Tổng quan dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Ảnh: Tạ Toàn/TTXVN
Trong đó, điểm cầu trung tâm tại ga Lào Cai, tỉnh Lào Cai và 4 điểm cầu còn lại tại các ga: ga Phú Thọ (tỉnh Phú Thọ), ga Bắc Hồng (Hà Nội), ga Lương Tài (tỉnh Hưng Yên) và ga Hải Dương Nam (Hải Phòng).
Đây là một trong những công trình trọng điểm nằm trong sự kiện Lễ khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật 234 dự án, công trình trên khắp cả nước với tổng mức đầu tư hơn 3,4 triệu tỷ đồng để chào mừng kỷ niệm 79 năm ngày toàn quốc kháng chiến (19/12/1946 - 19/12/2025) và chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Dự án thành phần 1 thuộc dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là bước khởi đầu hiện thực hóa mục tiêu xây dựng tuyến đường sắt mới hiện đại, đồng bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải trên hành lang Đông – Tây. Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/02/2025.
Theo đó, dự án có tổng chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km, tuyến nhánh khoảng 27,9 km, đường đơn khổ 1.435 mm, áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray; vận chuyển chung hành khách, hàng hóa; tốc độ thiết kế 160 km/h đối với tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng; tốc độ thiết kế 120 km/h đối với đoạn qua khu vực đầu mối thành phố Hà Nội, tốc độ thiết kế 80 km/h đối với các đoạn tuyến còn lại.
Tuyến đi qua 6 tỉnh/thành phố gồm: Lào Cai, Phú Thọ, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên và Hải Phòng. Điểm đầu tuyến tại vị trí nối ray với đường sắt Trung Quốc thuộc địa phận phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai; điểm cuối tại ga cảng Lạch Huyện, đặc khu Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 203.200 tỷ đồng, được thực hiện theo hình thức đầu tư công. Tiến độ thực hiện: Lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành dự án chậm nhất vào năm 2030.
Hiện nay, để đảm bảo tiến độ dự án, với các cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/02/2025 và với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án Đường sắt và các cơ quan, đơn vị liên quan tích cực triển khai song song 2 Dự án thành phần (trong đó, dự án thành phần 1 - đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga và dự án thành phần 2 - đầu tư xây dựng công trình đường sắt); đồng thời phối hợp với các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam triển khai 7 dự án thành phần giải phóng mặt bằng và 1 dự án di dời hạ tầng điện có điện áp từ 110kV trở lên.
Đến nay, Dự án thành phần 1 là đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga có điểm đầu kết nối từ các tuyến đường bộ hiện hữu hoặc đang quy hoạch của địa phương, điểm cuối kết nối vào 21 ga trên tuyến với tổng mức đầu tư 3.298 tỷ đồng.
Với Dự án thành phần 1, hiện đã hoàn thành lập, thẩm định phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi vào tháng 11/2025; hoàn thành lập, phê duyệt thiết kế kỹ thuật gói thầu thi công xây dựng tại 5 ga (Lào Cai, Phú Thọ, Bắc Hồng, Lương Tài, Hải Dương Nam) vào ngày 3/12/2025; hoàn thành lựa chọn nhà thầu thi công, tư vấn giám sát ngày 12/12/2025; khởi công gói thầu thi công xây dựng 05 ga nêu trên vào ngày 19/12/2025 và hoàn thành toàn bộ Dự án thành phần 1 đồng bộ với Dự án thành phần 2 chậm nhất trong năm 2030 (theo Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội).
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy kiểm tra hiện trường khu vực khởi công dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng tại Ga Phú Thọ. Ảnh: Tạ Toàn/TTXVN
Đối với Dự án thành phần 2 (Đầu tư xây dựng công trình đường sắt) có phạm vi từ điểm nối ray qua biên giới (Lào Cai) đến điểm cuối tại ga Lạch Huyện (Hải Phòng); đầu tư mới tuyến đường đơn, khổ 1.435mm; vận chuyển chung hàng hóa và hành khách; tốc độ thiết kế 160km/h đối với tuyến chính, 120km/h đối với đọan qua khu đầu mối thành phố Hà Nội, tốc độ thiết kế 80km/h đối với các đoạn còn lại.
Tổng mức đầu tư cho Dự án thành phần 2 khoảng 155.503 tỷ đồng. Hiện đã hoàn thành lập Báo cáo nghiên cứu khả thi vào tháng 6/2026; thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư trong tháng 7/2026; triển khai song song lập thiết kế kỹ thuật từ tháng 2/2026 - 08/2026; thẩm định, phê duyệt các gói thầu và tổ chức lựa chọn nhà thầu thi công từ tháng 9/2026 - 12/2026; triển khai thi công Dự án từ tháng 12/2026 đến năm 2030.
Ngoài ra, các dự án thành phần về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và di dời các công trình điện có điện áp từ 110kV trở lên (Dự án thành phần 3 đến Dự án thành phần 10) thì hiện các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang tích cực triển khai thủ tục liên quan đến giải phóng mặt bằng theo hồ sơ ranh giới được lập trên cơ sở hướng tuyến được các địa phương thống nhất. Trong đó ưu tiên hoàn thành giải phóng mặt bằng tại 5 ga phục vụ khởi công Dự án thành phần 1. Đối với giải phóng mặt bằng Dự án thành phần 2, dự kiến hoàn thành vào tháng 9/2026.
Việc khởi công Dự án thành phần 1 thuộc dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng là bước khởi đầu hiện thực hóa mục tiêu xây dựng tuyến đường sắt mới hiện đại, đồng bộ nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải trên hành lang Đông - Tây, kết nối liên vận quốc tế giữa Việt Nam và Trung Quốc; tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, phát huy tối đa lợi thế của các phương thức trên hành lang kinh tế Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Đồng thời, góp phần bảo đảm quốc phòng - an ninh và hội nhập quốc tế, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; thúc đẩy tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; đây là một trong những sự kiện lớn, có ý nghĩa chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng nhiệm kỳ 2025 - 2030.