Hôm qua, (19/8), tại huyện đảo Phú Quốc (Kiên Giang), Bộ Công Thương, Đại sứ quán Việt Nam tại Bỉ và Dự án Hỗ trợ chính sách Thương mại và Đầu tư châu Âu (EU-MUTRAP) tổ chức trao Chứng nhận tên gọi xuất xứ (PDO) “Phú Quốc” cho sản phẩm nước mắm Phú Quốc. Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa cho biết, đây là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam và của ASEAN được đăng bạ bảo hộ PDO tại thị trường 28 nước thành viên châu Âu (EU).
Uy tín là điều kiện tiên quyết
Bà Nguyễn Thị Tịnh, Chủ tịch Hội nước mắm Phú Quốc cho biết, các cơ sở sản xuất nước mắm ở Phú Quốc hết sức vui mừng, phấn khởi vì châu Âu là thị trường đầy tiềm năng. Nước mắm Phú Quốc trở thành “đại sứ” hàng nông sản Việt Nam ở thị trường châu Âu, khẳng định sản phẩm độc quyền, nổi tiếng của “đảo ngọc” với thế giới. Đây còn là điều kiện thuận lợi để Kiên Giang lấy lại thương hiệu nước mắm Phú Quốc truyền thống vốn đã bị chiếm dụng, làm giả.
Cơ sở sản xuất nước mắm Hồng Đại tại thị trấn Dương Đông (Phú Quốc). Ảnh: Thanh Vũ-TTXVN |
Hiện nay, Phú Quốc có 80 nhà thùng nước mắm, năng lực sản xuất từ 20 triệu lít/năm trở lên. Sản phẩm nước mắm nổi tiếng thơm ngon, chất lượng cao làm từ nguyên liệu cá cơm than lưng đen, một loài cá chỉ có ở vùng biển Phú Quốc (Kiên Giang). Từ xưa đến nay, nhà thùng sử dụng duy nhất muối sản xuất ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và thùng gỗ cây bời lời ủ chượp cá trong thời gian 10 - 12 tháng để cho ra sản phẩm nước mắm chất lượng độ đạm từ 30 - 45º N.
Các nhà thùng Phú Quốc đặt quy trình sản xuất truyền thống lên hàng đầu, không sử dụng bất kỳ một loại phụ gia nào tác động vào quá trình sản xuất nước mắm. Ông Lâm Minh Thành, Chủ tịch UBND huyện đảo Phú Quốc cho biết: Để giữ vững thương hiệu “Nước mắm Phú Quốc” và phát triển bền vững tại thị trường EU và những thị trường khác trên thế giới, điều kiện tiên quyết là phải giữ được uy tín, đảm bảo chất lượng nước mắm Phú Quốc truyền thống, nhất là an toàn vệ sinh thực phẩm. Nghề nước mắm là nghề truyền thống đặc trưng của địa phương đã có hơn 20 năm hình thành và phát triển, nổi tiếng trong và ngoài nước.
Nỗi lo thiếu nguyên liệu
Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Tịnh cho biết: Hiện nỗi lo lớn nhất của các nhà thùng Phú Quốc là thiếu nguyên liệu cá cơm để sản xuất nước mắm. Gần 2 năm qua, nguồn nguyên liệu này có nguy cơ cạn kiệt do việc khai thác và bảo vệ chưa tốt. Đã thế, thương lái các nơi khác đổ xô về Phú Quốc tranh mua cá cơm nguyên liệu với giá cao để luộc phơi khô làm cho một số cơ sở sản xuất nước mắm ở đây không mua được nguyên liệu dẫn đến hoạt động cầm chừng hoặc phải cạnh tranh mua với giá cao làm tăng giá thành sản xuất. Trong khi đó, Nhà nước lại chưa có giải pháp hữu hiệu nhằm can thiệp, kiểm soát, bảo vệ nguồn nguyên liệu cá cơm. Tiếp đến, các nhà thùng lo ngại chất lượng nước mắm giảm sút do không mua được nguyên liệu cá cơm tốt nhất để sản xuất và sản phẩm nước mắm Phú Quốc trên thị trường bị làm giả.
Ông Lâm Minh Thành, Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc cho biết: Huyện đã chủ động, tập trung thực hiện một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho các cơ sở sản xuất nước mắm. Cụ thể, huyện sẽ tăng cường kiểm tra, kiểm soát trên vùng biển Hà Tiên, Phú Quốc, Kiên Hải để hạn chế hoặc ngăn chặn việc thu mua cá cơm trái phép, trốn thuế; Kiến nghị có chính sách và tạo thuận lợi cho các cơ sở sản xuất nước mắm được vay vốn ưu đãi để tái sản xuất; Khuyến khích Hội sản xuất nước mắm Phú Quốc và doanh nghiệp sản xuất nước mắm liên kết, hỗ trợ nhau trong quá trình sản xuất, kinh doanh nước mắm. Huyện cũng sẽ chọn một số doanh nghiệp tiêu biểu có kinh nghiệm xuất khẩu nước mắm để đưa sản phẩm nước mắm Phú Quốc sang thị trường châu Âu. Bên cạnh đó, Phú Quốc sẽ đề xuất kiến nghị các bộ, ngành Trung ương xem xét có cơ chế chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho các cơ sở sản xuất nước mắm tại Phú Quốc.
Theo bà Nguyễn Thị Tịnh, vấn đề sống còn hiện nay của nghề nước mắm Phú Quốc là nguồn nguyên liệu và Nhà nước cần có các giải pháp hữu hiệu bảo vệ nguồn nguyên liệu cá cơm; chống việc làm nhái, làm giả nước mắm Phú Quốc. Các cơ sở sản xuất, kinh doanh nước mắm Phú Quốc cũng cần cung cấp thông tin về sản phẩm đến người tiêu dùng, thông tin trên nhãn hàng đầy đủ về thành phần, chất lượng sản phẩm, cơ sở sản xuất, thời hạn sử dụng. Bởi trên thị trường hiện nay, nước mắm giả nhãn hiệu Phú Quốc xuất hiện khá nhiều. Các đối tượng làm giả lạm dụng hai chữ Phú Quốc chứ không ghi rõ thông tin về nơi sản xuất, hạn sử dụng, thành phần có trong nước mắm.
Lê Huy Hải