Thắt chặt điều kiện bán hàng đa cấp

Theo ông Bạch Văn Mừng, Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), cần quản lý mạng lưới kinh doanh đa cấp phù hợp hơn.

Mô hình bán hàng đa cấp kinh doanh kiểu Mỹ.

Theo Cục Quản lý cạnh tranh, bán hàng đa cấp là mô hình kinh doanh khá phổ biến trên thế giới, hiện có ở trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Doanh thu bán hàng đạt từ 89 tỷ USD năm 2003 và 166,9 tỷ USD trong năm 2012 và số lượng người tham gia bán hàng theo phương thức này tăng lên từ 33,6 triệu người năm 1998 đến 89,7 triệu người năm 2012. Mô hình kinh doanh đa cấp cũng phát triển khá mạnh ở Việt Nam trong thời gian gần đây.

Tuy nhiên, theo ông Bạch Văn Mừng, Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh Bộ Công Thương, bên cạnh một số doanh nghiệp kinh doanh đa cấp uy tín, hợp pháp có hàng hóa chất lượng cao, hiện nay, có một số doanh nghiệp thực hiện kinh doanh đa cấp bất chính, bán hàng đa cấp không đăng ký với cơ quan chức năng gây những ảnh hưởng xấu cho các doanh nghiệp chân chính, mắc sai phạm trong quá trình hoạt động, vi phạm nguồn gốc xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa, vi phạm về điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, vi phạm về quảng cáo… Bên cạnh đó, có những doanh nghiệp cung cấp những mặt hàng có chất lượng không đảm bảo, chất lượng không tương xứng với quảng cáo… gây thiệt hại cho các nhà phân phối và tiêu dùng.

Ông Bạch Văn Mừng cho biết, do hoạt động kinh doanh bán hàng đa cấp đang phát triển mạnh, có một số doanh nghiệp kinh doanh đa cấp có sai phạm trong hoạt động, ảnh hưởng không tốt tới đời sống xã hội nên Bộ Công Thương đang dự thảo quy định mới về quản lý kinh doanh đa cấp. Về quy định cấp giấy phép, tới đây, giấy phép kinh doanh đa cấp sẽ do Bộ Công Thương trực tiếp cấp thay vì giao cho địa phương như hiện nay. Quy định này nhằm siết chặt hơn việc quản lý cấp giấy chứng nhận đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác quản lý. Thẩm quyền cấp phép được chuyển về Bộ Công Thương nhằm thống nhất quản lý hoạt động bán hàng đa cấp trong cả nước để kiểm soát hoạt động bán hàng đa cấp thống nhất hơn và chặt chẽ hơn.

Bên cạnh đó, trong các văn bản pháp luật hiện tại chưa có quy định về thời hạn có hiệu lực của giấy chứng nhận đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp nên đã xuất hiện một số vấn đề như: có nhiều doanh nghiệp xin cấp giấy chứng nhận đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp sau đó không hoạt động hoặc chỉ hoạt động cầm chừng để chờ bán lại giấy phép cho các doanh nghiệp mới gia nhập thị trường. Do đó, những quy định mới về cấp phép sẽ giúp chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đa cấp.

Ngoài ra, điểm mới nữa là sẽ cấm loại hình kinh doanh đa cấp theo mô hình kim tự tháp - bản chất của mô hình này là phát triển mạng lưới và tìm kiếm lợi nhuận không phải thông qua việc bán hàng hóa trực tiếp đến người tiêu dùng mà chủ yếu phát triển từ việc đóng phí của người tham gia. Mô hình đa cấp kiểu kim tự tháp bị cấm vì không minh bạch và mang lại nhiều rủi ro cho người tham gia mạng lưới.

Cũng theo ông Bạch Văn Mừng, do mức ký quỹ của các công ty đa cấp ở mức 1 tỷ đồng, có thể thông qua bảo lãnh của ngân hàng hay thế chấp bằng tài sản như hiện nay đã không còn phù hợp nên Bộ Công Thương yêu cầu bổ sung nâng lên mức 5 tỷ đồng. Điều này sẽ giúp hạn chế được rủi ro, nhất là khi có những vụ việc tiêu cực xảy ra. Đồng thời, quy định mới cũng sẽ nâng mức thuế pháp định và mức ký quỹ đối với doanh nghiệp bán hàng đa cấp lên và thực hiện ký quỹ sẽ bằng tiền mặt. Hiện dự thảo Nghị định đang lấy ý kiến đóng góp của cộng đồng xã hội, tuy nhiên, mục tiêu dự thảo hướng tới việc đưa hoạt động kinh doanh đa cấp vào khuôn khổ.
Để ngành bán hàng đa cấp có thể phát triển lâu bền, đại diện cho doanh nghiệp, bà Trương Thị Nhi, Chủ tịch Hiệp hội bán hàng đa cấp Việt Nam kiến nghị Bộ Công Thương cần siết chặt các chính sách, tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát và xử lý. Đồng thời Hiệp hội cũng sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền để thông qua truyền thông giúp doanh nghiệp phát huy những điểm mạnh, hạn chế những điểm yếu để ngành hoạt động bán hàng đa cấp ngày càng phát triển hoàn thiện hơn.

P.V