Những năm gần đây, thương mại điện tử (TMĐT) đang dần khẳng định vị trí quan trọng và là giải pháp hiệu quả trong việc thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, giữ vững chuỗi cung ứng, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19 diễn ra phức tạp 2 năm vừa qua.
Các địa phương có vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cũng kịp thời nắm bắt cơ hội, tận dụng ưu thế của TMĐT để chủ động phân phối, tiêu thụ sản phẩm hàng hóa cho người dân địa phương. Các sản phẩm như vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang), hành tím Vĩnh Châu (Sóc Trăng), mận tam hoa Bắc Hà (Lào Cai), bí xanh thơm của tỉnh Bắc Kạn ... được chào bán ở những vị trí ưu tiên trên những sàn TMĐT có uy tín như Alibaba, Vỏ sò, Postmart, Lazada,…
Tỉnh Bắc Giang đã ký hợp tác đưa sản phẩm vải thiều lên 6 sàn TMĐT trong nước và xuyên biên giới. Ngoài ra, tỉnh cũng tiếp tục kích hoạt sàn TMĐT hiện có là “vaithieu.net”. Hiện nay, Bắc Giang đang tiếp tục phối hợp với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh mở gian hàng trên sàn Alibaba.com để tiêu thụ sản phẩm cho bà con.
Tại xã Chi Lăng (Lạng Sơn), đã có hơn 1.000 hộ gia đình, chiếm 70% số hộ dân trong xã được chính quyền địa phương cùng các doanh nghiệp hỗ trợ phát triển cửa hàng số và mở tài khoản thanh toán điện tử để giao dịch trên nền tảng TMĐT.
Đến nay, việc tiêu thụ nông sản thông qua các sàn TMĐT đã đem lại một số kết quả nhưng so với tổng nhu cầu tiêu thụ nông sản thì kênh tiêu thụ này mới chỉ bắt đầu và chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Bên cạnh đó, đối với các hộ sản xuất, kinh doanh hay thậm chí là doanh nghiệp thuộc khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số thì TMĐT vẫn là một kênh phân phối khá mới mẻ.
Ông Nguyễn Bình Minh, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), khẳng định: Cơ hội của phát triển nông sản ở trên các sàn TMĐT là rất lớn, đồng thời việc hầu hết các sàn của Việt Nam đều nằm trong top 10 sàn lớn nhất của khu vực Đông Nam Á. Trong 10 sàn lớn nhất Đông Nam Á thì chúng ta có 7 sàn đang có mặt tại Việt Nam. Điều đó là một cơ hội rất thuận lợi cho bà con nông dân cũng như những sản phẩm của các vùng miền đặc trưng.
“Mách nước” để nông sản cạnh tranh trên sàn TMĐT, đại diện VECOM cho hay: “Phải bán thật rẻ nếu tất cả sản phẩm mọi người đều giống nhau; hoặc phải có sự khác biệt. Đây chính là sản phẩm OCOP và sản phẩm đặc thù vùng miền vì có sự khác biệt”.
Bước đầu thành công trong việc đưa hàng nông sản lên sàn TMĐT, ông Phạm Văn Dũng, Giám đốc Hợp tác xã Hồng Xuân (Lục Ngạn, Bắc Giang) chia sẻ: Đòi hỏi của người tiêu dùng với chất lượng, nguồn gốc sản phẩm rất khắt khe. Do đó, ngoài việc cải tiến chất lượng, mẫu mã, doanh nghiệp, hợp tác xã cần thay đổi cách bán hàng. Hợp tác xã đã tuyển lao động trẻ có trình độ khoa học kỹ thuật tốt hơn, biết chụp ảnh, đưa lên mạng, giao tiếp với khách hàng qua mạng; cải thiện hệ thống logistic, vận chuyển…
Ông Phạm Công Toản, Phó giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang cho biết thêm, để sản phẩm tiêu thụ ổn định thì các hợp tác xã, các nhóm hộ sản xuất phải có một lượng sản phẩm đủ cung cấp ra thị trường.
Theo ông Toản, tỉnh đã thực sự tận dụng tối đa sự hỗ trợ của Bộ Công Thương, các cơ quan trực thuộc Bộ giúp Bắc Giang tiếp cận mở rộng thị trường, thông qua tất cả các kênh phân phối. Trên cơ sở đó, Bắc Giang bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, tổ chức các hội nghị xúc tiến tiêu thụ sản phẩm nông sản của Bắc Giang thông qua chuyển đổi số.
"Chúng tôi làm điều này thường xuyên với tần suất dày đặc, chúng tôi cố gắng tận dụng, không bỏ sót một cơ hội nào để miễn làm sao sản phẩm Bắc Giang đến được tay của người tiêu dùng trong và ngoài nước", ông Toản cho hay.
Để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm qua các kênh thương mại điện tử, ông Nguyễn Bình Minh cho rằng, người dùng đã quá quen với các ứng dụng di động các website mobile, hoạt động ở trên Internet, trong khi nhiều doanh nghiệp còn chưa kịp triển khai website mobile, chưa kịp triển khai ứng dụng di động. Điều này cho thấy doanh nghiệp đang tỏ ra chậm hơn so với người tiêu dùng trong quá trình chuyển đổi số.
Chính vì vậy, nếu doanh nghiệp biết tận dụng việc dân số việt Nam là dân số trẻ và trình độ công nghệ tương đối cao và quá trình chuyển đổi của người tiêu dùng cũng rất nhanh, học công nghệ mới rất dễ.
Ví dụ, ứng dụng công nghệ về chat box hay định danh khách hàng điện tử nhận diện khuôn mặt… ở Việt Nam triển khai được những hoạt động sẽ trở nên đơn giản, nhanh và tiện hơn, doanh nghiệp sẽ tận dụng được tiềm năng rất lớn từ thị trường.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần chú ý phát triển đầu tư các hoạt động về marketing, quảng bá và làm thương hiệu ở trên Internet. Việc đầu tư làm thương hiệu hay quảng bá hình ảnh, nâng cao các kỹ năng về marketing trên nền tảng số là những điều doanh nghiệp cần đầu tư và sẽ mang tới cho doanh nghiệp một bước nhảy mới trong thời kỳ chuyển đổi số.
Theo đánh giá chung, thời gian tới, để có thể phát triển hơn nữa việc tiêu thụ sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi qua các kênh TMĐT, bên sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương cũng như các doanh nghiệp cần có những giải pháp đồng bộ hơn về mặt tổ chức công nghệ, nguồn nhân lực, xây dựng vùng nguyên liệu hàng hóa tập trung làm cơ sở cho phát triển sản phẩm hàng hóa tại các khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường cũng như là quy định của các sàn TMĐT.