Tại nhiều bến xe, mặc dù xe khách đã kín chỗ nhưng khi các khoang chứa hàng trên xe còn rỗng, thì hành khách vẫn phải chờ cho xe “no” hàng mới chạy. Sau khi báo Tin Tức đăng bài “Buông lỏng cho xe khách chở hàng”, phóng viên đã tìm hiểu và trao đổi với các cơ quan quản lý giao thông để làm rõ vấn đề trên.
Nhiều xe khách loại 40 - 50 chỗ đều có khoang chứa hàng. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên báo Tin Tức, nhiều nhà xe đã tự ý cải tạo hầm hàng sẵn có để chở được càng nhiều hàng càng tốt. Đối với các xe có khoang chứa hàng phía đuôi xe, cách cải tạo thông thường là “đẩy” hàng ghế ngồi cuối cùng lên cao để mở rộng thùng. Với xe có khoang chở hàng ở giữa, các nhà xe cũng thường tìm cách tăng chiều cao khoang để hàng. Theo quy định hiện nay, các trường hợp này sẽ bị từ chối đăng kiểm. Tuy nhiên, do cơ quan quản lý bến hay lực lượng chức năng trên đường không kiểm tra, xử lý vi phạm, nên sau khi đăng kiểm xong chủ xe lại cải tạo trở về như trước. Như vậy, trong quá trình lưu thông, nếu xe “no” hàng, khối lượng vận chuyển sẽ lớn hơn nhiều so với chở khách và nếu không được kiểm soát chặt, dễ gây mất an toàn giao thông.
Trao đổi về vấn đề này, Vụ trưởng Vụ Vận tải (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) Trần Quang Bình cho biết: Tại Thông tư số 18/2013/TT - BGTVT có quy định: Doanh nghiệp vận tải có trách nhiệm giám sát, vận chuyển hàng cấm, súc vật, hàng dễ cháy nổ, không chở hàng trong khoang hành lý; không được chở quá tổng khối lượng cho phép của phương tiện. Bến xe có trách nhiệm giám sát, ngăn chặn ngay từ bến. Tuy nhiên, thực tế, do các bến xe không thể tổ chức cân trọng tải và kiểm soát quá trình xe khách nhận hàng trên đường, nên trách nhiệm chính vẫn phải là lái xe. Bên cạnh đó, hiện nay, việc kiểm soát hàng hóa trên xe khách của lực lượng chức năng trên đường chưa được thực hiện, do vẫn chưa có quy định cụ thể về khối lượng toàn bộ của xe khách được phép chuyên chở (hành khách và hàng hóa).
“Về nguyên tắc, lái xe chịu trách nhiệm xếp hàng hóa phải có trách nhiệm quản lý, kiểm soát các loại hàng đưa lên xe tương tự như trách nhiệm kiểm soát ở sân bay. Vì vậy, trong Thông tư thay thế Thông tư 18 tới đây, Tổng cục sẽ đề xuất bổ sung quy định lái xe sẽ phải chịu trách nhiệm chính trong việc đó, còn bến xe phải có trách nhiệm giám sát, ngăn chặn tình trạng xe khách chở hàng quá trọng lượng.”, ông Bình cho biết. Ngoài ra, hiện nay, 63 tỉnh, thành phố đã triển khai các trạm cân kiểm soát tải trọng xe trên diện rộng đối với các loại xe quá tải, quá khổ. Các trạm cân này cũng có thể cân cả xe khách để phát hiện vi phạm tải trọng, làm căn cứ xử lý.
Được biết, Tổng cục Đường bộ Việt Nam từ tháng 10/2014 đến nay đang tích hợp số liệu từ các sở GTVT có tuyến xe khách giường nằm đi qua vị trí đặt các trạm cân tải trọng xe theo hình thức cân xe hai lần: Cân xe có khách trên xe và không có khách kể cả hành lý, hàng hóa. Số liệu này làm cơ sở để Bộ GTVT xây dựng các quy chuẩn tải trọng xe khách tới đây, nhất là quy định diện tích khoang hành lý trên xe khách.
Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Hữu Trí cũng chia sẻ: Cục hiện đã thu thập được số liệu kích thước thực tế khoang hầm hàng hay còn gọi là khoang chứa hành lý của khoảng 300 xe khách ghế ngồi, 50 xe giường nằm của các doanh nghiệp vận tải khác nhau đang lưu hành. Kết quả cho thấy, nhiều xe tuy cùng số lượng ghế ngồi, giường nằm, nhưng có kích thước khoang chứa hàng khác nhau. Ví dụ, xe 47 chỗ nhãn hiệu Hyundai Aero Space LS có kích thước dài - rộng - cao là 3000x2200x800 mm, có chiếc lại là 4100x2200x800 mm; hiệu Hyunhdai Earo Hispace là 3670x2200x800 mm; hiệu Bahai Univer30 là 4100x2300x900 mm... Rõ ràng, kích thước hầm hàng không chuẩn dẫn đến tình trạng trọng lượng hàng chất lên xe cũng khác nhau. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến độ an toàn của xe, nhất là liên quan đến hiệu lực của phanh, độ nghiêng lệch khi xe vào đường cong cua.
“Cục Đăng kiểm Việt Nam đang đề xuất Bộ GTVT sớm ban hành quy định bên trong các khoang chứa hành lý của xe chở khách, xe du lịch phải chia thành các khoang, bằng vách ngăn cố định để ngăn ngừa việc đưa những hàng hóa có kích thước lớn hơn hành lý thông thường vào; đồng thời ban hành quy chuẩn thiết kế xe chở khách, trong đó quy định về khối lượng hàng hóa lớn nhất mà hành khách được mang theo. Các quy định này được ban hành sẽ góp phần xóa sổ tình trạng xe khách chở hàng vô tội vạ hiện nay”, ông Nguyễn Hữu Trí cho biết.
Về khía cạnh quản lý, Vụ phó Vụ An toàn giao thông (Bộ GTVT) Hoàng Thế Tùng cho biết: Để đảm bảo an toàn trong vận tải hành khách, cần có quy định rõ ràng về tải trọng cũng như cách xếp hàng trên xe khách. Nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng gần đây, khi lực lượng chức năng tiếp cận hiện trường thì hàng hóa đã bị tung ra ngoài hết, mất mát, không còn nguyên trạng, nên rất khó đánh giá hàng hóa là nguyên nhân liên quan trực tiếp tới tai nạn hay không. Nhưng rõ ràng, việc sắp xếp hàng hóa quá tải có thể là nguyên nhân gây ra những vụ tai nạn khi xe vào cua, trên các đoạn đèo dốc. Nếu hàng hóa xô lệch đột ngột có thể khiến xe mất trọng tâm, lái xe không xử lý kịp sẽ dẫn tới tai nạn.
Tiến Hiếu