Các xe tải phải dừng để kiểm tra tại chốt Cao tốc Nội Bài - Lào Cai trước khi vào khu vực cửa khẩu. Ảnh: Quốc Khánh/TTXVN
Đặc biệt, nhiều mặt hàng nông sản nhập khẩu do không được chuyển đi tiêu thụ đã bị hỏng, gây thiệt hại nặng cho nhiều doanh nghiệp, tư thương nhập khẩu nông sản tại cửa khẩu Lào Cai. Ông Phạm Hùng, Phó Ban quản lý cửa khẩu Lào Cai cho biết, trước diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, Ban quản lý cửa khẩu Lào Cai đã chỉ đạo điều hành hoạt động xuất nhập khẩu qua cửa khẩu đảm bảo thuận lợi.
Ông Phạm Văn Đại, Giám đốc Công ty Logistics Việt Trung, ở trong Cửa khẩu Quốc Kim Thành - Lào Cai cho biết, tại bãi tập kết hàng của đơn vị một số chủ hàng đã phải gỡ các bao khoai tây, hành tỏi nhập từ Trung Quốc về để lọc vứt bỏ hàng đã bị thối, hỏng. Số khác nhập nho, táo… từ Trung Quốc phải chấp nhận bỏ tiền thuê kho lạnh bảo quản tạm thời vì hàng chưa bán được.
Nguyên nhân ban đầu được xác định là do trước đây, hàng ngày có từ 300 - 400 xe hàng lên Lào Cai xuất hàng sang Trung Quốc sau đó đó sẽ vận chuyển hàng nhập khẩu về xuôi và các tỉnh phía Nam. Tuy nhiên, do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp tại các địa phương phía Nam đã dẫn tới các xe hàng nông sản từ phía Nam xuất qua cửa khẩu quốc tế Kim Thành - Lào Cai hạn chế hơn và dẫn tới xe chở hàng theo chiều ngược lại bị thiếu nghiêm trọng.
Ngoài ra, do dịch tại Việt Nam nên phía Trung Quốc cũng tạm thời không nhập một số mặt hàng nông sản của Việt Nam qua cửa khẩu Lào Cai nên lượng xe hàng lên địa phương này cũng ít hơn trước rất nhiều. Theo thông kê của lực lượng chức năng tại Cửa khẩu Quốc tế Kim Thành - Lào Cai, số lượng xe nông sản lên cửa khẩu quốc tế đường bộ số 2 Kim Thành để xuất hàng sang Trung Quốc đã giảm mạnh, trung bình mỗi ngày chỉ khoảng từ 30 - 40 xe làm thủ tục thông quan.
Nguyên nhân là phía Trung Quốc đã có thông báo tạm dừng 1 tháng, không nhập khẩu một số loại nông sản như: quả Thanh Long qua cửa khẩu Lào Cai và căn cứ diễn biến dịch COVID-19 ở Việt Nam sẽ có quyết định thời điểm nhập khẩu trở lại.
Việc tiêu thụ nông sản cũng gặp khó khăn hơn khi chợ đầu mối nông sản Long Biên ở Hà Nội bị phong tỏa do có ca mắc COVID-19 đã dẫn tới nhiều thiệt hại cho các doanh nghiệp nhập khẩu nông sản tại Lào Cai. Một doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu nông sản cho biết, khoảng 10 ngày nay, hàng bán rất chậm và vừa qua còn phải cho bớt khoảng 1 xe bí 30 tấn vì không thể để lâu hơn. Bí nhập vào 5.000/kg nhưng bán lỗ với giá bán 2.500 đồng/kg mà vẫn không ai mua.
Một chủ hàng vừa “ôm” 4 xe bí đỏ nhập từ Trung Quốc trị giá khoảng 600 triệu đồng cũng sốt ruột không kém vì đến nay cũng chỉ bán lẻ và hy vọng khi dịch sớm được kiểm soát thì số hàng này mới có thể tiêu thụ được hết. Mặt khác, do số lượng xe lên Lào Cai ít nên nông sản nhập về cũng thiếu xe vận chuyển đi bởi nếu bao chuyến sẽ đắt hơn việc thuê xe thùng rỗng quay đầu về xuôi.
Ngoài ra, do số lượng xe chở hàng hoá xuất khẩu lên Lào Cai thời gian này rất ít nên cuộc sống của những người làm dịch vụ xuất nhập khẩu gặp không ít khó khăn, bấp bênh. Một số người thậm chí còn tính chuyển qua nghề khác làm nhất là lực lượng lao động làm thuê, bốc vác… sống bám cửa khẩu.
Ông Nguyễn Hữu Hùng, một thương nhân tham gia xuất nhập khẩu nông sản tại cửa khẩu Lào Cai cho hay: "Cứ cách nhật em mới lên cửa khẩu một lần hoặc khi đối tác báo hàng thì mới vào đó làm thủ tục. Mỗi lần vào cửa khẩu lại phải xét nghiệm COVID-19, tốn kém tiền bạc nên có việc thì mới lên".
Với tinh thần thực hiện mục tiêu kép vừa chủ động phòng, chống dịch COVID-19 có hiệu quả, vừa phục hồi và đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội, các lực lượng chức năng tại Cửa khẩu Quốc tế Kim Thành - Lào Cai đã triển khai đồng bộ các giải pháp, quyết liệt và linh hoạt để hỗ trợ, giúp đỡ các doanh nghiệp, tư thương tham gia hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá.
Ông Phạm Hùng, Phó Ban quản lý cửa khẩu Lào Cai cho biết, Ban quán lý cửa khẩu Lào Cai đã thường xuyên trao đổi với phía Trung Quốc để chủ động trong xuất nhập khẩu tránh thiệt hại cho doanh nghiệp. Đặc biệt, từ ngày 1/8/2021, tỉnh Lào Cai đã quyết định giảm các mức thu phí sử dụng hạ tầng đối phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu khoảng 30 % so với trước đây.
Để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu và phòng chống dịch COVID-19, Ban quản lý cửa khẩu Lào Cai bố trí các khu vực lưu trú dành cho lái xe tại trong khu vực cửa khẩu. Khu lưu trú này hoàn toàn miễn phí mọi điều kiện để đảm bảo như nghỉ ngơi, tắm giặt không thu phí. Đối với các phương tiện chở hàng xuất nhập khẩu qua đây, Ban quản lý cửa khẩu Lào Cai cũng tạo điều kiện thuận lợi làm thủ tục, kiểm tra tại các kho bãi, đảm bảo hàng hóa thông quan nhanh chóng.
Theo thông tin từ các cơ quan chuyên môn của tỉnh Lào Cai, từ tháng 5/2021 đến nay, do diễn biến dịch bệnh có nhiều phức tạp nên phía Trung Quốc đã tăng cường các biện pháp phòng ngừa, kiểm soát dịch COVID-19 lây lan thông qua phương tiện, hàng hóa. Phía Trung Quốc đã thực hiện kiểm tra, khử trùng phòng dịch và áp dụng kiểm soát chặt chẽ đối với các mặt hàng hóa nông sản xuất khẩu của Việt Nam nên thời gian hàng nông sản xuất được có chậm hơn so với trước.
Tuy nhiên, cùng với việc triển khai "luồng xanh" vận tải, các ngành chức năng của tỉnh Lào Cai đã chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng phía Trung Quốc nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn trong hoạt động xuất nhập khẩu nông sản qua địa bàn.