Bức vẽ phác thảo lại bầu không khí trong ngày nhậm chức của ông Harrison. |
Ngày 4/3/1841 là một ngày ẩm ướt, lạnh lẽo và u ám. Thế nhưng, thời tiết xấu không ngăn được hàng ngàn người đổ về trụ sở Quốc hội Mỹ để chứng kiến lễ tuyên thệ nhậm chức của Tổng thống thứ 9 William Henry Harrison. Đây là buổi lễ nhậm chức có nhiều người tham dự nhất kể từ sau lễ nhậm chức của Tổng thống George Washington năm 1789.
Thay vì đi diễu hành qua các con phố bằng cỗ xe tuyệt đẹp được thiết kế riêng, ông Harrison cưỡi một con ngựa trắng. Nhiệt độ ngày hôm đó giảm sâu đến gần 0 độ C, nhưng ông không mặc áo choàng, đeo găng tay hay đội mũ vì không muốn người khác trông thấy mình yếu đuối. Sau nghi lễ tuyên thệ, tân tổng thống có bài phát biểu trước công chúng. Gồm 8.445 chữ và kéo dài gần 2 tiếng, đây là bài phát biểu nhậm chức dài nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Trong đó, ông Harrison đã đề cập đến các vấn đề liên quan đến nền chính trị Mỹ cũng như đường lối của chính phủ mới do ông đứng đầu. Tổng thống Harrison từng nói sẽ không can thiệp vào chính sách tài chính của các bang cũng như quyền quyết định luật mua bán nô lệ của họ bởi bản thân ông cũng là một chủ sở hữu nô lệ. Bên cạnh đó, ông cam kết sẽ đưa nền kinh tế nước Mỹ thoát ra khỏi tình trạng suy thoái lúc bấy giờ.
Chân dung Tổng thống William Henry Harrison. |
Ngoài bài diễn văn nổi tiếng nói trên, ông Harrison được biết đến là vị tổng thống tại nhiệm ngắn ngủi nhất của nước này. Ba tuần sau buổi lễ nhậm chức Harrison bắt đầu phát bệnh, thường xuyên cảm thấy mệt mỏi và lo lắng. Trong suốt những ngày sau đó, tình trạng sức khỏe của tân tổng thống có chiều hướng xấu đi. Ông được chuẩn đoán là mắc bệnh viêm phổi. Dù được bác sĩ tích cực điều trị nhưng ông Harrison đã trút hơi thở cuối cùng vào ngày 4/4/1841, đúng một tháng kể từ ngày trở thành tổng thống Mỹ.
Nhiều người cho rằng ông có thể đã bị cảm lạnh trong khi phát biểu trước dân chúng dưới điều kiện thời tiết khắc nghiệt mà không có mũ áo. Tuy nhiên, năm 2014, hai giáo sư đến từ trường Đại học Y Maryland đưa ra kết luận rằng tân tổng thống chết do nhiễm trùng đường ruột vì uống phải nước ô nhiễm. Vào giữa thế kỷ thứ 19, nước thải từ thủ đô Washington D.C. được đổ ra đầm lầy nằm ở đầu nguồn nước cung cấp cho Nhà Trắng. Rất có thể vi khuẩn đã xâm nhập vào nguồn nước khiến cho tổng thống bị nhiễm bệnh trầm trọng. Hai nhà khoa học cũng khẳng định hệ thống vệ sinh không đảm bảo tại Nhà Trắng là nguyên nhân gây ra cái chết của Tổng thống Taylor năm 1850 và con trai của Tổng thống Lincoln William năm 1862.
Ông Harrison đắc cử khi tuổi đã cao. Ở thời điểm mà tuổi thọ trung bình của người Mỹ chỉ khoảng 39,5 thì lúc ông nhậm chức, ông đã 68 tuổi, trở thành tổng thống đắc cử nhiều tuổi nhất tại Mỹ tính đến thời điểm năm 1841. Kỷ lục này tiếp tục được giữ cho đến khi ông Ronald Reagan được bầu làm tổng thống Mỹ hồi những năm 1980. Trong quá trình tranh cử đã có nhiều ý kiến chỉ trích, cho rằng ông quá già yếu để đảm nhận chức vụ tổng thống. Thực tế cũng chứng minh sức khỏe của ông arrison không tốt khi ông bị mắc chứng rối loạn tiêu hóa mãn tính.
Trước đây, nước Mỹ chưa từng có vị tổng thống nào qua đời khi đang tại nhiệm. Khủng hoảng hiến pháp đã nổ ra ngay sau cái chết đột ngột của ông Harrison. Hiến pháp Mỹ thời bấy giờ không quy định rõ ràng cách thức xử lý trong trường hợp này. Kết quả là, Phó tổng thống John Tyler đã “may mắn” lên làm tổng thống cho tới cuộc bầu cử tiếp theo vào năm 1844. Vì lẽ đó, Tu chính án thứ 25 của Mỹ đã ra đời năm 1967, đưa ra giải pháp cụ thể cho chính phủ trong trường hợp tổng thống đương nhiệm không may qua đời hoặc vì lý do nào đó mà không thể đảm nhiệm cương vị của mình.
William Henry Harrison sinh ngày 9/2/1773, là con út của một gia đình giàu có và nổi tiếng về truyền thống chính trị. Cha của ông - Benjamin Harrison - là một đại biểu quốc hội, người đã ký vào bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Mỹ và từng giữ chức Thống đốc bang Virginia trong 2 nhiệm kỳ.
Ông Benjamin cho rằng ông Harrison rất phù hợp với ngành y và gửi con trai đến Philadelphia để theo học. Song, việc trở thành một bác sĩ không phải là ước mơ của Harrison. Sau khi cha qua đời vào năm 1791, ông nhập ngũ và tới vùng lãnh thổ Tây Bắc để làm việc cho tướng Wayne tại Fort Washington (gần Cincinnati ngày nay). Nhiệm vụ của Harrison là giúp tướng Wayne đánh dân bản xứ để mở rộng vùng lãnh thổ. Sau khi tướng Wayne chết, Harrison lên nắm quyền kiểm soát quân đội.
Năm 1798, Harrison rời quân đội và được Tổng thống Adams bổ nhiệm làm đại biểu của vùng lãnh thổ Tây Bắc tại Quốc hội Mỹ. Hai năm sau, vùng lãnh thổ Tây Bắc bị chia đôi thành Ohio và Indiana. Harrison lên làm Thống đốc vùng Indiana khi ông 27 tuổi. Trên cương vị mới, Harrison đã mua chuộc những người da đỏ bằng rượu whiskey để họ nhượng lại đất cho chính phủ Mỹ với giá rẻ mạt. Điều này dẫn tới Tecumseh, thủ lĩnh của người Shawnee đứng lên đánh lại quân đội Mỹ.
Nhờ có quân số áp đảo và vũ khí vượt trội, Harrison đánh bại đội quân da đỏ của Tecumseh vào năm 1811 tại hợp lưu sông Tippecanoe. Từ đó, ông được nhiều người biết đến với cái tên “Old Tippecanoe”. Chưa dừng lại ở đó, năm 1813 Tecumseh bắt tay với Đế quốc Anh để chống lại sự bành trướng của Harrison và chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, một lần nữa Harrison lại giành chiến thắng, tiêu diệt Tecumseh.
Chiến thắng này đã theo Harrison trong suốt hơn hai thập kỷ và giúp ông trở thành nghị sĩ, thượng sĩ và đại sứ tại Columbia. Trong mắt nhiều người, dường như mục tiêu của Harrison không phải là phục vụ cho Nhà nước, mà là theo đuổi lối sống xa hoa. Ông từng tiêu pha không tiếc tay, và phải vay nợ vô số lần trong sự nghiệp.
Mặc dù vậy, năm 1836 ông là một trong ba ứng viên đại diện đảng Whig - một đảng chính trị của Mỹ thành lập trong thời kỳ dân chủ hóa của Tổng thống Andrew Jackson hoạt động từ năm 1833 đến năm 1856 tranh cử chức tổng thống với Martin Van Buren. Năm 1840, Harrison lại được bầu làm ứng viên tổng thống với mục đích chống lại những chính sách của tổng thống Jackson mà Van Buren (lúc này là tổng thống thứ 8 của Mỹ) ủng hộ. Lần này, Harrison thắng đậm trước Van Buren khi nhận được gần 80% phiếu bầu và trở thành tổng thống thứ 9 của Mỹ.
Dù bản thân Harrison luôn muốn làm mọi thứ trong cuộc sống tốt đẹp hơn, ông vẫn bị coi là trái ngược hẳn với chính quyền tiền nhiệm. Người ta nhắc đến ông như một người miền Tây chậm hiểu, sống trong căn nhà gỗ, một anh hùng quân đội hơn là một quan chức chính phủ.