Bất hợp lý cung cầuChiều 29/8, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả triển khai các biện pháp ổn định thị trường và phát triển chăn nuôi lợn.
Theo Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), tốc độ tăng trưởng đàn lợn của năm 2015 và năm 2016 lần lượt là 3,7 – 4,7%/năm là quá cao so với mức tăng trung bình từ 1,5- 2,0% của giai đoạn 2010 và 2014. Sản lượng lợn hơi cũng tăng cao nhất từ 5 năm trở lại đây.
Mức tăng thực tế của năm 2016 có thể còn cao hơn so với thông số thống kê. Vì theo báo cáo của các sơ nông nghiệp, nhiều địa phương mức tăng đàn và tăng sản lượng hơi xuất chuồng năm 2016 vượt trên 20% như: Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Hà Nam, Đồng Nai…
Bên cạnh đó, từ quý IV/2016 lợn hơi xuất khẩu giảm dần và giảm nhanh trong các tháng đầu năm 2017 tới nay và hiện lợn hơi hầu như không xuất khẩu được.
Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả triển khai các biện pháp ổn định thị trường và phát triển chăn nuôi lợn. Ảnh: H.V |
Chính vì vậy, giá lợn hơi trong nước đã giảm nhanh từ quý IV năm 2016 và giảm sâu trong quý I và II năm 2017. Đây là mức giảm bất thường và cá biệt so với thị trường thịt lợn trong khu vực và thế giới. Giá lợn giảm mạnh khiến hầu hết người chăn nuôi lợn trong nước đều thua lỗ. Vì giá lợn thành phẩm nằm ở mức 34.000 – 38.000 đồng/kg trong khi đó giá lợn hơi trên thị trường nằm ở mức 15.000 – 25.000 đồng/kg.
Từ bài học trên, ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho rằng, việc đánh giá đúng tình hình thực tế về nguồn cung và thị trường tiêu thụ là rất quan trọng. Khi cầu vượt khá lớn và thị trường tiêu thụ chính vẫn là nội địa.
Khi "cơn bão" thịt lợn đã tạm qua đi, ông Phan Minh Báu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Nai cho biết, có lúc đàn lợn ở Đồng Nai đã lên tới 2,2 triệu con, giá giảm mạnh. Trong lúc này, vai trò của Hiệp hội Chăn nuôi là rất quan trọng, họ đã thành lập các cửa hàng bình ổn giá, giảm bớt các chi phí trung gian, tăng giá thịt lợn cho người chăn nuôi. Ngay sau đó, giá lợn đã tăng lên, người dân có cơ hội ăn thịt lợn giá rẻ. Vì vậy, vai trò của hiệp hội rất quan trọng, mang tính quyết định.
Còn theo ông Nguyễn Ngọc Hòa, Phó Giám đốc Sở Công Thương Thành phố Hồ Chí Minh, việc giải cứu thịt lợn là không mong muốn, nhưng quan trọng là chúng ta phải làm thế nào để việc này không xảy ra trong tương lai. Như hiện nay, có quá nhiều thành phần tham gia vào việc cung cấp thịt lợn. Ví dụ, hiện có 1.200 trang trại chăn nuôi cung cấp thịt lợn cho TP Hồ Chí Minh, lực lượng thương lái, cơ sở giết mổ, tiểu thương ở chợ… khiến việc kiểm soát trở nên khó khăn.
Do vậy, ông Hòa cho biết, muốn kiểm soát được số lượng và chất lượng thịt lợn phải tạo ra chuỗi an toàn thực phẩm. Ví dụ TP Hồ Chí Minh đã tạo ra chuỗi thịt lợn, mỗi người chăn nuôi lợn muốn tham gia vào chuỗi phải được ngành nông nghiệp công nhận an toàn dịch bệnh. Họ sẽ được cấp mã định danh. Hiện mỗi ngày TP Hồ Chí Minh tiêu thụ khoảng 10.000 con lợn, trong đó 75% đã có truy suất nguồn gốc. TP Hồ Chí Mĩnh cũng sẽ quy hoạch lại hệ thống giết mổ. Tới 2018 – 2019 sẽ quy hoạch hệ thống giết mổ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Từ việc quy hoạch này sẽ giúp người chăn nuôi biết được tín hiệu thị trường, người tiêu dùng cũng biết được nguồn gốc của thịt lợn. Chỉ có như vậy mới không lặp lại tình trạng phải giải cứu thịt lợn.
Quy hoạch phải gắn với thị trườngÔng Nguyễn Xuân Dương, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết, ngành chăn nuôi sẽ điều chỉnh quy hoạch chăn nuôi gắn với thị trường, gắn với môi trường. Nếu chăn nuôi ồ ạt không những ô nhiễm môi trường mà còn ô nhiễm thị trường. Trong đó, quan trọng lại xây dựng các chuỗi liên kết. Ví dụ ở Mỹ có 11 triệu tấn thịt lợn nhưng chỉ có 10 chuỗi thịt lợn, xác định rõ được cung cầu. Do vậy, tổ chức sản xuất theo chuỗi là rất quan trọng.
Theo ông Dương, ngành chăn nuôi sẽ có kế hoặc trọng tâm, điều chỉnh chiến lược chăn nuôi tới năm 2020 và tầm nhìn 2030, đề án này sẽ được hoàn thành trong quý IV/2017. Ngoài ra còn điều chỉnh NĐ 210 khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp. Hoàn thành đề án xuất khẩu mặt hàng thịt lợn trong quý IV/2017, hoàn thiện Luật Chăn nuôi trình Quốc hội. Theo đó ngành chăn nuôi là một trong những ngành có điều kiện.
Bên cạnh đó, ông Dương cho biết, ngành chăn nuôi sẽ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tạo điều kiện về đất đai, tín dụng, miễn giảm thuế để khuyến khích người dân, doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực giết mổ, chế biến sâu các sản phẩm chăn nuôi. Kiến nghị Bộ Tài Chính, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng cho người chăn nuôi vay vốn ổn định và mở rộng sản xuất. Trong đó, ưu tiên các doanh nghiệp đầu tư các dự án thuộc hạng mục cần khuyến khích, các dự án liên quan đến xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi
Ngoài ra, Bộ NN&PTNT cũng yêu cầu kiểm soát và tổng kết hoạt động tạm nhập, tái xuất hàng thực phẩm đông lạnh với lợi ích quốc gia và không gian thị trường nông sản của Việt Nam.
Về phía các địa phương, Cục Chăn nuôi yêu cầu các địa phương phải rà soát, điều chỉnh quy hoạch và cơ cấu lại ngành chăn nuôi phù hợp với lợi thế so sánh, gắn với nhu cầu thị trường và định hình được nhóm sản phẩm chăn nuôi đặc sản, đặc trưng của địa phương. Trong đó, cần lưu ý tới việc mở rộng quy mô chăn nuôi lợn và công nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi.
Đồng thời, địa phương cần xây dựng vùng an toàn dịch và tổ chức chăn nuôi theo chuỗi liên kết, áp dụng quy trình thực hành chăn nuôi tốt (Vietgap, Global Gap). Phấn đấu tới năm 2020, các cơ sở chăn nuôi hàng hóa đều gắn với chuỗi liên kết, có hợp đồng tiêu thụ sản phẩm.