Dầu mỏ không còn là "cứu cánh" của nền kinh tế Nga?

Mỗi khi dầu rớt giá, Nga vẫn không tránh khỏi lúng túng và đồng ruble Nga lại chao đảo.

Lúc này, tất cả các phòng ban liên quan lĩnh vực kinh tế thuộc Điện Kremlin đều đang dốc sức theo dõi chặt chẽ các động thái của giá dầu. Tuy nhiên, những quan sát này, rõ ràng không phải là biện pháp tối ưu. Người phát ngôn của Tổng thống, ông Dmitry Peskov cho rằng việc làm đó đã từng diễn ra trong quá khứ, song mỗi khi dầu rớt giá, Nga vẫn không tránh khỏi lúng túng và đồng ruble Nga lại chao đảo đáng kể. Các nhà chức trách Nga, một lần nữa lại trách móc lẫn nhau, không tin cục diện tình hình trở nên xấu đi, và như một tâm lý tất yếu, họ lại kỳ vọng giá dầu sớm tăng trở lại, coi đó như một phương cách cứu rỗi nền kinh tế đang khủng hoảng sâu sắc trong cả nước.

Nhắc lại quá khứ không bao giờ là thừa. Mùa thu năm 2014, giá dầu thô Brent giảm xuống dưới 100USD/thùng. Rất nhiều người đã lo ngại về những hậu quả kéo theo, song thật tiếc là trong số rất nhiều người tỏ ra lo lắng ấy, không có giới lãnh đạo của đất nước. Giữa tháng Mười năm ngoái, khi giá dầu được giao dịch dưới ngưỡng 90USD/thùng, Tổng thống Vladimir Putin nói rằng giá dầu sẽ sớm tự điều chỉnh, bởi vì không nhà kinh tế nào lại không quan tâm đến việc giữ giá. Khi giá dầu rớt xuống ngưỡng 80 USD/thùng, Tổng thống lại khẳng định: "Nếu giá dầu thế giới đứng ở mức 80 USD/thùng, thì toàn bộ nền sản xuất sẽ sụp đổ". Nhưng trên thực tế, giá dầu không dừng lại ở mức mà Tổng thống Nga "ấn định".

Lúc này đây, Ngân hàng Trung ương Nga đã soạn thảo một số kịch bản cho nền kinh tế, theo đó tập trung chuẩn bị đối phó nếu giá dầu trong năm 2015 sẽ đứng ở ba mức khác nhau là 105, 95 và 84 USD mỗi thùng. Đặc biệt, Nga cũng chuẩn bị cho một kịch bản được coi là xấu nhất, song Ngân hàng Trung ương tin rằng xác xuất xảy ra rất thấp. Đó là giá dầu trong năm 2015 khó giảm xuống ngưỡng 60 USD/thùng, và dẫn đến suy giảm kinh tế trong năm nay từ 3,5-4%.

Cách nghĩ của các nhà chức trách Nga đã thay đổi đáng kể. Hồi mùa xuân vừa qua, Ngân hàng Trung ương đã đưa ra một "kịch bản sốc", trong đó dự đoán giá dầu thậm chí tuột xuống ngưỡng 40 USD/thùng. Bởi vậy mức giá 60 USD/thùng vẫn nằm trong ngưỡng không gây sốc cho giới chức kinh tế Nga, và Dự thảo ngân sách Nga năm 2016 vẫn tính toán tới mức trên.

Tuy nhiên, trên thực tế, sự sụt giảm giá dầu chưa có dấu hiệu ngừng lại. Theo các báo cáo chứng khoán, gần như toàn bộ dầu thô Brent trong tháng bảy đã giao dịch dưới ngưỡng 60 USD/thùng. Và một lần nữa, người dân lại được nghe những tuyên bố trấn an từ các nhà chức trách Nga.

Ông Dmitry Peskov thừa nhận có nhiều dự đoán cho các động thái tương lai của giá dầu, từ lạc quan cho đến bi quan nhất, giống như ngày tận thế đang đến. Tuy nhiên, ông cho rằng, để có những đánh giá khách quan, cần phải theo dõi giá dầu dao động trong một quãng thời gian nhất định, ít nhất là hàng quý.

Bộ trưởng Năng lượng Nga Alexander Novak cho rằng căn cứ biên độ dao động tương đối rộng của giá dầu trong tháng 8 này từ mức 65 USD - xuống dưới 50 USD/thùng, chúng ta cần có suy nghĩ và đối sách thực tế hơn, tránh lạc quan quá mức.

Bài báo kết luận: đã đến lúc giới chức nhà nước cũng như các chuyên gia kinh tế cần xác định rõ rằng dầu mỏ không phải là phương thuốc thần kỳ cho nền kinh tế Nga. Chính sách kinh tế luôn coi dầu mỏ như một phép màu lúc này là hoàn toàn không phù hợp với tình hình thực tế.