Nói về những sự kết hợp kì lạ nhất trong lịch sử, có lẽ ít ai sẽ nghĩ đến phép cộng giữa một chiếc máy chụp cắt lớp hiện đại ở thế kỉ 21 với một xác ướp thời cổ đại. Người sống khám bệnh đã đành, nay xác ướp cũng được đưa đi chẩn bệnh!!??
Một xác ướp được mang vào máy chụp. |
Lý do là mặc dù đã thành người thiên cổ từ lâu song trên các xác ướp cổ đại vẫn còn lưu lại nhiều bằng chứng có thể cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe trước lúc quá trình ướp xác diễn ra. Từ đó, các nhà khoa học có hy vọng lần ra được căn nguyên của một số căn bệnh từ trước tới nay, dưới sự trợ lực của máy móc hiện đại.
Theo một nghiên cứu được đăng tải trên tờ Lancet danh giá vào tháng 3/2013 thì chứng xơ vữa động mạch - chứng bệnh gây chết người hàng đầu trên thế giới, thường được xem là bệnh của người hiện đại dưới sự tác động của các yếu tố: hút thuốc, béo phì và lười vận động - có thể đã tồn tại suốt hàng ngàn năm qua.
Trưởng nhóm nghiên cứu, bác sĩ Randall Thompson, làm việc tại Viện Tim mạch Trung Mỹ St. Luke (Mỹ) cho biết: “Chúng tôi đã tìm thấy kẻ giết người hàng loạt vẫn bám riết loài người suốt 4.000 năm nay”.
Ảnh chụp CT của một xác ướp Pêru. |
Bằng chứng nằm bên dưới những lớp gấp khéo léo của các xác ướp hàng ngàn năm tuổi đến từ bốn vùng đất: Ai Cập, Pêru, phía tây nam của Mỹ và quần đảo Aleutian ở Alaska. Các nhà khoa học đã tiến hành chụp đối với 137 xác ướp và phát hiện ra hơn 1/3 trong số này chắc chắn hoặc có khả năng bị xơ vữa động mạch trước khi qua đời.
Theo bản nghiên cứu, 25 xác ướp chắc chắn bị xơ vữa động mạch trong khi 22 xác ướp khác có khả năng cũng mắc phải chứng này. Dấu vết được tìm thấy trong các xác ướp đại diện cho cả 4 vùng địa lý trên. Các đốm sáng trắng là canxi xuất hiện tại cùng các vị trí: động mạch chủ, động mạch vành và động mạch cổ trên ảnh chụp CT, đúng những vị trí được xác định ở con người ngày nay.
Phản ứng trước thông báo trên, bác sĩ Richard Becker, giáo sư y khoa của trường Y Duke nói: “Điều này quả là thú vị. Mọi người có thể nhìn vào đó và nói rằng đây không phải là một loại bệnh riêng có ở các nền văn minh phương Tây”.
Sự đa dạng về khu vực sinh sống cũng như phong cách sống là chìa khóa quan trọng trong bài nghiên cứu này. Năm 2010, Thompson và đồng nghiệp cũng từng công bố tìm thấy bằng chứng của xơ vữa động mạch ở các xác ướp Ai Cập. Nhóm của ông đi đến giả định phong cách sống hiện đại của con người ngày nay có thể không phải là nguyên nhân chính gây xơ vữa động mạch bởi cả những người Ai Cập cổ đại cũng mắc phải căn bệnh này. Song, bản nghiên cứu năm 2010 của ông vấp phải nhiều ý kiến chỉ trích bởi các xác ướp là đối tượng nghiên cứu thuộc tầng lớp giàu có. Họ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng và ít vận động. Nói cách khác, họ không khác người hiện đại bao nhiêu.
Sau đó, nhóm của Thompson tiếp tục mở rộng phạm vi nghiên cứu ra các xác ướp ở các khu vực khác, với những độ tuổi khác. Kết quả thu được là họ vẫn tìm thấy căn bệnh này. “Chúng tôi đã mở rộng mạng lưới và vẫn tìm thấy các bệnh về tim mạch, thậm chí là ở những người vận động nhiều trong các xã hội. Họ là những cư dân sống nhờ vào các loại thực phẩm như ngô, bí đao, quả dâu, hạt ngũ cốc và cá. Họ thuộc tầng lớp nghèo và phải vận động nhiều thế nhưng cũng mắc phải căn bệnh này”, ông Thompson nói.
Thompson cho biết nhóm nghiên cứu đã nghi ngờ liệu thói quen trong cuộc sống có phải là chìa khóa của vấn đề hay không và liệu con người có phải trở lại với cách mà họ từng sống ở thời tiền công nghiệp hoặc thậm chí là tiền nông nghiệp để phòng tránh các bệnh tim mạch hay không?
Trong khi chờ đợi các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân chính xác của căn bệnh xơ vữa động mạch, thì cách duy nhất để phòng tránh “sát thủ” đã đeo bám loài người từ xa xưa này là tự giữ một chế độ sinh hoạt hợp lý, phòng bệnh hơn chữa bệnh.
Anh Minh (Theo KCPT)