Tuy nhiên, thực tế hiện nay, tỷ lệ doanh nghiệp (DN) đầu tư vào nông nghiệp chỉ khiêm tốn ở con số 1%. Nhiều giải pháp được đưa ra để thu hút DN đầu tư nhiều hơn vào lĩnh vực này, giúp nông dân tăng khả năng hội nhập.
Gỡ vướng thủ tục cho DNTrao đổi với phóng viên, đại diện nhiều DN cho biết, mặc dù họ rất muốn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp nhưng lại gặp vướng ở khâu thủ tục. Ông Trần Đức Hạnh, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đức Hạnh, kiêm TGĐ Công ty thuốc thú y Maphavet, chia sẻ, DN nông nghiệp tại Việt Nam hiện gặp một số rào cản, đặc biệt là thủ tục hành chính rất cồng kềnh. Ông Hạnh dẫn chứng, sản xuất chế biến cà chua có đặc thù sản phẩm rất nhanh hỏng. Tuy nhiên, nếu muốn xuất khẩu phải qua rất nhiều các thủ tục cấp phép. Nếu không làm kịp, sản phẩm có thể bị hư hỏng. Đặc biệt các công ty sản xuất thực phẩm thì càng có nhiều đơn vị đến thanh kiểm tra.
Công ty CP Thực phẩm sữa TH True Milk đầu tư trang trại nuôi bò sữa quy mô lớn tại huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An. Ảnh: Đình Huệ - TTXVN |
“Điều bất cập ở chỗ, trong khi DN đầu tư cả một dây chuyền sản xuất công nghệ đạt chuẩn thế giới thì một số đơn vị được quyền thanh kiểm tra lại không có bất cứ máy móc nào để kiểm tra. DN có cả một đội ngũ chuyên gia nước ngoài để tư vấn sản xuất các sản phẩm chất lượng cao hướng đến xuất khẩu, trong khi nhiều cán bộ thanh kiểm tra lại không biết ngoại ngữ, không thể giao tiếp với người nước ngoài và đặc biệt là không am hiểu về lĩnh vực mà DN đầu tư, sản xuất. Điều này đã gây nhiều phiền phức cho DN”, ông Hạnh chia sẻ.
“Ở đâu có DN, doanh nhân đầu tư vào nông dân thì ở đó nông nghiệp thành công. Chúng ta đã có những mô hình như vậy và việc nhân rộng các mô hình như vậy là vô cùng quan trọng”, Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. |
Cũng như ông Hạnh, ông Đàm Quang Thắng, Giám đốc Công ty TNHH Agricare (chuyên sản phẩm và vật tư nông nghiệp), cho biết, DN rất muốn ứng dụng khoa học công nghệ vào nông nghiệp nhưng lại gặp nhiều vấn đề về thủ tục, phải trải qua nhiều quy trình mới có thể được ứng dụng và bán sản phẩm ra tại thị trường. “Chúng tôi mong muốn cơ quan quản lý nhà nước sẽ có một cơ chế linh hoạt hơn, tạo điều kiện cho DN ứng dụng những sáng chế khoa học vào nông nghiệp, kết nối giữa nhà sáng chế, DN và nông dân”, ông Thắng nói.
Bà Nguyễn Hạnh, đại diện thương hiệu thực phẩm hữu cơ ORFARM của Công ty CP Thủy Thiên Nhu, bức xúc: “Có rất nhiều thủ tục chồng chéo. Một tháng, có không biết bao nhiêu đơn vị từ quản lý thị trường, thú y, kiểm dịch gọi điện và đến trang trại của chúng tôi để kiểm tra. Họ cứ đi thành nhóm nhỏ 2 - 3 người và chủ yếu kiểm tra bằng... mắt thường theo kiểu ‘cưỡi ngựa xem hoa’. Nhiều lúc DN còn phải... tránh mặt”.
Công ty của bà Hạnh có trang trại sản xuất lợn sạch tại Hòa Bình theo tiêu chuẩn của Nhật Bản. Với công nghệ mới, trang trại sử dụng đệm vi sinh lót chuồng để chất thải phân hủy tại chỗ, phun sương thay vì tắm cho lợn, do đó hầu như không có chất thải, nước thải ra môi trường. Bà Hạnh cho biết, mỗi năm trang trại đều có 3 lần gửi mẫu sang Nhật để các chuyên gia hàng đầu về chăn nuôi chứng nhận đạt chuẩn. Trong khi các đơn vị đi kiểm tra không nắm được về mô hình mới này, việc kiểm tra chỉ mang tính hình thức.
“Nhà nước cần có bước đột phá trong việc ban hành những chính sách nhằm đơn giản hóa các thủ tục cấp phép, thủ tục triển khai những dự án trong nông nghiệp của DN”, ông Nguyễn Văn Tiến, Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp - Nông thôn, Ban Kinh tế TW Đảng nêu ý kiến.
Thêm nhiều chính sách thu hút
Bên cạnh việc giảm bớt thủ tục phiền hà, Nhà nước cũng cần có thêm nhiều chính sách thực sự hấp dẫn để thu hút được DN đầu tư vào nông nghiệp. TH True Milk là một trong những DN đi đầu trong việc đưa khoa học công nghệ vào sản xuất một cách đồng bộ, quy mô lớn. Dự án “Chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa tập trung quy mô công nghiệp tại Nghệ An” của công ty đã giúp năng suất cho sữa của bò tăng rất cao.
Tuy nhiên, ông Võ Văn Quang, Phó Chủ tịch Hiệp hội các DN ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, đồng thời là Phó TGĐ Ngân hàng Bắc Á (chủ thương hiệu TH True Milk) cũng chia sẻ những đề xuất để tạo thuận lợi cho DN đầu tư vào nông nghiệp. Theo đó, DN muốn đầu tư phải có đất, trong khi đất đai hiện nay ở vùng nông thôn có sự phân tán, chia cắt nhỏ. Do đó, nhà nước cần có chính sách tạo quỹ đất cho DN bằng các quỹ đất của các nông lâm trường làm ăn kém hiệu quả, các quỹ đất chưa sử dụng và hỗ trợ chi phí giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tiền thuê đất.
Bên cạnh đó, chính sách về thuế cũng cần tạo thuận lợi. “Các DN có dự án ứng dụng công nghệ cao vào nông nghiệp cần được miễn thuế nhập khẩu máy móc thiết bị, miễn thuế nhập khẩu các loại hàng hóa phục vụ quá trình đầu tư, thuế sử dụng đất, thuế vận chuyển... ngay từ khi khởi công xây dựng dự án chứ không phải chờ sau 3 năm hoạt động khi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp giấy chứng nhận công nghệ cao mới được miễn thuế”, ông Quang đề xuất.
Đồng tình với việc phải tạo thật nhiều ưu đãi cho DN, ông Nguyễn Văn Tiến đề nghị rà soát, nâng cao chất lượng và công khai, minh bạch các quy hoạch như quy hoạch đất đai, quy hoạch phát triển nông nghiệp...; đơn giản hóa các thủ tục đầu tư, trình tự đầu tư, thanh quyết toán vốn.
Ở tầm vĩ mô, TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TW cho rằng Nhà nước cần tạo môi trường kinh doanh thông thoáng để thu hút DN đầu tư vào nông nghiệp. “Nhà nước chuyển dần việc cung cấp một số dịch vụ công sang cho tư nhân và các tổ chức xã hội thực hiện, phát triển các hình thức xã hội hóa để thực hiện các dự án có tiềm năng. Đồng thời, thu hút cả vốn ODA và FDI trước hết vào đầu tư sản xuất nông nghiệp”, ông Cung đề xuất.