Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, trong những năm qua, ngành thủy sản đã trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tổng sản lượng thủy sản hàng năm đạt khoảng 8,3-8,5 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 8,5-8,9 tỷ USD.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thuộc hệ thống kết cấu hạ tầng thủy sản, đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển bền vững ngành thủy sản, đặc biệt lĩnh vực khai thác thủy sản.
Những năm qua, hệ thống cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đã từng bước phát triển cả về số lượng và quy mô. Bước đầu, đáp ứng được mục tiêu phát triển theo quy hoạch được duyệt, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng, góp phần hội nhập kinh tế quốc tế, chống đánh bắt bất hợp pháp (IUU) khắc phục cảnh báo "thẻ vàng" của Ủy ban Châu Âu đối với thủy sản Việt Nam.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 sẽ làm cơ sở triển khai xây dựng, phê duyệt các quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển và cũng tạo động lực để thu hút đầu tư, thúc đấy phát triển các lĩnh vực kinh tế - xã hội.
Cùng với đó, quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá nhằm hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng ngành thủy sản, đáp ứng nhu cầu dịch vụ hậu cần nghề cá, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, giảm tổn thất sau thu hoạch, đảm bảo an toàn cho tàu cá và ngư dân; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nghề cá, tăng cường hội nhập quốc tế; thích ứng biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái biển và góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Đến nay, có 92/125 cảng cá đã được đầu tư, nâng cấp; trong đó, mới có 76 cảng cá trên địa bàn 26 tỉnh, thành phố được công bố mở theo Luật Thủy sản và Nghị định số 26/2019/NĐ-CP gồm: 3 cảng cá loại I; 58 cảng cá loại II; 15 cảng cá loại III, với quy mô 9.298 lượt tàu/ngày. Tổng công suất lượng hàng thủy sản qua cảng thiết kế khoảng 1,8 triệu tấn/năm; các cảng cá còn lại đang trong quá trình xây dựng hoặc hiện tại chưa đủ điều kiện thực hiện việc công bố mở cảng theo quy định của Luật Thủy sản 2017.
Ngooài ra, có 83/146 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá được đầu tư, nâng cấp; trong đó, có 75 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố đủ điều kiện hoạt động, với sức chứa khoảng 50.000 tàu cá.
Tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Thuỷ sản Trần Đình Luân đã trình bày Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Theo đó, đến năm 2030, toàn quốc có 173 cảng cá, gồm: 39 cảng cá loại I, 80 cảng cá loại II, 54 cảng cá loại III. Hệ thống cảng cá đảm bảo thông qua khoảng 2,98 triệu tấn thủy sản mỗi năm; đảm bảo thực hiện công tác quản lý nghề cá, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, ngăn chặn các hoạt động khai thác thủy sản bất hợp pháp. Đồng thời, có 160 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, gồm 30 khu cấp vùng, 130 khu cấp tỉnh, đáp ứng nhu cầu neo đậu cho khoảng 90.600 tàu cá.
Trong đất liền, có 141 cảng cá đáp ứng tổng lượng thủy sản qua cảng khoảng 2,75 triệu tấn/năm và 125 khu neo đậu tránh trú bão đáp ứng nhu cầu neo đậu cho khoảng 73.940 tàu cá. Tại các đảo, có 32 cảng cá đáp ứng tổng lượng thủy sản qua cảng khoảng 233 ngàn tấn/năm và 35 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá đáp ứng nhu cầu neo đậu cho khoảng 16.660 tàu cá.
Theo Quy hoạch, thời kỳ 2021- 2030, sẽ đầu tư 5 Trung tâm nghề cá lớn đồng bộ trong hệ thống các cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, kết cấu hạ tầng và dịch vụ hậu cần thủy sản tại các vùng biển.
Cũng theo quy hoạch, đến năm 2050, toàn quốc có 180 cảng cá, gồm 39 cảng cá loại I, 87 cảng cá loại II, 54 cảng cá loại III, đáp ứng bốc dỡ tổng lượng thủy sản qua cảng khoảng 3 triệu tấn/năm và 160 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, đáp ứng nhu cầu neo đậu cho khoảng 90.600 tàu cá.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các địa phương tiếp tục rà soát, xác định rõ về nhu cầu nguồn vốn dự kiến cần thiết cho các dự án, nhiệm vụ đầu tư đã được giao tại của Quy hoạch. Đặc biệt là rà soát nhu cầu đầu tư của 18 cảng cá và 19 khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá ưu tiên đầu tư giai đoạn 2021-2030 (về nguồn vốn đầu tư giai đoạn 2021-2025 Bộ Nông nghiệp và PTNT và các địa phương đã bố trí cho 71 dự án với số vốn khoảng 6.530 tỷ đồng cho lĩnh vực thủy sản; chưa kể khoảng 5.000 tỷ vốn vay từ WB để thực hiện dự án phát triển thủy sản bền vững).
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Nguyễn Minh Cảnh cho hay, Bến Tre với đường bờ biển dài 65 km, cùng 3 cảng biển; 50.000 ha đất tiềm năng nuôi thủy sản, với sản lượng hàng năm đạt hơn 250.000 tấn, nên thuận lợi cho việc quy hoạch và phát triển hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá. Thời gian qua, để phát huy thế mạnh về kinh tế biển của địa phương, tỉnh Bến Tre đã tập trung chỉ đạo quyết liệt các ngành, địa phương tăng cường đầu tư hạ tầng, mở rộng cảng cá, khu neo đậu tàu cá và nâng cao năng lực quản lý của các cảng cá góp phần khai thác, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất và nâng cao giá trị gia tăng ngành khai thác thủy sản của địa phương.