Lão nông miền Tây bỏ tiền tỷ để nuôi đàn cá sông

Ở tuổi 63, ông không chỉ là một người nuôi cá bè lành nghề mà còn là “nhà tài trợ” đặc biệt của một đàn cá sông khổng lồ. Mỗi năm, ông sẵn sàng bỏ ra gần 800 triệu đồng không phải để thu lợi, mà chỉ để nuôi dưỡng, bảo vệ đàn cá trời cho, biến bè cá của mình thành một điểm hẹn độc đáo, bảo tồn hệ sinh thái sông nước, góp phần phát triển du lịch sinh thái.

Bảo tồn đàn cá sông giữa lòng Mê Kông

Câu chuyện của ông Bảy Bon bắt đầu từ những năm 2016-2017, khi ngành nuôi trồng thủy sản miền Tây đối mặt với khủng hoảng do sự cố môi trường và thị trường tiêu thụ gặp khó khăn. Cá nuôi với giá thành 25.000 - 30.000 đồng/kg nhưng bán ra chỉ được 20.000 - 25.000 đồng/kg, người nuôi thua lỗ nặng.

Để cầm cự, ông Bảy Bon chuyển hướng làm du lịch sinh thái, liên kết với các hộ dân trên Cồn Sơn tạo thành một chuỗi trải nghiệm miệt vườn. Ban đầu, để có thêm thu nhập và trang trải chi phí, trả lương công nhân khi du lịch còn ít khách, ông mở dịch vụ cho khách câu cá giải trí ngay trên bè. Dịch vụ này nhanh chóng mang lại nguồn thu ổn định khoảng 1 triệu đồng mỗi ngày, tương đương 30 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, một bước ngoặt đã đến. Ông Bảy nhận thấy ngày càng có nhiều đàn cá tra tự nhiên tìm về quần tụ quanh bè. Chúng dạn dĩ, xuất hiện mỗi khi ông cho cá nuôi ăn. Nhìn đàn cá sông ngày một đông đúc, ông trăn trở về những loài cá quý của dòng Mê Kông đang dần cạn kiệt và nhận ra đàn cá này không chỉ là một nguồn lợi trước mắt, mà còn là một tài sản quý giá cần được bảo tồn để thế hệ sau này còn biết đến sự đa dạng của tự nhiên.

Năm 2018, ông Bảy Bon đưa ra một quyết định táo bạo: Dừng hoàn toàn dịch vụ câu cá trên bè. Điều này đồng nghĩa với việc tự nguyện từ bỏ khoản thu nhập ổn định 360 triệu đồng mỗi năm. “Trước đây, nguồn thu từ việc cho khách câu cá trên bè khoảng 1 triệu đồng/ngày. Nhưng khi tôi phát hiện đàn cá tra tự nhiên tìm về, tôi và vợ bàn nhau dừng dịch vụ để bảo vệ chúng”, ông Bảy Bon chia sẻ.

Tấm lòng của vợ chồng ông không chỉ dừng lại ở đó. Đàn cá ngày một đông, nhu cầu thức ăn cũng tăng theo. Để nuôi đàn cá, mỗi ngày ông chi hơn 1,2 triệu đồng, tương đương hơn 430 triệu đồng mỗi năm, để mua 2 bao thức ăn công nghiệp cho đàn cá. Cộng cả khoản thu nhập bị mất và chi phí bỏ ra, mỗi năm, người nông dân này đã “đầu tư” gần 800 triệu đồng chỉ để nuôi một đàn cá không thuộc về mình, một việc làm mà nhiều người cho là “điên”.

Đằng sau quyết định có phần bột phát ấy là cả một quá trình trăn trở và một tình yêu sâu sắc với dòng sông quê hương. Xuất thân là một cán bộ hải quan, khoảng 20 năm trước, trong một lần đi công tác, ông tình cờ gặp một tiến sĩ thủy sản người Pháp. Vị chuyên gia đã thuyết phục ông bằng một tầm nhìn xa: Dân số thế giới ngày càng tăng, nguồn cá tự nhiên ngày càng cạn kiệt và nuôi cá bè trên dòng Mekong là hướng đi tất yếu. “Ông ấy nói với tôi rằng trên thế giới, không có nơi nào thuận lợi để phát triển nghề nuôi cá nước ngọt như dòng Mê Kông”, ông Bảy nhớ lại.

Từ đó, ông Bảy Bon bước vào nghề nuôi cá. Nhưng không chỉ dừng lại ở việc kinh doanh, ông luôn đau đáu nỗi lo về sự biến mất của các loài cá bản địa quý hiếm như cá chốt chuột, cá chạch lửa. Đó là lý do ông không ngừng mày mò, nghiên cứu các kỹ thuật nuôi trồng phức tạp, từ việc tự chế tạo thùng chứa oxy cho đến việc kiểm soát tỉ mỉ các chỉ số môi trường nước trước khi dám thả các loài cá quý ra lồng bè.

Nỗ lực của ông đã được đền đáp. Bè cá của ông Bảy Bon giờ đây đã trở thành mái nhà chung của 15 loại cá khác nhau, từ cá thác lác, cá tra - chủ lực cho đến những loài cá đặc hữu của sông Mê Kông trong đó có nhiều loài quý hiếm như cá hô, cá chốt chuột, cá he, cá éc, cá sát sọc,... Ông còn dành riêng một khu vực để nuôi dưỡng những cá thể bị khuyết tật hoặc đột biến. Có con thì nhiều màu sắc, có con thì bị mù, cụt vây. Ông khéo léo biến chúng thành những ví dụ sống động để kể cho du khách nghe câu chuyện về tác động của con người đến hệ sinh thái, qua đó truyền đi thông điệp sâu sắc về tầm quan trọng của việc bảo tồn.

Điểm hẹn văn hóa sông nước miệt vườn

Từ tình yêu thiên nhiên, bè cá của ông Bảy Bon đã trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn bậc nhất tại Cồn Sơn. Mô hình nuôi cá kết hợp du lịch sinh thái và bảo tồn không chỉ tạo ra một sản phẩm du lịch độc đáo mà còn mang lại việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương, với mức lương từ 7-10 triệu đồng mỗi tháng.

Đến với bè cá Bảy Bon, du khách được hòa mình vào không gian sông nước trong lành và có những trải nghiệm khó quên. Chỉ cần một tiếng gõ “cộc cộc cộc” quen thuộc của ông Bảy, hàng ngàn con cá từ khắp nơi sẽ trồi lên mặt nước, tạo nên một vũ điệu sống động. Du khách có thể tự tay cho cá ăn, đặc biệt là được chiêm ngưỡng màn trình diễn của loài cá mang rổ - loài cá có khả năng phun nước để săn mồi cực kỳ chính xác.

Bên cạnh đó, du khách còn có thể thư giãn với dịch vụ mát-xa chân bằng cá, thưởng thức đặc sản chả cá thác lác cườm trứ danh và mua về làm quà. Sự kết hợp hài hòa giữa tham quan, trải nghiệm và ẩm thực đã giúp bè cá của ông Bảy Bon thu hút một lượng khách ấn tượng, trung bình 300 lượt mỗi ngày trong tuần và tăng vọt lên đến 1.000 lượt vào cuối tuần.

Anh Đặng Tấn Phát, du khách đến từ Đồng Nai, chia sẻ: "Đây là lần đầu tiên tôi đến Cần Thơ và cảm thấy mọi thứ đều rất chân thực, từ cảnh vật trong lành đến con người thật thà, vui vẻ. Được trực tiếp cho cá ăn và tìm hiểu về chúng là một trải nghiệm rất thú vị”.

Chọn Cần Thơ là điểm dừng chân tiếp theo để khám phá Việt Nam sau Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, vợ chồng ông Didien Longueville và bà Dominique (du khách Bỉ) nhận xét, Cồn Sơn là một nơi vô cùng xinh đẹp, mang đậm nét đặc sắc của vùng sông Mekong với hệ sinh thái đa dạng và phong phú. "Người dân Việt Nam rất thân thiện khiến chúng tôi cảm thấy vô cùng thoải mái khi đến đây", bà Dominique nói.

Câu chuyện của ông Bảy Bon và bè cá là một minh chứng sống động cho thấy, khi kinh tế gắn liền với bảo tồn, khi tình yêu thiên nhiên được đặt lên trên lợi ích trước mắt, không chỉ tạo ra giá trị bền vững cho bản thân mà còn góp phần gìn giữ những di sản quý giá cho thế hệ mai sau.