Thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ, ‘hút’ nhà đầu tư nước ngoài

Giai đoạn 2018 - 2022, trung bình mỗi năm có khoảng 1,88 triệu tờ khai xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ được đăng ký và hoàn thành thủ tục hải quan. Báo cáo đánh giá chỉ số chi phí tuân thủ năm 2022 (APCI 2022) của Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Chính phủ, chi phí tuân thủ thực hiện một thủ tục hành chính trung bình đối với hoạt động thương mại xuyên biên giới là 3,84 triệu đồng, trong đó chi phí xuất khẩu trung bình là 2,01 triệu đồng, nhập khẩu là 6,18 triệu đồng. 

Thời gian trung bình để thực hiện một thủ tục về giao dịch thương mại xuyên biên giới là 14,9 giờ (đối với xuất khẩu là 13,5 giờ, nhập khẩu là 16,6 giờ), trong đó thời gian làm các thủ tục kinh doanh cảng để lấy hàng mất 7,1 giờ, chiếm 46,7% tổng thời gian.

“Việc áp dụng thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ tạo điều kiện để người mua và người bán giao nhận hàng hóa trực tiếp với nhau theo chỉ định của thương nhân nước ngoài, không mất các chi phí phát sinh trung gian (không mất 7,1 giờ - tương đương 46,7 % thời gian làm thủ tục tại đơn vị kinh doanh cảng để lấy hàng, không mất chi phí thuê kho, thuê phương tiện vận tải đưa đi, đưa về, chi phí bảo hiểm và các chi phí quản lý phát sinh khác)”, đại diện Cục Hải quan cho biết.

Đại diện Cục Hải quan cho biết, nhiều chính sách mới đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được ban hành thời gian qua đã tháo gỡ kịp thời điểm nghẽn pháp luật, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp XNK, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năm 2025 đạt mục tiêu hơn 8%.

Trong đó, việc sửa đổi Luật Hải quan và ban hành Nghị định số 167/2025/NĐ-CP đã hình thành một hệ thống quy định pháp luật thống nhất, đồng bộ từ Luật đến văn bản hướng dẫn thi hành, bảo đảm tính liên thông và khả thi trong thực hiện.

“Việc sửa đổi Luật Hải quan nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách thể chế, hiện đại hóa quản lý, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, đặc biệt với doanh nghiệp công nghệ cao, phục vụ mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số”, đại diện Cục Hải quan cho biết.

Một điểm nổi bật là việc điều chỉnh điều kiện áp dụng chế độ ưu tiên, khắc phục tình trạng trước đây phải dựa chủ yếu vào quy mô kim ngạch lớn và yêu cầu tuân thủ pháp luật liên tục 2 năm, chưa phù hợp với đặc thù doanh nghiệp công nghệ cao, nhất là doanh nghiệp mới thành lập.

Luật sửa đổi cũng gỡ vướng trong hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu tại chỗ, chính sách này đang được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao. Việt Nam hiện có khoảng 1.400 doanh nghiệp chế xuất, trong đó có hơn 100 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực điện tử, công nghệ cao, chế tạo máy thuộc các tập đoàn lớn như: Intel, Samsung, LG, Panasonic, Sony... 

Chia sẻ thêm về nội dung này, ông Âu Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Hải quan cho biết, những sửa đổi của luật tạo điều kiện thuận lợi để hình thành và phát triển các chuỗi cung ứng liên hoàn ngay tại Việt Nam, từ khâu sản xuất linh kiện, lắp ráp đến xuất khẩu sản phẩm hoàn chỉnh.

Cụ thể, sau khi được công nhận hưởng chế độ ưu tiên, doanh nghiệp vẫn phải tuân thủ và duy trì đầy đủ các điều kiện theo quy định. Trong đó, yêu cầu về hệ thống kiểm soát nội bộ có vai trò then chốt, nhằm bảo đảm doanh nghiệp quản lý chặt chẽ toàn bộ quá trình nhập khẩu nguyên liệu, sản xuất và xuất khẩu sản phẩm. Doanh nghiệp cũng phải duy trì việc thực hiện thủ tục hải quan điện tử, thủ tục thuế điện tử, chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật về kế toán, kiểm toán và các nghĩa vụ liên quan.

Cục Hải quan đang tiến hành nghiên cứu, rà soát toàn diện các quy định của Luật Hải quan hiện hành gắn với yêu cầu xây dựng hải quan số, làm cơ sở đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Hải quan trong giai đoạn tới. Trên cơ sở đó, Cục Hải quan sẽ báo cáo Bộ Tài chính xem xét, trình Chính phủ đề xuất bổ sung Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hải quan vào Chương trình lập pháp năm 2026, dự kiến trình Quốc hội khóa XVI xem xét, thông qua tại kỳ họp vào tháng 10/2026.