Tương ớt Sriracha trong siêu thị tại Mỹ. Ảnh: Time Magazine
Từ năm 1980, với mục đích tạo ra một loại tương ớt đúng kiểu Việt để phục vụ cho người Việt ăn cùng món phở- Sriracha "ra đời". Đến ngày nay, doanh nghiệp của David Tran đã có giá trị 80 triệu USD.
Câu chuyện về chai tương ớt nổi tiếng nhất thế giới đã thu hút sự quan tâm của nhiều hãng truyền thông hàng đầu thế giới và nhà làm phim tài liệu nổi tiếng ở Mỹ Griffin Hammond cũng không phải là ngoại lệ khi anh là một “fan cuồng” của Sriracha.
Lần đầu tiên đến thăm nhà máy Huy Fong Foods - nơi duy nhất sản xuất ra loại tương ớt cay nồng yêu thích đã tạo cho Hammond nhiều cảm hứng, nhà làm phim người Mỹ kể lại: “Mùi trong phòng nghiền ớt Jalapeno không thể chịu nổi. Mặc dù đã đeo khẩu trang nhưng nước mắt, nước mũi tôi vẫn cứ chảy ra. Tôi gần như không thể thở được”.
Mỗi năm, có khoảng hơn 45 triệu kilogram ớt Jalapenos được chế biến nhằm phục vụ nhu cầu tiêu dùng của thị trường, loại tương ớt huyền thoại của hãng Huy Fong Foods luôn là sự lựa chọn hàng đầu bởi kết hợp độc đáo giữa vị cay nồng đặc trưng của ớt tươi, vị chua nhẹ của giấm và dư vị tỏi thơm nồng. Tương ớt được ăn kèm với hầu hết mọi món ăn, cho vào pizza hay sushi, trộn cùng mì ống hoặc ăn cùng với phở.
Được biết đến trên toàn thế giới với biểu tượng chú gà trống trắng trên nhãn chai, loại tương ớt phổ biến này đã đánh thức vị giác của nhiều người yêu ẩm thực và ngày càng phát triển hơn khi có nhiều người trung thành dùng sản phẩm này.
Nhiều người yêu thích hình ảnh trên vỏ chai của tương ớt đến nỗi còn dán nó trên biển số xe, các phi hành gia trên trạm vũ trụ quốc tế đưa nó vào quỹ đạo, chưa từng có loại tương ớt nào sở hữu một lượng “fan” trung thành như vậy.
Tại các nhà hàng châu Á ở phương Tây, rất dễ dàng nhìn thấy trên bàn ăn những chai tương ớt Sriracha, tuy nhiên nhiều người thường hiểu nhầm đó là “nước sốt gà” được sản xuất ở châu Á vì vỏ chai được in chữ Trung Quốc và cả chữ tiếng Việt.
Tương ớt Sriracha thương hiệu Huy Fong được sản xuất tại một nhà máy ở Irwindale, California (Mỹ). Hàng triệu chai được xuất khỏi băng chuyền sản xuất mỗi năm, nhưng thường không đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường.
Ông Tran và gia đình rời Việt Nam vào năm 1979, sau đó nhập cư vào Mỹ. Khi mới đến Boston, cũng như nhiều người nhập cư khác vào thời điểm đó, ông không quen ăn những món ăn ở đây, ông phải vật lộn để tìm ớt tươi. Sau đó, ông đã cùng gia đình chuyển đến Los Angeles, California qua sự giới thiệu của một người bạn.
“Lúc này, ông ấy chỉ cần một công việc và tìm ra ớt tươi. Vì vậy, ông bắt đầu tạo ra tương ớt Sriracha đầu tiên. Ông Tran đổ nó vào một chai thủy tinh và đi chào hàng khắp mọi nơi ở California bằng chiếc xe của mình”, Hammond chia sẻ trong bộ phim tài liệu ngắn.
Và thương hiệu tương ớt Sriracha đã khởi đầu vào năm 1980 với mục đích vô cùng giản đơn là bán hàng cho người gốc Việt mà không hề có tham vọng nào khác rồi trở thành một đế chế như ngày nay. Ở tuổi 70, ông Tran vẫn giám sát doanh nghiệp trị giá 80 triệu USD.
“Tôi không có gì khi đến Mỹ ngoài vợ và các con tôi. Tôi đã tìm thấy ớt và bắt đầu làm tương ớt. Tất cả tôi cần là 2000 USD một tháng, nhưng tôi đã kiếm được nhiều tiền hơn trong tháng đầu tiên. Tôi đã không làm gì đặc biệt ngoài việc làm tương ớt, và những gì tôi nhận được vượt xa những gì tôi cần”, ông Tran chia sẻ.
Ngoài sản phẩm Sriracha, thương hiệu Huy Fong Food cũng sản xuất tương ớt Sambal Oelek, một loại tương ớt tươi nhưng Sriracha vẫn là loại bán chạy nhất, nhà máy phải sản xuất 12.000 chai mỗi giờ để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Có lẽ, đây là kỳ tích đối với một doanh nghiệp chưa từng chi một đồng để phục vụ quảng cáo cho các sản phẩm của mình, thay vào đó việc tạo ra đế chế thực phẩm này chỉ dựa trên việc truyền miệng, nhiều người yêu thích Sriracha cuồng nhiệt đến mức đã tạo ra hàng chục quảng cáo và bài hát dành riêng cho món tương ớt này trên kênh Youtube.
"Cha đẻ" của tương ớt Sriracha - David Tran. Ảnh: The Star Online
Mặc dù sản phẩm của Huy Fong là tương ớt Sriracha dễ nhận biết nhất ở phương Tây, nhưng không có nghĩa nó là duy nhất và cũng không phải là đầu tiên trên thị trường. “Sriracha” là tên gọi chung của một loại sốt nóng của Thái Lan có nguồn gốc từ một thị trấn bên bờ biển Sriracha, phía Đông Thái Lan.
Có rất nhiều thương hiệu bán phiên bản tương ớt Sriracha của riêng họ ở Thái Lan giống như tương cà với nhiều hương vị khác nhau, nhưng đều có những nguyên liệu cốt lõi là ớt, giấm, tỏi, đường và muối.
“Một số loại tương ớt Sriracha ngọt hơn, một số cay hơn, một số chua hơn. Nó phụ thuộc vào nhà sản xuất”, Titima Runguphan, người sáng lập Hiệp hội Văn hóa Thái Lan tại Hong Kong (Trung Quốc) cho biết. Nhà làm phim tài liệu cũng chia sẻ, mặc dù có nhiều loại tương ớt rất đặc biệt nhưng có lẽ Sriracha của Huy Fong vẫn là một loại tương ớt phù hợp với khẩu vị của người Mỹ hơn.
Anh Hammond đã tới Si Racha trong hành trình khám phá nguồn gốc của tương ớt và nói rằng người dân địa phương đã thích thú khi thấy rằng một phiên bản của nó rất phổ biến ở Mỹ: “Tôi nghĩ rằng nhiều người trên thế giới có quan niệm sai lầm cho rằng người Mỹ không thích những đồ cay nóng, và vì vậy người dân ở Si Racha đã rất ngạc nhiên khi nghe thấy tên thị trấn của mình nổi tiếng trên khắp đại dương”.
Quay trở lại Mỹ, Huy Fong Foods vẫn là một doanh nghiệp gia đình, hiện tại con trai của ông là Chủ tịch và cháu gái của ông giữ chức vụ Phó Chủ tịch. Mặc dù đã đạt được nhiều thành công nhất định nhưng ông Tran không có kế hoạch tận dụng cơ hội này để kiếm tiền từ sự may mắn của mình.
“Ước mơ của tôi đã thành hiện thực, tôi không còn muốn điều gì hơn thế nữa. Mục tiêu của tôi không phải là kiếm tiền. Nếu làm mọi thứ chỉ vì tiền, bạn sẽ không thể thành công”, ông Tran chia sẻ.