ sở để tính toán những trường hợp nghỉ hưu sớm hoặc là nghỉ hưu muộn. Khi người lao động hội đủ hai điều kiện là tuổi đời và thời gian đóng góp thì sẽ nhận được mức lương hưu cơ bản cộng với phần phụ cấp lương hưu không bị khấu trừ. Trong độ tuổi từ 62 đến 67, người lao động có thể nghỉ hưu ngay cả khi chưa có đủ số thời gian đóng góp vào quỹ lương hưu, nhưng tiền lương hưu sẽ bị khấu trừ. Tất nhiên là cũng có những trường hợp về hưu muộn như khi đến 67 tuổi, dù chưa có đủ số thời gian đóng góp, người lao động vẫn có thể nghỉ hưu mà không bị khấu trừ, tuy nhiên mức lương hưu cơ bản phải được tính dựa trên số quý làm việc.
Độ tuổi về hưu được điều chỉnh theo chế độ hưu trí khác nhau. Đối với người lao động hưởng lương hoặc không hưởng lương trong khu vực tư nhân, tuổi nghỉ hưu là từ 62. Tuổi nghỉ hưu của người làm việc trong khu vực hành chính công được quy định tùy theo lĩnh vực: từ 62 tuổi và không quá 67 tuổi với người làm việc tập trung tại văn phòng, từ 52 tuổi đến tối đa 62 tuổi với nghề nghiệp hoạt động ngoài hiện trường có tính chất nặng nhọc hoặc nguy hiểm. Trong khi đó, với một số chế độ đặc biệt, tuổi nghỉ hưu có thể dao động từ 40 - 60, tùy theo đặc điểm nghề nghiệp và số năm làm việc.
Lê Hà (P/v TTXVN tại Pháp)