Với hạ tầng được đầu tư ngày càng hoàn thiện, kết nối đa phương thức với đủ các loại hình vận tải đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không đang lan tỏa hình thành và phát triển các trung tâm đa ngành; đặc biệt là trung tâm logistics khi Nghị quyết Đại hội đảng bộ nhiệm kỳ 2025 - 2030 của hai tỉnh, thành đều nhấn mạnh phát triển lĩnh vực này. Phóng viên TTXVN thực hiện 2 bài viết: "Hiện thực hóa lợi thế kết nối đa phương thức" để làm rõ nhận định trên.
Đoạn tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn là 1 trong 11 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Ảnh tư liệu: Đỗ Trưởng/TTXVN
Bài 1: Mở rộng không gian kết nối
Việc hợp nhất hai tỉnh Quảng Trị và Quảng Bình thành tỉnh Quảng Trị (từ 1/7/2025), cùng với các tuyến đường huyết mạch, cảng biển nước sâu và cảng hàng không được đầu tư xây dựng và nâng cấp, đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn qua hai tỉnh, thành này chuẩn bị được đầu tư đang tạo ra không gian phát triển mới cho thành phố Huế và tỉnh Quảng Trị.
Mở rộng không gian kết nối các hành lang
Thành phố Huế và tỉnh Quảng Trị đều nằm trên tuyến Hành lang kinh tế Đông - Tây (EWEC), kết nối miền Trung của Việt Nam với các nước Lào, Thái Lan và Myanmar. Trong số đó, tỉnh Quảng Trị nằm ở điểm đầu về phía Việt Nam trên EWEC bắt đầu từ Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Cả Quảng Trị và Huế đều là cửa ngõ ra biển Đông trên tuyến EWEC với hệ thống cảng biển nước sâu đã và đang được đầu tư xây dựng.
Các trục Đông - Tây ở tỉnh Quảng Trị hiện có gồm: Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - cảng biển Cửa Việt thông qua Quốc lộ 9; Cửa khẩu quốc tế Cha Lo - cảng biển Hòn La thông qua Quốc lộ 12A. Hai trục Đông - Tây trọng điểm đang được tỉnh Quảng Trị triển khai đầu tư gồm: Cửa khẩu quốc tế La Lay - cảng biển Mỹ Thủy thông qua Quốc lộ 15D; cao tốc đường bộ Cam Lộ - Lao Bảo kết nối Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo với cao tốc đường bộ Bắc - Nam phía Đông.
Ngoài nằm trên tuyến EWEC hiện có, thành phố Huế còn có các trục Đông = Tây kết nối liên thông ba cụm cảng biển phía Đông gồm Chân Mây, Thuận An, Phong Điền với hai cửa khẩu biên giới Việt - Lào ở phía Tây gồm A Đớt và Hồng Vân thông qua các Quốc lộ 49, 49D, 49E, 49F.
Toàn cảnh cảng Chân Mây nhìn từ trên cao. Ảnh: TTXVN phát
Đối với trục Bắc - Nam, ngoài những tuyến cũ như Quốc lộ 1A, đường sắt Bắc - Nam, đường Hồ Chí Minh; cao tốc đường bộ Bắc - Nam phía Đông qua thành phố Huế và tỉnh Quảng Trị đã thông tuyến. Tuyến đường ven biển trục Bắc - Nam kết nối trục Đông - Tây đoạn qua Huế và Quảng Trị đang được đầu tư xây dựng; trong đó, nhiều cây cầu, đoạn tuyến sẽ hoàn thành cuối năm 2025 và trong năm 2026.
Đoạn tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua tỉnh Quảng Trị dài hơn 190 km, qua thành phố Huế 95 km, khi được đầu tư sẽ tạo động lực lớn cho phát triển kinh tế, nhất là phát triển du lịch - lĩnh vực mũi nhọn của hai tỉnh, thành. Cảng hàng không quốc tế Phú Bài (Huế), Cảng hàng không Đồng Hới (Quảng Trị) đã và đang được nâng cấp; Cảng hàng không Quảng Trị (Quảng Trị) dự kiến đi vào vận hành giữa năm 2026, giúp hoàn chỉnh các loại hình vận tải đa phương thức.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Lê Đức Tiến cho biết, Quảng Trị có đủ các loại hình vận tải đã tạo thành một hệ thống hiện đại, liên hoàn sẵn sàng đón các dòng chảy thương mại, đầu tư quốc tế làm nền tảng đưa tỉnh trở thành trung tâm kinh tế, logistics tổng hợp của khu vực và quốc tế.
Theo Tiến sĩ Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, hạ tầng giao thông của Huế được đánh giá là khá đồng bộ với đầy đủ các tuyến đường bộ, đường sắt, đường không và đường biển. Đặc biệt, cầu vượt biển Thuận An (trên tuyến đường ven biển) sắp hoàn thành (dự kiến cuối năm 2025) sẽ mở thêm tuyến kết nối nhanh từ trung tâm Huế ra biển, thúc đẩy phát triển đô thị biển.
Hoàn thiện hạ tầng để phát huy lợi thế tuyến EWEC
Quảng Trị và Huế đều có lợi thế là cửa ngõ ra biển Đông trên tuyến EWEC nên đang tập trung hoàn thiện hạ tầng trục Đông - Tây, kết nối các cửa khẩu ở biên giới Việt - Lào nằm ở phía Tây với các cảng biển ở phía Đông. Giai đoạn từ năm 2025 - 2030, tỉnh Quảng Trị ưu tiên đầu tư hoàn thiện Quốc lộ 15D kết nối Cửa khẩu quốc tế La Lay với cảng biển Mỹ Thủy. Quốc lộ 15D có chiều dài 92 km với 5 đoạn; trong đó còn 2 đoạn với 42 km chưa được đầu tư xây dựng để thông tuyến gồm: Quốc lộ 1A đến cao tốc Cam Lộ - La Sơn dài 8 km, vốn đầu tư khoảng 990 tỷ đồng; cao tốc Cam Lộ - La Sơn đến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây dài 34 km, vốn đầu tư trên 5.660 tỷ đồng. Các đoạn tuyến còn lại của Quốc lộ 15D được đã xây dựng nhưng cần nâng cấp, mở rộng.
Tuyến đường bộ cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo dài 56 km, quy mô 4 làn xe vốn đầu tư dự kiến gần 14.000 tỷ đồng, cũng là dự án trọng điểm của Quảng Trị. Dự án này được đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), dự kiến hoàn thành trước năm 2030. Tỉnh đã kiến nghị Chính phủ bố trí phần vốn nhà nước tham gia dự án với khoảng gần 70% tổng vốn đầu tư. Khi hoàn thành, cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo kết nối trực tiếp Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo với các cảng biển ở miền Trung.
Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị. Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN
Tỉnh cũng đang đẩy nhanh Dự án xây dựng cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 12A đoạn tránh phường Ba Đồn và Nhà máy xi măng Sông Gianh dài gần 11 km, tổng vốn đầu tư trên 510 tỷ đồng. Dự án dự kiến hoàn thành cuối năm 2025, giúp giảm tải cho tuyến Quốc lộ 12A kết nối Cửa khẩu quốc tế Cha Lo với Quốc lộ 1A và cảng biển Hòn La. Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng cho rằng, các dự án trọng điểm về giao thông trên địa bàn tỉnh đang và sẽ được đầu tư tạo lan tỏa, giúp tăng liên kết vùng và tạo động lực cho sự phát triển kinh tế.
Trong khi đó, Ủy ban nhân dân thành phố Huế đã kiến nghị Chính phủ quan tâm bố trí nguồn vốn từ ngân sách Trung ương, để sớm triển khai đầu tư xây dựng hoàn chỉnh Quốc lộ 49F từ Bến cảng Phong Điền đến Cửa khẩu Hồng Vân. Quốc lộ 49F là tuyến đường ngắn nhất nối Cửa khẩu Hồng Vân với Bến cảng Phong Điền dài khoảng 100 km có 3 đoạn; trong đó, đoạn đầu tuyến dài 17 km từ Quốc lộ 1A đến Bến cảng Phong Điền đã được đầu tư; đoạn cuối tuyến từ đường Hồ Chí Minh đến Cửa khẩu Hồng Vân dài khoảng 13 km đang nâng cấp mở rộng, dự kiến hoàn thành trong năm 2026; đoạn còn lại dài 70 km từ Quốc lộ 1A đến đường Hồ Chí Minh có tổng vốn đầu tư khoảng 5.500 tỷ đồng, chưa được đầu tư.
Đối với cảng biển, từ tháng 3/2025, Dự án bến cảng tổng hợp quốc tế Hòn La, được tỉnh Quảng Bình cũ, nay là tỉnh Quảng Trị triển khai đầu tư có quy mô trên 39 ha, tổng vốn gần 2.300 tỷ đồng. Giai đoạn 1 dự án xây dựng bến cảng số 1 dài 230m và bến số 2 dài 240m, tiếp nhận tàu tổng hợp có trọng tải 50.000 tấn, tàu hàng rời trọng tải 70.000 tấn, công suất đạt 3 triệu tấn/năm. Giai đoạn 2, dự án xây dựng thêm bến số 3 dài 240m và bến số 4 dài 260m, tiếp nhận tàu trọng tải đến 100.000 tấn, công suất đạt 6 triệu tấn/năm. Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Trần Phong, dự án mở ra cơ hội kết nối giao thương với các trung tâm kinh tế lớn trong nước và quốc tế; trở thành động lực quan trọng đưa Quảng Trị phát triển mạnh mẽ thời gian tới.
Dự án Khu bến cảng biển Mỹ Thủy ở Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, giai đoạn 1 đầu tư bến số 1 và số 2 với số vốn 5.000 tỷ đồng. Dự án đang khẩn trương thi công để hoàn thành bến số 1 vào cuối năm 2025, bến số 2 vào đầu năm 2026. Khi hoàn thành, các bến cảng của cảng nước sâu Mỹ Thủy có thể tiếp nhận tàu trọng tải 100.000 tấn.
Thành phố Huế cũng đã triển khai Dự án đầu tư xây dựng bến tổng hợp container số 4 và 5 cảng Vsico Chân Mây có quy mô trên 20 ha, tổng vốn đầu tư gần 1.680 tỷ đồng. Dự án xây dựng 2 cầu cảng cho tàu hàng tổng hợp container với tổng chiều dài 540m cùng kho bãi, đảm bảo khả năng tiếp nhận tàu hàng tổng hợp 70.000 tấn. Dự kiến, đầu năm 2026, toàn bộ dự án đi vào hoạt động góp phần rút ngắn khoảng cách vận chuyển, tăng sản lượng hàng hóa thông qua ở miền Trung.
Bài cuối: Đòn bẩy từ logistics