Tôn vinh tiếng Việt: Dấu ấn thiêng liêng nhắc nhở về cội nguồn

Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Sydney, Tiến sĩ Trần Hồng Vân - hiện giảng dạy tại Khoa biên phiên dịch của Đại học Western Sydney, cho biết, với các trẻ em người Việt sinh sống và học tập ở nước ngoài, học tiếng Việt không đơn thuần là học thêm một ngôn ngữ, mà đó còn là tạo sự gắn kết các em với “dải đất hình chữ S” yêu thương, giúp các em có thể giao tiếp với ông bà, gia đình, hiểu về các truyền thống, phong tục tập quán và các giá trị văn hóa của Việt Nam.

Từng là thành viên dự án VietSpeech nghiên cứu về năng lực ngôn ngữ và duy trì tiếng mẹ đẻ cho trẻ em gốc Việt ở Australia của Đại học Charles Sturt, do Hội đồng Nghiên cứu Úc châu tài trợ, Tiến sĩ Trần Hồng Vân luôn trăn trở với suy nghĩ làm thế nào để nâng cao nhận thức và lan tỏa trong cộng đồng tinh thần gìn giữ tiếng mẹ đẻ cho các thế hệ người Việt tại Australia. Quan niệm tiếng Việt chính là tiếng quê hương, tiếng của trái tim cùng câu hỏi thường trực đó đã thôi thúc chị đi tìm câu trả lời, và trường Việt ngữ Vietschool ra đời từ đó, mang theo sứ mệnh “thổi làn gió mới” cho việc dạy và học tiếng Việt ở “xứ Chuột túi”.

Theo chia sẻ của chị Vân, việc duy trì và gìn giữ tiếng Việt “vừa ích nước, vừa lợi nhà” bởi tiếng Việt đóng vai trò rất quan trọng trong việc kết nối các thành viên trong gia đình, là cầu nối giữa các thế hệ với nhau, đặc biệt được ví như “sợi dây vô hình” gắn kết những người con xa xứ với gia đình, họ hàng ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, việc giữ gìn tiếng Việt cho thế hệ trẻ em Việt đang sinh sống ở nước ngoài cũng chính là đầu tư cho tương lai, tạo cho các em cảm giác được kết nối với Việt Nam ngay từ tấm bé. Sau này, các em chính là những nhân tố giúp đẩy mạnh hơn nữa kết nối kinh tế, văn hóa, chính trị giữa Việt Nam và Australia. Với khát khao được cống hiến cho quê hương, đất nước, các em vừa mang dòng máu Việt, bản sắc Việt, lại vừa nói được tiếng Việt thì sẽ thấy rất gần gũi khi quay về Việt Nam, làm việc và đóng góp cho đất nước.

Cùng chung quan điểm với Tiến sĩ Trần Hồng Vân, anh Nguyễn Hữu Hùng - một phụ huynh của trường Vietschool - cho rằng người Việt dù sinh sống ở đâu cũng muốn giữ gốc gác, niềm tự hào và tiếng mẹ đẻ cho con cháu mình. Đó chính là lý do thôi thúc anh cho con gái học tiếng Việt để tạo sự gần gũi với gia đình, họ hàng ở Việt Nam. Bên cạnh đó, trong các cuộc trò chuyện hằng ngày, anh luôn cố gắng nói chuyện bằng tiếng Việt với con càng nhiều càng tốt.

Trong lúc chờ đón cậu con trai nhỏ tan học, chị Trần Ngọc Kim Thu - một Việt kiều đã sinh sống tại Australia 11 năm - chia sẻ với phóng viên TTXVN rằng con trai chị rất thích học tiếng Việt bởi trong mỗi sinh hoạt hằng ngày, chị thường kể cho con nghe về bản sắc, văn hóa và lịch sử Việt Nam, về ngôn ngữ Việt. Chị nói: “Tiếng Việt của mình rất hay ở chỗ có từ xưng hô phong phú và đa dạng, thể hiện rõ ràng sự lễ phép ‘dạ, thưa’, kính trên, nhường dưới. Đó là nét văn hóa mà mình luôn mong muốn duy trì cho các con. Mình vô cùng hạnh phúc khi chứng kiến con tiến bộ từng ngày trong việc học tiếng Việt”.

Thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của các phụ huynh, đồng thời cũng mong muốn lan tỏa hơn nữa tinh thần học tiếng Việt, gìn giữ và phát huy tiếng mẹ đẻ tại quốc gia châu Đại Dương này, Tiến sĩ Trần Hồng Vân đã tổ chức thêm các lớp học trực tuyến, các hoạt động giúp các bé được thử sức với tiếng Việt như tham gia các chương trình văn nghệ của cộng đồng người Việt tại Australia thông qua các bài hát Việt Nam với mục đích gìn giữ, phát huy và lan tỏa tiếng Việt tại quốc gia châu Đại Dương này.

Cùng với đó, để tăng thêm sức hấp dẫn của việc học tiếng Việt và để các em nhỏ “vừa học, vừa chơi”, tạo thêm hứng khởi, Tiến sĩ Trần Hồng Vân đã phối hợp với Hội Trí thức và chuyên gia Việt Nam tại Australia (VASEA) số hóa các chương trình dạy và học tiếng Việt, với mong muốn giúp các em tiếp cận tiếng Việt một cách thú vị, nhẹ nhàng thông qua các trò chơi, các đoạn clip ngắn, tạo ra các buổi học vui, phù hợp với sở thích cũng như trình độ của các em. Mỗi bài học sẽ truyền tải văn hóa, danh lam thắng cảnh, lễ hội truyền thống… của Việt Nam, qua đó giúp các bé tăng vốn từ vựng.

Là một trong những người đồng hành cùng Tiến sĩ Trần Hồng Vân trong quá trình số hóa việc dạy và học tiếng Việt tại Australia, Giáo sư Nghiêm Đức Long - Chủ tịch VASEA - cho biết nhận thấy việc gìn giữ văn hóa và ngôn ngữ cho con em Việt Nam tại Australia là một việc rất quan trọng, là tiền đề căn bản cho một xã hội Việt Nam thu nhỏ tại Australia, VASEA coi đây là một hoạt động hàng đầu và đang lên kế hoạch dùng trí tuệ nhân tạo (AI) để có thể nhận dạng giọng nói và chỉnh giọng nói cho các em người Việt tại Australia, thậm chí có thể khuyến khích các em nói tiếng Việt theo giọng của cha mẹ mình. Điều này có nghĩa là cha mẹ ở miền nào thì các em có thể nói tiếng Việt đúng giọng miền đó, qua đó không chỉ giúp giữ gìn bản sắc văn hóa của Việt Nam mà còn bản sắc văn hóa vùng miền.

Trong khi đó, ông Nguyễn Tuấn Nghĩa - chuyên gia AI và cũng là thành viên VASEA - khẳng định, tiếng Việt còn thì văn hóa còn, hay nói cách khác, tiếng Việt là một loại hình văn hóa phi vật thể rất quan trọng. Chính vì thế, VASEA mong muốn xây dựng các chương trình học tiếng Việt hấp dẫn, khuyến khích, khơi gợi trí tò mò, sự hứng thú ở trẻ nhỏ để các em “vừa học, vừa chơi”. Ông cho rằng đó là một nhiệm vụ khó khăn, cần sự góp công, góp sức của những người có tâm, có chuyên môn để xây dựng các giáo trình chất lượng và có ý nghĩa, từ đó lưu giữ và duy trì nền văn hóa Việt Nam ở nước ngoài. Mong muốn của VASEA là các chương trình dạy và học tiếng Việt đó không chỉ phục vụ cho các trẻ em gốc Việt ở Australia mà còn mở rộng cho các trẻ em người Việt trên toàn thế giới.

Tiến sĩ Trần Hồng Vân cho biết, điều khiến chị cảm thấy phấn khởi và có thêm động lực là Chính phủ Việt Nam luôn quan tâm đến việc đầu tư, hỗ trợ dạy và học tiếng Việt ở nước ngoài. Theo chị, đây là một định hướng đúng đắn vì đó chính là xây dựng tương lai, xây dựng một thế hệ người Việt ở nước ngoài vững mạnh về mọi mặt.

Bên cạnh đó, theo Tiến sĩ Trần Hồng Vân, điều đáng mừng là Chính phủ Australia cũng rất ủng hộ việc học và dạy tiếng Việt ở quốc gia châu Đại Dương này bằng cách cung cấp các khoản ngân sách hỗ trợ cho các trường ngôn ngữ cộng đồng.

Dù còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng với khát khao cháy bỏng muốn duy trì tiếng Việt, để tiếng Việt vươn lên trở thành ngôn ngữ được sử dụng phổ biến hoặc tiến tới được dạy như ngoại ngữ thứ hai trong các trường học ở nước sở tại, Tiến sĩ Trần Hồng Vân cũng như những người con đất Việt khác đang sinh sống, học tập và làm việc tại Australia đã từng bước khẳng định rằng những nỗ lực nhỏ sẽ mang lại những thành quả lớn, và hơn thế nữa, việc nói được tiếng Việt, giữ được bản sắc Việt sẽ khiến cho tiếng nói của cộng đồng người Việt được rõ nét hơn, giúp cộng đồng người Việt ở nước ngoài lớn mạnh hơn.